Повернення Якова до Бетелю
1 Тоді Бог промовив до Якова: Встань і йди до місцевості Бетель; оселися там і побудуй жертовника Богові, Який з’явився тобі, коли ти втікав від свого брата Ісава.
2 Тож сказав Яків своїм домашнім, усім що жили з ним: Викиньте чужих богів, які є у вас, очистіться і змініть ваш одяг.
3 А тепер вставайте й підемо до Бетеля. Там я споруджу жертовник Богові, Який мені відповів у день моєї скрути і був зі мною в дорозі, якою я йшов.
4 Тож віддали Якову всіх чужих богів, які були в них, а також сережки, що в їхніх вухах. І закопав усе це Яків під модриною, що біля Сихема.
5 Вони вирушили, а страх від Бога охопив навколишні міста, через що й не переслідували синів Якова.
6 Отже , Яків з усім народом, який був з ним, прибули до Луза, що в ханаанській землі, тобто в Бетель.
7 Яків збудував там жертовник і назвав місцевість Ел-Бетель, тому що, коли він утікав від свого брата, саме там йому з’явився Бог.
8 Там померла Девора, годувальниця Ревеки, і була похована нижче Бетеля, під дубом. Назвав його Яків Дубом Плачу.
9 Бог знову з’явився Якову, коли він повернувся в Падан-Арама, і поблагословив його.
10 І сказав йому Бог: Твоє ім’я – Яків, але не будуть тебе називати Яковом, бо надалі твоє ім’я буде Ізраїль. Тож дав йому ім’я Ізраїль.
11 Після цього Бог сказав йому: Я – Бог Всемогутній! Зростай чисельністю і розмножуйся; цілі народи і громади народів походитимуть від тебе. Навіть царі вийдуть з твоїх нащадків.
12 Адже землю, яку Я колись віддав Авраамові й Ісаакові, даю тобі. Так само Я дам цю землю і твоїм нащадкам після тебе.
13 З того місця, де з ним відбувалась ця розмова, Бог піднявся від Якова вгору.
14 Саме на тому місці, де Бог розмовляв з Яковом, він поставив кам’яний стовп і вилив на нього вино та олію, як жертву.
15 Ось чому назвав Яків місце, де Бог розмовляв з ним, Бетель.
Смерть та поховання Рахилі
16 Вони вирушили з Бетеля, і, коли ще залишалося пройти деяку відстань до Ефрати, почала народжувати Рахиль. Її роди були вельми тяжкі.
17 Під час цих тяжких родів повитуха сказала їй: Кріпися, бо й цей також у тебе син.
18 Так сталося, коли залишало її життя, оскільки вона вмирала, то дала йому ім’я: Беноні. Батько ж назвав його Веніяміном.
19 Отже , Рахиль померла. Її поховали по дорозі до Ефрати, тобто до Вифлеєму.
20 І поставив Яків стовп на її могилі. Це надмогильний пам’ятник Рахилі, який існує до сьогодні.
21 Ізраїль вирушив далі й поставив свій намет за Міґдал-Едером.
22 Коли поселився Ізраїль у тій землі, увійшов Рувим до Білги, наложниці свого батька. І довідався про це Ізраїль. Було ж на той час у Якова вже дванадцять синів.
Дванадцять синів Якова
23 Сини Лії: Рувим, первенець Якова, а також Симеон, Левій, Юда, Іссахар і Завулон.
24 Сини Рахилі: Йосиф і Веніямін.
25 Сини Рахилиної рабині Білги: Дан і Нефталим.
26 Сини Ліїної невільниці Зілпи: Ґад і Асир. Це усі сини Якова, які народилися в нього в Падан-Арамі.
Смерть та поховання Якова
27 Тож прийшов Яків до свого батька Ісаака, до Мамре, в Кір’ят-Арбу, тобто в Хеврон, де мешкали Авраам та Ісаак.
28 Було ж віку Ісаака сто вісімдесят років.
29 Він упокоївся, помер і приєднався до свого роду в похилому віці, в повноті днів. Поховали Ісаака його сини Ісав та Яків.
Usuwanie bożków z domu Jakuba
1 Potem Bóg rozkazał Jakubowi: Wstań, idź do Betel, zamieszkaj tam i zbuduj ołtarz Bogu, który ci się ukazał, gdy uciekałeś przed Ezawem, twoim bratem. 2 Jakub więc zwrócił się do swojej rodziny i do wszystkich, którzy byli razem z nim: Usuńcie obce bóstwa, które macie u siebie, oczyśćcie się i zmieńcie ubrania. 3 Udamy się do Betel, tam zbuduję ołtarz Bogu, który mi odpowiedział w dniu mojej niedoli i był ze mną w drodze, którą poszedłem. 4 Oddali więc Jakubowi wszystkie obce bóstwa, które mieli u siebie, i kolczyki, które mieli w uszach, a Jakub zakopał je pod dębem koło Sychem.
Budowa ołtarza w Betel
5 Potem powędrowali dalej. A wielki strach padł na okoliczne miasta i nie ścigano synów Jakuba. 6 Wreszcie Jakub wraz z całym ludem, który był z nim, przyszedł do Luz, które leży w ziemi kananejskiej, to znaczy do Betel. 7 Tam zbudował ołtarz i nazwał to miejsce El-Betel, gdyż tam objawił mu się Bóg, gdy uciekał przed swoim bratem. 8 Wtedy zmarła Debora, mamka Rebeki, i została pochowana w pobliżu Betel pod dębem. Dlatego nazwano go Dębem Płaczu.
9 Gdy Jakub wracał z Paddan-Aram, wtedy Bóg znowu mu się ukazał i go pobłogosławił. 10 Bóg zwrócił się do niego: Masz na imię Jakub, ale od tej pory już nie będziesz się nazywał Jakub, lecz twoje imię będzie brzmiało Izrael. I tak otrzymał imię Izrael. 11 Potem Bóg powiedział do niego: Ja jestem Bóg Wszechmogący. Bądź płodny i się rozmnażaj. Niech powstanie z ciebie naród i wiele narodów i niech od ciebie wywodzą się królowie. 12 Ziemię, którą dałem Abrahamowi i Izaakowi, daję tobie i twojemu przyszłemu potomstwu. 13 Następnie Bóg oddalił się od niego z tego miejsca, na którym z nim rozmawiał. 14 Wtedy Jakub ustawił kamienną stelę w miejscu, w którym Bóg z nim rozmawiał, wylał na nią ofiarę z płynów i polał ją oliwą. 15 Jakub nazwał to miejsce, na którym Bóg z nim rozmawiał, Betel.
Narodziny Beniamina i śmierć Racheli
16 Potem wyruszyli z Betel, a był jeszcze kawałek drogi do Efraty, gdy Rachela zaczęła rodzić, poród zaś był ciężki. 17 Gdy tak ciężko rodziła, położna powiedziała do niej: Nie bój się, bo i tym razem masz syna. 18 A kiedy uchodziło z niej życie, bo umierała, nadała mu imię Benoni, ale jego ojciec nazwał go Beniamin. 19 Gdy Rachela zmarła, została pochowana przy drodze do Efraty, to znaczy do Betlejem. 20 A na jej grobie Jakub ustawił stelę. Stela ta jest na grobie Racheli aż do dzisiaj.
21 Potem Izrael wyruszył i rozbił swój namiot poza Migdal-Eder. 22 Gdy Izrael przebywał w tym kraju, wtedy Ruben poszedł i położył się z Bilhą, nałożnicą swojego ojca. A Izrael się o tym dowiedział.
Dwunastu synów Jakuba
Jakub zaś miał dwunastu synów.
23 Synowie Lei: Ruben – pierworodny Jakuba, Symeon, Lewi, Juda, Issachar i Zabulon. 24 Synowie Racheli: Józef i Beniamin. 25 Synowie Bilhy, służącej Racheli: Dan i Neftali. 26 Synowie Zilpy, służącej Lei: Gad i Aser. Oni są synami Jakuba, którzy mu się urodzili w Paddan-Aram.
Śmierć Izaaka
27 Kiedy Jakub powrócił do Izaaka, swego ojca, do Mamre, do Kiriat-Arba, to znaczy do Hebronu, gdzie Abraham i Izaak byli przybyszami, 28 Izaak miał wtedy sto osiemdziesiąt lat. 29 A gdy Izaak zmarł, sędziwy i syty dni, został przyłączony do swoich przodków. A pochowali go Ezaw i Jakub, jego synowie.