1 Отже з першого року мідійця Дарія я призначений, щоб його зміцнювати і допомагати йому.
Чотири царі у Персії та поділ царства між чотирма чужими нащадками
2 Тепер же я тобі сповіщаю, що дійсно має відбутись. Оце ще три царі постануть у Персії, а четвертий перевищуватиме всіх найбільшим багатством. І коли, завдяки своєму багатству, він стане ще й потужним, то підбурить усіх проти грецького царства.
3 Тоді з’явиться хоробрий і могутній цар, який володітиме великою владою, так що діятиме за своєю волею.
4 Але, щойно він підійметься, його царство розпадеться і розділиться на чотири частини світу, і вже не матиме такої сили, яка була за його (першого ) владарювання, оскільки його царство буде роздрібнене і дістанеться чужим, а не його нащадкам.
Протистояння південних і північних царів
5 Південний (з чотирьох ) цар стане потужнішим, хоч один з його можновладців буде сильнішим від нього, і його владарювання пошириться на більші території.
6 Через деякий час вони об’єднаються, і дочка південного царя буде віддана північному цареві, щоб скріпити союз. Але вона не втримає влади в своїх руках, як і той, хто її взяв. Вони стануть жертвами зради, – вона і ті, котрі до неї наближені, як і народжений нею та той, хто її свого часу взяв.
7 На його місці підніметься один із галузки її кореня, і виступить з військом. Він вторгнеться у фортеці північного царя, вступить в битву і переможе.
8 Навіть їхніх богів та їхніх литих ідолів , разом з їхніми срібними і золотими виробами та полоненими, відвезе, як здобич, у Єгипет. Після цього він певний час перебуватиме вище за північного царя.
9 Хоч той (цар півночі ) попробує напасти на південне царство, але буде змушений повернутися у свій край.
10 Пізніше виступлять його сини і зберуть численне військо, яке рухатиметься, наче розлита ріка, прориваючись вперед і повертаючись назад, і просунеться аж до його фортеці.
11 Але південний цар розлютиться, і вступить у битву з царем півночі. І хоч той виставить численне військо, але воно буде віддане в його (царя півдня ) руки.
12 Коли буде переможене таке численне військо, серце його загордіє, але, хоч він знищить десятки тисяч, від цього сильнішим не стане,
13 тому що цар півночі знову виставить військо ще численніше, ніж перший раз, і через певний час упевнено вирушить з потужним військом та з великим майном.
14 У ті часи багато хто повстануть проти південного царя. Підіймуться і бунтівники з-посеред твого народу, щоб справдилось видіння, але спіткнуться.
15 Якраз тоді прийде цар півночі, здійснить облогу, і здобуде місто з його фортецями. Отже, не вистоять сили півдня – навіть його добірні загони не матимуть сили протистояти.
16 А хто виступить проти нього, чинитиме за його волею, і не буде того, хто встояв би перед ним. Він утвердиться на Гарній Землі, і буде здатний знищити її.
17 Він матиме намір виступити з усією потугою свого царства, і укладе з ним (царем півдня ) угоду, – навіть віддасть йому дочку за дружину, щоб погубити його, – але здійснити це йому не вдасться.
18 Тоді він зверне своє обличчя на острови, і багато з них він захопить, але знайдеться вождь, який припинить його наругу, – та й власну наругу оберне на нього самого.
19 Тому він повернеться в укріплені міста свого краю, але спіткнеться, впаде, і його не стане.
20 І постане замість нього той, котрий пошле збирача податків через Славну Країну його царства, але й він за короткий час загине, хоча й не через заколот і не в бою.
21 Його місце займе нікчема, якому навіть не віддадуть царської пошани. Він прийде завдяки безпечності людей і захопить царство лестощами й хитрістю.
22 Перед ним війська, що затоплювали землю , будуть самі наче змиті повінню й розбиті, а з ними й вождь мирного Заповіту.
23 Навіть після того, як з ним укладуть мирну угоду, він діятиме віроломно, – підтриманий невеликою кількістю людей, він укріпиться у владі.
24 Він (нікчема ) несподівано вторгатиметься в найбагатші країни і чинитиме те, чого не робили ні його батьки, ні його діди, – награбоване, здобич і багатство розкидатиме серед своїх, і плануватиме вторгнення в укріплені міста, але до певного часу.
25 Він мобілізує усі свої сили і, сповнившись рішучості, на чолі величезного війська вирушить проти південного царя. Але і цар півдня вступить у війну з великим і дуже могутнім військом, проте через лихі підступи і зраду не зможе встояти.
26 Саме ті, котрі разом з ним споживали їжу, погублять його, – військо його розпливеться, наче вода, і більшість його поляже в боях.
27 В обох царів на серці буде підступ, і за одним столом казатимуть один одному неправду, але жодному не пощастить, бо кінець визначений на певний час.
28 Тож він (цар півночі ), повертаючись у свій край з великим багатством, затаїть у своєму серці ненависть до Святого Заповіту і, учинивши задумане , він піде в свою землю.
Нікчемний цар півночі направляє свою лютість проти Славного Краю та Святого Заповіту
29 З часом він знову вирушить на південь, але останній похід не буде таким, як попередній.
30 Коли проти нього вийдуть кіттійські кораблі, він, занепавши духом, повернеться назад, і направить всю свою лютість на Святий Заповіт, – здійснивши задумане, він шукатиме прихильності тих, котрі відступили від Святого Заповіту.
31 Послані ним війська виступлять і осквернять непорушність Святилища, скасують повсякденну жертву і встановлять гидоту спустошення.
32 Тих, котрі відступлять від Заповіту, розбещуватиме лестощами, проте люди, котрі знають свого Бога, зміцняться і діятимуть.
33 Розумні з народу навчатимуть багатьох, хоч вони протягом певного часу будуть падати від меча й вогню, страждатимуть від полону (у в’язницях ) і пограбувань.
34 Коли ж зовсім знемагатимуть, вони отримають невелику допомогу, чимало буде тих, котрі приєднуватимуться до них, але не щиро.
35 Декотрі з розумних спотикнуться, аби бути випробуваними, очищеними і вибіленими на час кінця, який наступить у визначену пору.
36 А той цар діятиме за своєю волею, підносячись та звеличуючись понад усяке божество, – навіть про Бога богів він висловлюватиметься зухвало і матиме успіх, аж поки не наповниться міра гніву, бо що вирішено, те виконається.
37 Він не зважатиме ні на богів своїх батьків, ні на бажання жінок, – взагалі не звертатиме уваги на жодні божества, прагнучи звеличитись понад усе.
38 Він визнаватиме і величатиме лише бога твердинь (сили і влади ), – бога, якого не визнавали навіть його батьки. Його він вшановуватиме золотом, сріблом, дорогоцінним камінням та іншими коштовностями.
39 В свої укріплені міста він впровадить людей чужого бога, – тих, хто його визнає, і обсипатиме почестями, наділятиме їх великою владою і нагороджуватиме землею.
40 Але в час кінця вдарить на нього цар півдня, та північний цар накинеться на нього з колісницями, з вершниками та з численними кораблями. Він вторгнеться в країни півдня і , наче повінь, залиє їх.
41 Він увійде також до Славного Краю, і багато людей там поляже. Врятуються від нього лише Едом, Моав і краща частина Аммонових нащадків.
42 Коли ж він захоплюватиме різні країни, то не врятується і єгипетський край.
43 Він (цар півночі ) заволодіє скарбами Єгипту : золотом, сріблом та усіма єгипетськими коштовностями, – його наслідують лівійці та ефіопи.
44 Але слухи зі сходу та з півночі занепокоять його, тому він з великою лютістю вирушить, аби багатьох губити і нищити.
45 Він поставить свої царські намети поміж морями і Славною Святою горою, але надійде йому кінець, і вже ніхто йому не допоможе.
1 Dlatego też w pierwszym roku panowania Dariusza Meda stałem się dla niego wzmocnieniem i ochroną. 2 Teraz zaś oznajmiam ci prawdę: Powstanie w Persji jeszcze trzech królów, a czwarty zdobędzie większe bogactwa niż wszyscy. A gdy stanie się potężny dzięki swemu bogactwu, wtedy poderwie wszystkich przeciwko królestwu Grecji. 3 Potem wystąpi potężny król i będzie władał wielkim królestwem, czyniąc, co zechce. 4 Zaledwie jednak zacznie panować, jego państwo upadnie i zostanie podzielone na cztery strony świata, ale nie między jego potomków i bez takiej władzy, jaką on sprawował. Jego królestwo zostanie bowiem rozdarte i przypadnie w udziale nie jego potomkom, lecz innym.
Wojny między królami północy i południa
5 Król południa stanie się potężny, lecz jeden z jego książąt okaże się silniejszy od niego i zapanuje nad państwem większym niż jego własne. 6 Jednak po upływie kilku lat połączą się i córka króla południa przybędzie do króla północy, aby doprowadzić do zgody. Nie powiedzie się jej jednak, a jej potomstwo nie przetrwa. Zostanie bowiem ona sama, ci, którzy z nią przyszli, jej dziecko oraz ten, który ją popierał w tym czasie.
7 Powstanie na jego miejsce odrośl z jej korzeni, wyruszy przeciw wojsku i wkroczy do twierdzy króla północy, pokona go i obejmie panowanie. 8 Zabierze także do Egiptu ich bogów wraz z ich podobiznami i drogocennymi przedmiotami oraz srebro i złoto. Na kilka lat odstąpi od króla północy. 9 Ten wtargnie wprawdzie do państwa króla południa, lecz powróci do swojego kraju. 10 Jednak jego synowie uzbroją się i zgromadzą liczne wojsko, a wówczas on sam wyruszy z mocą, zaleje, będzie parł do przodu, wzrastając w siłę, aż dojdzie pod samą jego twierdzę.
11 Wówczas król południa zawrze gniewem i wyruszy, by walczyć z królem północy, który wprawdzie przeciwstawi mu liczne wojsko, ale wojsko to dostanie się w jego ręce. 12 A gdy cała ta armia zostanie zniszczona, serce króla uniesie się pychą. Sprawi, że polegną dziesiątki tysięcy, lecz nie stanie się przez to potężniejszy.
13 Król północy ponownie wystawi armię, jeszcze większą niż poprzednio, i u kresu czasów wyruszy z mocą, licznym wojskiem i taborami. 14 Wtedy wielu zwróci się przeciwko królowi południa. Nawet gwałtownicy spośród synów twojego ludu powstaną, by wypełnić widzenie, ale upadną. 15 Król północy nadciągnie, usypie wał i zdobędzie warowne miasto. Siły zaś południa nie wytrzymają ani jego doborowe oddziały nie zdołają stawić oporu. 16 Przeciwnik zaś będzie mógł czynić to, co zechce i nikt nie zdoła mu się przeciwstawić. Stanie pośród kwitnącego kraju i własną ręką obróci go w perzynę. 17 Potem postanowi wkroczyć z całą mocą swego królestwa. W tym celu zawrze z nim ugodę, dając mu jedną z kobiet, aby doprowadziła jego królestwo do zguby. Ale intryga nie powiedzie się i to mu się nie uda. 18 Zwróci więc swój wzrok ku wyspom i wiele ich zdobędzie. Pewien wódz jednak położy kres popełnianej przez niego zniewadze tak, że nie będzie mógł odpłacić za swoją zniewagę. 19 I choć zwróci swój wzrok ku twierdzom swojego kraju, to jednak zachwieje się, upadnie i już go nie będzie.
Pustoszyciel
20 W jego miejsce powstanie ten, który pośle poborcę podatków do wspaniałego królestwa, ale po kilku dniach zostanie złamany. Nie stanie się to wskutek gniewu ani w wyniku wojny. 21 Po nim zaś powstanie ten, którym wzgardzono i nie dano mu królewskiej godności. Pojawi się nieoczekiwanie i dzięki intrygom opanuje królestwo. 22 Przed nim wojska jak powódź siać będą zniszczenie, pokona nawet księcia przymierza. 23 Po sprzymierzeniu się, będzie postępował zdradliwie. Wyruszy i stanie się silny, mimo nielicznych narodów, które z nim będą. 24 Wkroczy do spokojnych i bogatych prowincji i będzie czynił to, czego nie czynili ani jego ojciec, ani pozostali jego przodkowie. Zdobędzie łupy i rozdzieli bogactwa między swoich zwolenników. Będzie obmyślał plany przeciw warowniom, ale tylko do czasu. 25 Całym swoim sercem i całą swoją siłą zwróci się przeciw królowi południa, wyruszając z wielką armią. Król zaś południa będzie się przygotowywał do wojny. Zbierze liczne i potężne wojsko, ale nie powiedzie mu się, ponieważ uknują przeciw niemu plany. 26 Ci, którzy jedli z jego stołu, zgubią go, a jego wojsko zostanie rozproszone i wielu polegnie. 27 Obaj zaś królowie będą mieli serca pełne zła i będą przy jednym stole okłamywać się wzajemnie, lecz nic nie osiągną, gdyż nie nadszedł jeszcze kres wyznaczonego czasu. 28 Powróci więc do swojego kraju z wielkim bogactwem, lecz jego serce zwróci się przeciw świętemu przymierzu. Dokonawszy tego, powróci do swojego kraju. 29 Gdy nadejdzie wyznaczony czas, ponownie wyruszy na południe, lecz tym razem nie powiedzie mu się tak jak poprzednio. 30 Gdy wyruszą przeciw niemu okręty z Kittim, popadnie w rozterkę i zawróci pełen gniewu na święte przymierze. A gdy to uczyni, okaże względy tym, którzy opuścili święte przymierze. 31 Wówczas wysłane przez niego wojska zbezczeszczą przybytek i twierdzę, zniosą ofiarę nieustanną oraz ustawią ohydę spustoszenia. 32 Tych zaś, którzy łamią przymierze, będzie zachęcał pochlebstwami do odstępstwa. Jednakże ludzie, którzy znają swojego Boga, wytrwają i będą działać. 33 Roztropni spośród ludu będą pouczać wielu, lecz przez jakiś czas ginąć będą od miecza i ognia, w więzieniu i wskutek grabieży. 34 Gdy ci będą umierać, nieliczni pośpieszą im z pomocą, wielu zaś obłudnie przyłączy się do nich. 35 Nawet spośród roztropnych niektórzy upadną, by dokonano wśród nich próby i oczyszczenia i by zostali wybieleni zanim nadejdzie koniec czasów, bo jeszcze nie upłynął wyznaczony czas. 36 Król zaś będzie postępował według swojego upodobania, urośnie w pychę i będzie się wynosił ponad wszystkich bogów. Nawet przeciw Bogu bogów będzie mówił dziwne rzeczy. Będzie mu się wiodło dopóty, dopóki nie dopełni się gniew, to bowiem, co zostało postanowione, się spełni. 37 Nie będzie zważał na bogów swoich przodków ani na ulubieńca kobiet, ani na żadnych innych bogów, ponieważ wyniesie się pychą ponad wszystkich. 38 Będzie natomiast oddawał cześć bogu twierdz, którego nie znali jego przodkowie, będzie go czcił złotem i srebrem, drogimi kamieniami i kosztownościami. 39 Wzniesie też warowne twierdze z obcym bogiem, tych zaś, którzy będą go czcić, obdarzy zaszczytami, uczyni władcami nad wieloma i w nagrodę obdzieli ziemią.
Klęska niszczyciela
40 Pod koniec czasów będzie z nim walczyć król południa. Również król północy uderzy na niego z rydwanami, jazdą i licznymi okrętami. Wtargnie na jego ziemie, zaleje je i pójdzie dalej. 41 Wkroczy do wspaniałego kraju i zabije wielu. Z jego ręki ujdzie tylko Edom, Moab i najprzedniejsi spośród Ammonitów. 42 Wyciągnie też rękę po liczne krainy i nawet ziemia egipska nie ocaleje. 43 Zdobędzie skarbce pełne złota i srebra oraz wszelkich kosztowności egipskich, a Libijczycy i Kuszyci pójdą za nim. 44 Nagle jednak wieści ze wschodu i z północy napełnią go przerażeniem. Wyruszy więc, pałając wielkim gniewem, by zgładzić i zniszczyć wielu. 45 Rozbije namioty swego pałacu między morzami, naprzeciw wspaniałej i świętej góry. Wtedy nadejdzie jego kres i nikt nie przyjdzie mu z pomocą.