Ілля піднятий на небо на вогненній колісниці
1 Господь у вихорі забрав Іллю на небо. А відбулось це так: Ілля з Єлисеєм подорожували з Ґілґала.
2 Ілля сказав Єлисею: Залишайся тут, оскільки Господь мене посилає в Бетель. Але Єлисей відповів: Як живий Господь, і як живий ти, я не залишу тебе! І вони пішли до Бетеля.
3 Пророчі учні, котрі були в Бетелі, підійшли до Єлисея й сказали йому: Чи ти знаєш, що сьогодні Господь піднесе твого господаря над твоєю головою? А він відповів: Я про це знаю, – мовчіть!
4 Там Ілля сказав Єлисею: Залишайся тут, адже Господь посилає мене в Єрихон. І знову Єлисей відповів: Як живий Господь, і як живий ти, я не залишу тебе! І вони подались до Єрихона.
5 Тут також підійшли до Єлисея пророчі учні, котрі були в Єрихоні, й сказали йому: Чи тобі відомо, що сьогодні Господь забере твого господаря понад твоєю головою? А він відповів: Я про це знаю, – мовчіть!
6 Ілля ще раз запропонував Єлисею: Залишайся тут, тому що Господь посилає мене до Йордану. Однак той відповів: Як живий Господь, і як живий ти, я не залишу тебе! І вони далі пішли вдвох.
7 Пішли також п’ятдесят чоловік пророчих учнів й стали здалека навпроти. Вони ж обидва зупинились над Йорданом.
8 Тоді Ілля взяв свій плащ, згорнув його і вдарив по воді, – вода розступилася в обидва боки, так що вони обидва перейшли по суходолу.
9 Так сталося, що коли вони перейшли, то Ілля промовив до Єлисея: Проси, що я мав би для тебе зробити, перш ніж я буду взятий від тебе! А Єлисей відповів: Нехай на мені подвійною мірою спочине твій дух!
10 Трудного ти жадаєш, – відповів Ілля, – але якщо ти побачиш, як я буду взятий від тебе, то так і станеться. А якщо не побачиш, то цього не буде.
11 Отже, коли вони далі так рухались, розмовляючи між собою, раптом з’явилися вогненна колісниця, і такі ж вогненні коні, й розділили їх між собою. Тож у вихорі Ілля був піднятий на небо.
12 На все це дивлячись, Єлисей закричав: Батеньку мій! Батеньку мій! О, колісниця Ізраїлю і його кіннота! І коли Іллі вже більше не було видно, Єлисей вхопився за свій одяг і роздер його на дві частини.
13 Потім він підняв плащ Іллі, який упав з нього, згорнув його і, повертаючись, зупинився на березі Йордану.
14 Він узяв плащ Іллі, який упав з нього, вдарив по воді й сказав: Де Господь, Бог Іллі? Він так само вдарив по воді, як Ілля , – і вода розступилася в обидва боки, тому Єлисей перейшов.
15 Коли це побачили пророчі учні з Єрихона, що стояли здалеку, то сказали: Дух Іллі спочив на Єлисеєві. Тож вони вийшли йому назустріч, і долілиць поклонилися йому.
16 Вони запропонували йому: Ось серед нас, твоїх слуг, є п’ятдесят хоробрих чоловіків, – нехай вони підуть і пошукають твого господаря. Адже, можливо, Господній Дух підняв його, а потім опустив його на якусь гору, або на якусь долину. Але він відповів: Не посилайте!
17 Оскільки ж вони дуже наполягали, так що аж надокучили йому, то Єлисей сказав: Посилайте! Отже, вони послали п’ятдесят мужів, котрі шукали три дні, але не знайшли його.
18 Коли ж вони повернулись до нього, як він ще перебував у Єрихоні, то Єлисей сказав їм: Хіба я не говорив вам, щоби ви не йшли?
Перші чуда Єлисея
19 У той час мешканці міста сказали Єлисею: Як ти сам бачиш, наш добродію, що розташування міста хороше, але вода в ньому погана, та й земля неродюча.
20 А він сказав до них: Принесіть мені нову посудину й насипте туди солі! Все це принесли йому.
21 Він вийшов до водного джерела, і висипав туди сіль зі словами: Так говорить Господь: Я оздоровлюю цю воду, – більше не буде від неї смерті, ані неврожаю!
22 За словом Єлисея, яке він тоді сказав, та вода стала здоровою аж до сьогодні.
23 Звідти він пішов до Бетеля. Коли Єлисей йшов дорогою, то повибігали з міста малі хлопчаки й глузували з нього, говорячи услід йому: Йди, лисий! Йди, лисий!
24 Він оглянувся, подивився на них і прокляв їх в Ім’я Господнє. Після цього з лісу вийшли дві ведмедиці й розшматували з них сорок два хлопчики.
25 Єлисей же пішов звідси на гору Кармель, а потім повернувся в Самарію.
Wniebowzięcie Eliasza
1 A gdy Pan zamierzał unieść Eliasza wśród burzy do nieba, wyszedł Eliasz z Elizeuszem z Gilgal.
2 I rzekł Eliasz do Elizeusza: Pozostań tutaj, gdyż Pan posłał mnie aż do Betelu. Lecz Elizeusz odpowiedział: Jako żyje Pan i jako żyjesz ty, że cię nie opuszczę. I zstąpili do Betelu.
3 A wtedy wyszli uczniowie proroccy, którzy byli w Betelu, do Elizeusza i rzekli do niego: Czy wiesz, że dzisiaj Pan uniesie twego pana w górę? A on odpowiedział: Ja też to wiem, lecz wy milczcie!
4 Wtedy rzekł do niego Eliasz: Elizeuszu, pozostań tutaj, gdyż Pan posłał mnie do Jerycha. Lecz ten odpowiedział: Jako żyje Pan i jako żyjesz ty, że cię nie opuszczę. I weszli do Jerycha.
5 Wtedy przystąpili do Elizeusza uczniowie proroccy, którzy byli w Jerychu, i rzekli do, niego: Czy wiesz, że dzisiaj Pan uniesie twego Pana w górę? A on odpowiedział: Ja też to wiem, lecz wy milczcie!
6 Wtedy rzekł do niego Eliasz: Pozostań tutaj, gdyż Pan posłał mnie nad Jordan. Lecz ten odpowiedział: Jako żyje Pan i jako żyjesz ty, że cię nie opuszczę. I poszli obaj.
7 A poszło też pięćdziesięciu spośród uczniów prorockich, lecz ci stanęli na uboczu, z dala, oni zaś obaj stanęli nad Jordanem.
8 Wtedy Eliasz zdjął swój płaszcz, zwinął go i uderzył nim wodę, a ta rozstąpiła się w jedną i drugą stronę. Oni obaj zaś przeszli po suchej ziemi.
9 Gdy zaś przeszli, rzekł Eliasz do Elizeusza: Proś, co mam dla ciebie uczynić, zanim zostanę wzięty od ciebie. Elizeusz zaś odpowiedział: Proszę, niech mi przypadną w udziale dwie trzecie twojego ducha.
10 A on odpowiedział: O trudną rzecz poprosiłeś. Lecz jeśli mnie ujrzysz w chwili, gdy będę od ciebie wzięty, spełni ci się to, a jeśli nie, to się to nie spełni.
11 A gdy oni szli dalej wciąż rozmawiając, oto rydwan ognisty i konie ogniste oddzieliły ich od siebie i Eliasz wśród burzy wstąpił do nieba.
12 Elizeusz zaś, widząc to, zawołał: Ojcze mój, ojcze mój, rydwanie Izraela i jego konnico! I już go nie zobaczył. Pochwycił tedy swoje szaty, rozdarł je na dwie części,
Elizeusz następcą Eliasza
13 I podniósł płaszcz Eliasza, który zsunął się z niego, zawrócił i stanął nad brzegiem Jordanu.
14 Następnie wziął płaszcz Eliasza, który zsunął się z niego, uderzył nim wodę i rzekł: Gdzie jest Pan, Bóg Eliasza? Również gdy on uderzył wodę, rozstąpiła się ona w jedną i drugą stronę i Elizeusz przeszedł.
15 A gdy to zobaczyli z przeciwka uczniowie proroccy z Jerycha, rzekli: Duch Eliasza spoczął na Elizeuszu. Wyszli więc na jego spotkanie i pokłonili mu się aż do ziemi,
16 I rzekli do niego: Oto jest pośród twoich sług pięćdziesięciu dzielnych mężów; niech więc idą i szukają twojego pana; może uniósł go Duch Pana i rzucił go na jedną z gór albo w jedną z dolin. Lecz on odpowiedział: Nie posyłajcie!
17 A gdy natarczywie nań napierali, rzekł: Poślijcie! Posłali więc pięćdziesięciu mężów i ci szukali trzy dni, lecz go nie znaleźli.
18 A gdy powrócili do niego — on zaś mieszkał wtedy w Jerychu — rzekł do nich: Czy nie mówiłem wam: Nie chodźcie?
19 Rzekli więc obywatele tego miasta do Elizeusza: Oto dobrze się mieszka w tym mieście, jak to mój pan sam widzi, lecz woda jest zła i ziemia jest niepłodna.
20 A on rzekł do nich: Przynieście mi nową misę i nasypcie do niej soli. I przynieśli mu.
21 Wtedy on poszedł do źródła wody i wrzucił do niej sól, mówiąc: Tak mówi Pan: Uzdrowiłem tę wodę, nie wyjdzie z niej odtąd ani śmierć, ani poronienie.
22 I uzdrowiona została ta woda aż do dnia dzisiejszego według słowa, jakie wypowiedział Elizeusz.
23 Stamtąd poszedł do Betelu. A gdy szedł drogą, mali chłopcy wyszli z miasta i naśmiewali się z niego, mówiąc doń: Chodź no, łysy, chodź no, łysy!
24 Obróciwszy się więc i spojrzawszy na nich, przeklął ich w imię Pana. Wtedy wyszły z lasu dwa niedźwiedzie i rozszarpały z nich czterdzieści dwoje dzieci.
25 On zaś poszedł stamtąd na górę Karmel, a następnie powrócił do Samarii.