Собор в Єрусалимі
1 Та деякі, прийшовши з Юдеї, навчали братів: Якщо ви не будете обрізані за звичаєм Мойсея, не зможете спастися!
2 Коли ж виникло протистояння і чималі диспути Павла та Варнави з ними, то постановили, аби Павло й Варнава та деякі інші з них пішли до апостолів і старших у Єрусалим із цим питанням.
3 Тож вони, послані Церквою, проходили Фінікію і Самарію, розповідали про навернення язичників і приносили велику радість усім братам.
4 Прийшовши в Єрусалим, були прийняті Церквою, апостолами і старшими. Вони розповіли, що Бог зробив через них.
5 Та піднялися деякі з партії фарисеїв , які повірили, і говорили, що їм треба обрізатись і наказати, аби вони зберігали закон Мойсея.
6 Тож зібралися апостоли та старші, щоб розглянути цю справу.
7 Після тривалого обговорення Петро, вставши, сказав їм: Мужі‑брати, ви знаєте, що з перших днів Бог зробив серед нас вибір, щоб моїми устами язичники почули слово Євангелії і повірили.
8 І Серцезнавець Бог засвідчив їм, давши [їм], як і нам, Святого Духа;
9 жодної різниці не зробив між нами й ними, вірою очистивши їхні серця.
10 То чому ж тепер випробовуєте Бога, намагаючись накласти учням на шию ярмо, якого не змогли понести ні наші батьки, ні ми?
11 Але віримо, що ми, як і вони, спасемося благодаттю Господа Ісуса.
12 Замовкли всі люди й слухали Варнаву та Павла, які розповідали, скільки через них зробив Бог ознак і чудес між язичниками.
13 Коли вони закінчили, Яків у відповідь сказав: Мужі‑брати, послухайте мене.
14 Симон розповів, як від самого початку навідався Бог, щоб вибрати з язичників народ для Свого Імені.
15 І з цим узгоджуються слова пророків, як написано:
16 Після цього повернуся і відбудую зруйнований намет Давида, і руїну його відбудую, і підніму його,
17 щоб решта людей і всі язичники, над якими закликається Моє Ім’я, шукали Господа, – говорить Господь, Який чинить це [все];
18 відомі від віку [Богові всі Його діла]!
19 Тому я вважаю, що не треба завдавати турбот тим язичникам, які навертаються до Бога,
20 але застерегти їх, щоби стримувалися від ідольських жертв, розпусти, задушеного і крові.
21 Адже Мойсей з давніх поколінь має своїх проповідників у містах, і вони читають його книги в синагогах щосуботи.
Постанова апостолів і пресвітерів
22 Тоді апостоли, старші й вся Церква вважали за потрібне послати в Антіохію з Павлом і Варнавою обраних з‑поміж себе мужів: Юду, якого називали Варсавою, і Силу, – провідних мужів між братами.
23 І написали [таке] своєю рукою: Апостоли і старші, [і] брати, – вітання тим, хто в Антіохії, Сирії і Килікії, братам, які з язичників!
24 Ми почули, що деякі, кого ми не посилали, пішовши від нас, викликали у вас замішання вченням, яке схвилювало ваші душі, [навчаючи, що треба обрізатися і зберігати Закон];
25 ми, однодушно вибравши мужів, вважали за потрібне послати їх до вас із нашими улюбленими Варнавою і Павлом –
26 людьми, які посвятили свої душі Імені нашого Господа Ісуса Христа.
27 Отже, послали ми Юду й Силу, і вони словами перекажуть те саме.
28 Сподобалося Духові Святому і нам не накладати на вас жодного більшого тягаря, за винятком цього необхідного:
29 стримуватися від жертв ідолам, крові, задушеного і розпусти. Добре зробите, як цього будете уникати. Бувайте здорові!
30 Посланці прийшли до Антіохії і, зібравши людей, передали послання.
31 Прочитавши, ті зраділи від цієї потіхи.
32 Юда і Сила, будучи самі пророками, багатьма словами втішали і зміцнювали братів.
33 А коли вони перебули деякий час, брати їх відпустили з миром до тих, хто їх послав.
34 [Але Сила захотів залишитися там, а Юда сам повернувся в Єрусалим].
35 Павло ж і Варнава жили в Антіохії, навчаючи та разом з багатьма іншими благовістячи Господнє Слово.
Друга подорож Павла. Павло залишає Варнаву
36 А через декілька днів Павло сказав Варнаві: Ходімо знову, відвідаймо братів у всіх містах, де ми проповідували Господнє Слово, щоби побачити , як поживають.
37 Варнава забажав узяти з собою і Івана, прозваного Марком,
38 а Павло вважав за краще не брати того, хто покинув їх у Памфилії і не пішов разом з ними на працю.
39 І постала незгода, так що розійшлися вони один з одним. Варнава, взявши Марка, відплив до Кіпру,
40 а Павло, переданий братами благодаті Божій, вибравши Силу, пішов.
41 І проходив він Сирією та Килікією, зміцнюючи Церкви.
Sobór Jerozolimski
1 Niektórzy przybysze z Judei nauczali braci: Jeśli się nie poddacie obrzezaniu według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie zostać zbawieni. 2 Kiedy doszło do niemałych sporów i zatargów między nimi a Pawłem i Barnabą, postanowiono, że Paweł i Barnaba, oraz jeszcze kilku spośród nich, w sprawie tego sporu udadzą się do Jeruzalem, do apostołów i starszych. 3 Wysłani przez Kościół szli przez Fenicję i Samarię i opowiadali o nawróceniu pogan. Sprawiali tym wielką radość wszystkim braciom. 4 Kiedy przybyli do Jeruzalem, zostali przyjęci przez Kościół, apostołów i starszych. Opowiedzieli też, jak wielkich rzeczy dokonał Bóg przez nich. 5 Ci jednak ze stronnictwa faryzeuszy, którzy uwierzyli, powstali i oświadczyli: Trzeba ich obrzezać i nakazać im, żeby przestrzegali Prawa Mojżeszowego.
6 Zebrali się więc apostołowie i starsi, aby rozpatrzyć tę sprawę. 7 Gdy już długo nad tym dyskutowali, wstał Piotr i powiedział do nich: Wiecie, bracia, że Bóg od dawna wybrał mnie spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli słowa Ewangelii i uwierzyli. 8 Bóg, który zna serca, zaświadczył na ich korzyść, gdy dał im Ducha Świętego, podobnie jak nam. 9 Nie zrobił żadnej różnicy między nami a nimi, kiedy oczyścił przez wiarę ich serca. 10 Dlaczego więc teraz wystawiacie Boga na próbę i wkładacie na kark uczniów jarzmo, którego ani nasi ojcowie, ani my nie mieliśmy siły dźwigać. 11 Wierzymy przecież, że będziemy zbawieni przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni.
12 Umilkli wszyscy, a potem słuchali Barnaby i Pawła, którzy opowiadali o tym, jak wielkich znaków i cudów wśród pogan dokonał przez nich Bóg. 13 A gdy i oni umilkli, odezwał się Jakub. Powiedział: Posłuchajcie mnie, bracia. 14 Szymon opowiedział, jak najpierw Bóg zatroszczył się, żeby wybrać sobie lud spośród pogan. 15 Zgadzają się z tym słowa Proroków, bo jest napisane: 16 Potem powrócę i odbuduję zniszczony przybytek Dawida. Odbuduję jego ruiny i wzniosę go, 17 aby odnaleźli Pana pozostali ludzie i wszystkie narody, nad którymi jest wzywane Moje imię – mówi Pan, który to sprawia. 18 Znane jest to od wieków. 19 Dlatego sądzę, że nie należy nakładać ciężarów na pogan, którzy nawracają się do Boga, 20 ale napisać im, żeby się wstrzymali od pokarmów ofiarowanych bożkom, od nierządu, od tego, co uduszone i od krwi. 21 Od dawna bowiem są po miastach tacy, którzy co szabat czytają Mojżesza i wykładają go w synagogach.
Uchwała soboru
22 Wtedy apostołowie i starsi wraz z całym Kościołem postanowili posłać do Antiochii razem z Pawłem i Barnabą wybranych spośród siebie ludzi: Judę, zwanego Barsabas, i Sylasa, którzy przewodzili braciom. 23 Posłali przez nich pismo tej treści: Apostołowie i starsi bracia przesyłają pozdrowienie braciom pogańskiego pochodzenia w Antiochii, w Syrii i w Cylicji. 24 Ponieważ usłyszeliśmy, że niektórzy spośród nas zaniepokoili was naukami i wzburzyli wasze dusze, bez naszego upoważnienia, 25 postanowiliśmy jednomyślnie posłać do was wybranych ludzi wraz z naszymi umiłowanymi Barnabą i Pawłem, 26 ludzi, którzy dla imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa poświęcili swoje życie. 27 Wysyłamy więc Judę i Sylasa, którzy powtórzą wam to samo ustnie. 28 Postanowiliśmy bowiem, Duch Święty i my, nie nakładać na was żadnego większego ciężaru oprócz tego, co konieczne. 29 Powstrzymajcie się od ofiar składanych bożkom, od krwi, od tego, co uduszone i od nierządu. Dobrze uczynicie, jeżeli powstrzymacie się od tego. Bywajcie zdrowi!
30 Ci więc, którzy zostali posłani, przybyli do Antiochii, zwołali lud i oddali list. 31 Gdy go przeczytali, uradowali się z jego zachęcającej treści. 32 Juda i Sylas, którzy byli również prorokami, przez liczne nauki zachęcili i umocnili braci. 33 Po upływie pewnego czasu zostali wyprawieni przez braci z pozdrowieniami pokoju dla tych, którzy ich wysłali. 35 Paweł natomiast i Barnaba przebywali w Antiochii, nauczali i razem z wielu innymi głosili Dobrą Nowinę – Słowo Pana.
ŚWIADECTWA W DRODZE DO „KRAŃCÓW ZIEMI”
Druga podróż misyjna
Spór Pawła z Barnabą
36 Po pewnym czasie Paweł powiedział do Barnaby: Wróćmy już i zobaczmy, jak się mają bracia we wszystkich miastach, w których głosiliśmy Słowo Pana. 37 Barnaba chciał również zabrać Jana, zwanego Markiem. 38 Paweł jednak nie uważał za słuszne zabierać z sobą tego, który odszedł od nich w Pamfilii i nie brał udziału w ich pracy. 39 Doszło do ostrego starcia, w rezultacie którego się rozdzielili. Barnaba wziął Marka i popłynął na Cypr, 40 a Paweł dobrał sobie za towarzysza Sylasa i wyszedł, polecony przez braci łasce Pana. 41 Przechodził przez Syrię i Cylicję i umacniał Kościoły.