Початок мудрості – страх Господній
1 Притчі Соломона, Давидового сина, Ізраїльського царя,
2 для пізнання мудрості й повчання, осягнення висловлювань розуму;
3 для засвоєння правил розсудливості, справедливості та правосуддя;
4 щоб простих людей навчити кмітливості, юнаків – знання і розсудливості.
5 Мудрий хай слухає і примножує своє знання, а розумний нехай здобуває досвід,
6 як осягнути значення притчі, загадкових слів, висловлювань мудрих та їхніх загадок.
7 Початок мудрості – страх Господній; лише нерозумні нехтують мудрістю та повчанням.
Пересторога від нечестивих порад
8 Прислухайся, сину мій, до повчань свого батька і не відкидай порад своєї матері.
9 Адже вони (повчання ) є чудовим вінком для твоєї голови і золотою оздобою для твоєї шиї.
10 Сину мій, якщо нечестиві будуть тебе зваблювати, то не погоджуйся;
11 коли вони скажуть: Іди з нами у засідку для пролиття крові, – без причини підстережемо невинного,
12 живих проковтнемо їх, як шеол, – цілковито, як тих, що сходять у могилу.
13 Здобудемо багато коштовностей і наповнимо здобиччю наші оселі, –
14 тож зв’яжи з нами свою долю і в нас усіх буде спільний гаманець!
15 Сину мій, не ставай на їхню дорогу, – утримай свої стопи від їхніх стежок!
16 Адже їхні ноги біжать до зла, поспішаючи на пролиття крові.
17 Даремно розтягувати сітку на очах у птахів!
18 Але вони чатують на власну кров, підстерігають свою душу!‥
19 Такі дороги всіх, хто силою здобуває чуже добро, – воно згубить тих, котрі ним заволодівають.
Заклик мудрості
20 Мудрість голосно волає на вулицях, вона підносить свій голос на майданах, –
21 На гомінливих роздоріжжях вона підносить голос, при брамах міста виголошує свою промову:
22 Доки ви, невігласи, будете любуватися неуцтвом? Доки вам, глумливцям, буде подобатись блюзнірство? А ви, нерозумні, доки будете ненавидіти знання?
23 Зверніть увагу на моє застереження! І тоді я зіллю на вас свій дух, поділюсь з вами своїм словом!
24 Адже я закликала, – а ви не хотіли слухати, простягала руки, – а ви не звертали уваги.
25 Ви нехтували всіма моїми порадами, не сприйняли моїх застережень.
26 Тепер я сміятимусь над вашим нещастям, – радітиму, коли вас огорне жах;
27 коли на вас звалиться страх , наче буря, і горе пронесеться над вами, як вихор; коли вас спіткає журба та скрута.
28 Тоді будуть кликати мене, але я не слухатиму; старанно шукатимуть мене, але мене не знайдуть.
29 Тому що зненавиділи знання і не обрали Господнього страху, –
30 не слухали моєї поради й знехтували всіма моїми застереженнями.
31 Тому мусять скуштувати плодів власного обрання і насититись наслідками своїх задумів.
32 Впертість невігласів погубить їх, – безпечність неуків приведе їх до загибелі.
33 А хто мене послухає, житиме безпечно і знайде спокій, не маючи страху перед злом.
Znaczenie przypowieści
1 Przypowieści Salomona, syna Dawida, króla izraelskiego:
2 Dla poznania mądrości i karności,
dla zrozumienia mów roztropnych,
3 Dla przyjęcia pouczenia
o rozważnym postępowaniu,
o sprawiedliwości i prawie, i prawości,
4 Dla udzielenia prostaczkom roztropności,
młodym poznania i rozwagi.
5 Kto mądry, niech słucha i pomnaża naukę,
a rozumny niech zdobywa wskazówki,
6 Aby rozumieć przypowieść i przenośnię,
słowa mędrców i ich zagadki.
7 Bojaźń Pana jest początkiem poznania;
głupcy gardzą mądrością i karnością.
Napomnienie i ostrzeżenie
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swojego ojca
i nie odrzucaj nauki swojej matki,
9 Bo one są pięknym wieńcem na twojej głowie
i naszyjnikiem na twojej szyi!
10 Synu mój, jeżeli chcą cię zwabić grzesznicy, nie daj się!
11 Jeżeli mówią: Chodź z nami!
Zaczajmy się, aby przelać krew,
zaczatujmy bez przyczyny na niewinnego!
12 Pochłoniemy ich jak kraina umarłych,
żywcem i cało,
jak tych, którzy zstępują do otchłani,
13 Zdobędziemy różne kosztowne mienie,
napełnimy nasze domy łupem.
14 Zwiąż swój los z naszym,
wszyscy będziemy mieli jedną kiesę.
15 Synu mój, nie idź z nimi ich drogą,
wstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki!
16 Gdyż ich nogi biegną do złego,
śpieszą się, aby przelać krew.
17 Lecz na próżno zastawiona jest sieć
na oczach wszelkiego ptactwa.
18 Bo oni czyhają raczej na własną krew,
czatują na własne życie.
19 Taki jest los wszystkich, którzy polują na niegodziwy zysk:
zgubi on tych, których pogoń za nim opanowała.
Zew mądrości
20 Mądrość woła głośno na ulicy,
na placach podnosi swój głos,
21 Woła na rogu ulic pełnych wrzawy,
wygłasza swoje mowy w bramach miasta:
22 Jak długo wy, prostaczkowie, kochać się będziecie w prostactwie,
a wy, szydercy, upodobanie mieć będziecie w szyderstwie,
a wy, głupcy, nienawidzić będziecie poznania?
23 Zwróćcie uwagę na moje ostrzeżenie!
Oto chcę wam wyjawić moje myśli,
obwieścić wam moje słowa.
24 Ponieważ wołałam, a nie chcieliście słuchać,
wyciągałam ręce, a nikt nie zważał,
25 Ponieważ nie poszliście za moją radą
i nie przyjęliście mojego ostrzeżenia,
26 Dlatego i ja śmiać się będę z waszej niedoli,
szydzić będę z was, gdy was ogarnie strach,
27 Gdy padnie na was strach jak burza,
a nieszczęście przyjdzie na was jak wicher,
gdy was ogarnie niedola i utrapienie.
28 Wtedy wzywać mnie będą, lecz ich nie wysłucham,
szukać mnie będą, lecz mnie nie znajdą,
29 Bo nienawidzili poznania
i nie obrali bojaźni Pana,
30 Nie chcieli mojej rady,
gardzili każdym moim ostrzeżeniem.
31 Dlatego muszą spożywać owoc swojego postępowania
i sycić się swoimi radami,
32 Gdyż odstępstwo prostaków zabija ich,
a niefrasobliwość głupców ich gubi.
33 Lecz kto mnie słucha, bezpiecznie mieszkać będzie
i będzie wolny od strachu przed nieszczęściem.