Золота статуя
1 Цар Навуходоносор зробив золоту статую (ідола) заввишки в шістдесят ліктів і шириною в шість ліктів . Він її поставив у долині Дура у вавилонському краї.
2 Тоді цар Навуходоносор послав гінців зібрати сатрапів, правителів областей, намісників, радників, скарбників, суддів, урядовців та всіх місцевих управителів, аби прибули на посвячення ідола, якого поставив цар Навуходоносор.
3 І ось зібралися сатрапи, правителі областей, намісники, радники, скарбники, судді, урядовці та всі місцеві управителі на посвячення статуї-ідола , яку поставив цар Навуходоносор; всі вони стали перед статуєю, яку поставив Навуходоносор.
4 У той час оповісник потужним голосом заволав: Наказується вам, народи, племена, язики!
5 Щойно почуєте звук труби, сопілки та гусел, ліри і псалтиря в супроводі різних інших музичних інструментів, упадіть долілиць і поклоніться золотій статуї, спорудженій царем Навуходоносором!
6 А той, хто не впаде долілиць і не поклониться, той негайно буде вкинутий у палаючу вогнем піч!
7 Тому, коли всі народи почули звук труби, сопілки та гусел, ліри і псалтиря в супроводі різних інших музичних інструментів, то представники всіх народів, племен і язиків впали долілиць і поклонилися золотій статуї-ідолу , яку поставив цар Навуходоносор.
Троє юдейських мужів не поклоняються статуї
8 Але саме в цей час підійшли деякі халдеї і почали звинувачувати Юдеїв.
9 Вони звернулись до царя Навуходоносора і сказали: Царю, живи повіки!
10 Ти, царю, видав наказ, аби кожна людина, котра почує голос труби, сопілки й гусел, ліри і псалтиря в супроводі різних інших музичних інструментів, упала долілиць і поклонилася золотій статуї-ідолу ,
11 а хто не впаде й не поклониться, той буде вкинутий в палаючу вогнем піч.
12 Так ось, є юдейські мужі, яких ти поставив, щоб звершували керівництво у вавилонському краї, Шадрах, Мешах і Авед-Неґо, – ці мужі не зважають на твій наказ, царю! Вони не шанують твого бога і не поклоняються золотій статуї, яку ти поставив!
13 Тоді, сповнений гніву та люті, Навуходоносор наказав привести Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо. Коли ж цих мужів привели до царя,
14 то, звертаючись до них, Навуходоносор запитав: Це правда, Шадраху, Мешаху і Авед-Неґо, що ви не служите моїм богам і не поклоняєтесь золотій статуї, яку я поставив?
15 Тож тепер, – якщо ви вже готові, – почувши звук труби, сопілки та гусел, ліри і псалтиря в супроводі різних інших музичних інструментів, упадіть долілиць і поклоніться золотій статуї-ідолу , яку я поставив! Якщо ж негайно не поклонитесь, то будете вкинуті у палаючу вогнем піч, – і тоді Який Бог вас врятує з моїх рук?
16 Але Шадрах, Мешах і Авед-Неґо, відповідаючи цареві Навуходоносору, сказали: Ми не маємо потреби тобі відповідати на ці слова.
17 Адже наш Бог, Котрому ми служимо, сильний вирвати нас з палаючої вогнем печі, і врятувати з твоєї руки, царю!
18 Якщо ж цього не станеться, то нехай тобі буде відомо, царю, що твоїм богам ми не служитимемо і золотій статуї, яку ти поставив, не поклонимось!
Бог рятує трьох чоловіків від вогню у печі
19 Тоді Навуходоносор запалав гнівом щодо Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо, і вираз його обличчя змінився. Він заговорив, і звелів розпалити піч усемеро сильніше, ніж її зазвичай розпалювали,
20 і найпотужнішим мужам свого війська наказав зв’язати Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо і кинути їх у палаючу вогнем піч.
21 Тоді ті мужі були зв’язані в своїх плащах, в своїх головних уборах, в нижньому вбранні та іншому одязі, і вкинуті всередину палаючої вогнем печі.
22 Оскільки ж наказ царя був суворим, а піч була дуже розпечена, то полум’я вогню знищило чоловіків, котрі вкидали Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо в піч.
23 А ці троє чоловіків, Шадрах, Мешах і Авед-Неґо, упали зв’язаними в палаючу вогнем піч.
24 Раптом, приголомшений і здивований цар Навуходоносор, з поспіхом встав і, звернувшись до своїх радників, запитав: Хіба не трьох чоловіків ми вкинули у вогонь зв’язаними? Відповідаючи, ті сказали цареві: Це справді так, царю!
25 А він схвильовано сказав: Але ж я бачу чотирьох незв’язаних мужів, які ходять посеред вогню, – і не видно на них жодного пошкодження, – а вигляд четвертого подібний до Божого Сина!
26 Тоді Навуходоносор наблизився до отвору палаючої вогнем печі й загукав: Шадрах, Мешах і Авед-Неґо, слуги Всевишнього Бога, вийдіть і підійдіть! Шадрах, Мешах і Авед-Неґо негайно вийшли з-посеред вогню.
27 Зразу ж зібралися сатрапи, правителі областей, намісники й радники царя, – вони засвідчили, що вогонь не торкнувся тіл цих мужів, і навіть волосся на їхніх головах не було обпалене, а їхнє вбрання зовсім не змінилося, і від нього не було жодного запаху вогню.
Навуходоносор прославляє Бога
28 Тоді Навуходоносор вигукнув, промовляючи: Благословенний Бог Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо, Котрий послав Свого ангела і визволив Своїх слуг, які на Нього покладались, – навіть порушивши наказ царя. Вони віддали власні тіла, аби лише не служити і не поклонятися жодному богові, крім свого Бога!
29 Тому мною видається наказ усім народам, племенам та язикам: Кожен, хто висловить зневагу щодо Бога Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо, буде четвертований, а його дім перетворений на руїни, – тому що немає іншого Бога, Котрий міг би так спасати!
30 Після цього цар знову звеличив Шадраха, Мешаха та Авед-Неґо у вавилонському краї.
31 Крім того, цар Навуходоносор звернувся до всіх народів, племен і язиків, що населяють усю землю: Нехай мир ваш намножиться!
32 Вважаю за потрібне вам повідомити про ознаки і чудеса, які звершив Всевишній Бог.
33 О, які ж великі Його ознаки і які потужні Його чудеса! Його царство є вічним царством, і Його владарювання з роду в рід!
Wyratowanie towarzyszy Daniela z pieca ognistego
1 Król Nebukadnesar kazał zrobić posąg ze złota, sześćdziesiąt łokci wysokości, sześć łokci szerokości, i postawił go na równinie Dura w prowincji babilońskiej.
2 Potem król, Nebukadnesar wysłał posłów, aby zebrano satrapów, namiestników, zwierzchników, skarbników, sędziów, doradców, urzędników i wszystkich zarządców prowincji, aby przybyli na poświęcenie posągu, który wzniósł król Nebukadnesar.
3 Zgromadzili się więc satrapowie, namiestnicy, zwierzchnicy, doradcy, skarbnicy, sędziowie, urzędnicy i wszyscy zarządcy prowincji na poświęcenie posągu, który wzniósł król Nebukadnesar, i stanęli przed posągiem, który wzniósł król Nebukadnesar.
4 A herold zawołał potężnym głosem: Rozkazuję wam narody, plemiona i języki:
5 W chwili, gdy usłyszycie głos rogu, fletu, cytry, harfy, lutni, dud i wszelkiego rodzaju instrumentów muzycznych, padnijcie i oddajcie pokłon złotemu posągowi, który wzniósł król Nebukadnesar.
6 Kto zaś nie upadnie i nie odda pokłonu, ten będzie natychmiast wrzucony do wnętrza rozpalonego pieca ognistego.
7 Gdy tylko cały lud usłyszał głos rogu, fletu, cytry, harfy i dud oraz wszelkiego rodzaju instrumentów muzycznych, narody, plemiona i języki upadły i oddały pokłon złotemu posągowi, który wzniósł król Nebukadnesar.
8 Dlatego wtedy pewni mężowie chaldejscy wystąpili i złośliwie oskarżyli Żydów.
9 Odezwali się i tak rzekli do króla Nebukadnesara: Królu, żyj na wieki!
10 Ty, królu, wydałeś rozkaz, by każdy, kto usłyszy głos rogu, fletu, cytry, harfy, lutni i dud oraz wszelkiego rodzaju instrumentów muzycznych, padł i oddał pokłon złotemu posągowi;
11 Kto by zaś nie upadł i nie oddał pokłonu, ten będzie wrzucony do wnętrza rozpalonego pieca ognistego.
12 Są mężowie judzcy, którym powierzyłeś zarząd prowincji babilońskiej: Szadrach, Meszach i Abed-Nego; ci mężowie nie zważają na twój rozkaz, o królu, nie czczą twojego boga i nie oddają pokłonu złotemu posągowi, który ty wzniosłeś.
13 Wtedy Nebukadnesar w gniewie i złości kazał przyprowadzić Szadracha, Meszacha i Abed-Nego. Przyprowadzono więc tych mężów przed króla.
14 Nebukadnesar odezwał się i rzekł do nich: Czy to prawda, Szadrachu, Meszachu i Abed-Nego, że nie czcicie mojego boga i nie oddajecie pokłonu złotemu posągowi, który wzniosłem?
15 Gdy więc teraz usłyszycie głos rogu, fletu, cytry, harfy, lutni, dud oraz wszelkiego rodzaju instrumentów muzycznych, bądźcie gotowi upaść i oddać pokłon posągowi, który ja wzniosłem; bo jeżeli nie oddacie pokłonu, będziecie natychmiast wrzuceni do wnętrza rozpalonego pieca ognistego, a który bóg wyrwie was z mojej ręki?
16 Wtedy Szadrach, Meszach i Abed-Nego odpowiedzieli królowi Nebukadnesarowi: My nie mamy potrzeby odpowiadać ci na to.
17 Jeżeli nasz Bóg, któremu służymy, może nas wyratować, wyratuje nas z rozpalonego pieca ognistego i z twojej ręki, o królu.
18 A jeżeli nie, niech ci będzie wiadome, o królu, że twojego boga nie czcimy i złotemu posągowi, który wzniosłeś, pokłonu nie oddamy.
19 Wtedy Nebukadnesar bardzo się rozgniewał na Szadracha, Meszacha i Abed-Nega i wyraz jego twarzy zmienił się. Odezwał się więc i kazał rozpalić piec siedem razy bardziej niż go zwykle rozpalano.
20 I najmocniejszym mężom w swoim wojsku rozkazał związać Szadracha, Meszacha i Abed-Nega i wrzucić ich do rozpalonego pieca ognistego.
21 Wtedy związano tych mężów w ich płaszczach, tunikach, czapkach i w pozostałych ubraniach i wrzucono do wnętrza rozpalonego pieca ognistego.
22 Ponieważ jednak rozkaz królewski był tak surowy, a piec był tak bardzo rozpalony, płomień ognia strawił tych mężów, którzy wnosili Szadracha, Meszacha i Abed-Nega.
23 A ci trzej mężowie: Szadrach, Meszach i Abed-Nego wpadli związani do wnętrza rozpalonego pieca.
24 Wtedy król Nebukadnesar przeląkł się, szybko powstał, odezwał się i zapytał swych doradców: Czy nie trzech związanych mężów wrzuciliśmy do ognia? Ci odpowiadając rzekli do króla: Prawda, królu.
25 A on odpowiadając rzekł: Oto ja widzę czterech mężów chodzących wolno w środku ognia i nie ma na nich żadnego uszkodzenia, a wygląd czwartej osoby podobny jest do anioła.
26 Wtedy Nebukadnesar zbliżył się do otworu rozpalonego pieca ognistego, odezwał się i rzekł: Szadrachu, Meszachu i Abed-Nego, słudzy Boga Najwyższego: Wyjdźcie i przyjdźcie tutaj! Na to Szadrach, Meszach i Abed-Nego wyszli ze środka ognia.
27 I zgromadzili się satrapowie, namięstnicy, zwierzchnicy i doradcy króla, i widzieli, że ogień nie ogarnął ciał tych mężów i włos ich głowy nie był spalony, a ich odzienia nie były zniszczone ani też swąd ognia ich nie przeniknął.
Ukorzenie się Nebukadnesara
28 Nebukadnesar odezwał się i rzekł: Błogosławiony niech będzie Bóg Szadracha, Meszacha i Abed-Nega, który posłał swojego anioła i wyratował swoje sługi, którzy na nim polegali, którzy zmienili rozkaz królewski, a swoje ciała ofiarowali, byle tylko nie służyć i nie oddać pokłonu żadnemu innemu bogu jak tylko swojemu.
29 Dlatego wydaję rozkaz: Ktokolwiek, należący do jakiegoś ludu, plemienia i języka, wypowie bluźnierstwo przeciwko Bogu Szadracha, Meszacha i Abed-Nega, będzie rozsiekany na kawałki, a jego dom zamieniony w kupę gruzu, gdyż nie ma innego Boga, który by mógł wybawić, jak tylko ten.
30 Potem król przywrócił Szadrachowi, Meszachowi i Abed-Negowi dawne powodzenie w prowincji babilońskiej.
31 Nebukadnesar, król, do wszystkich ludów, plemion i języków, które mieszkają na całej ziemi: Pokój wam!
32 Postanowiłem oznajmić o znakach i cudach, których na mnie dokonał Bóg Najwyższy:
33 Jakże wielkie są jego znaki,
jakże potężne jego cuda!
Jego królestwo jest królestwem wiecznym,
a jego władza z pokolenia w pokolenie.