Благословення за слухняність
1 Отже, якщо ти неухильно будеш слухатися голосу Господа, свого Бога, дотримуючись і виконуючи всі Його Заповіді, які я тобі сьогодні заповідаю, то Господь, твій Бог, поставить тебе вище усіх народів землі.
2 Тебе досягнуть і на тобі спочинуть (залишаться ) усі наступні благословення, якщо ти слухатимешся голосу Господа, свого Бога.
3 Благословенний ти будеш у місті й благословенний у полі.
4 Благословенне буде твоє потомство та плоди твоєї землі, приплід твоєї худоби, приплід твоєї великої худоби й окіт твоєї дрібної худоби.
5 Благословенний буде твій кошик та твоя діжка з тістом.
6 Благословенний ти, коли входитимеш, і благословенний, коли виходитимеш.
7 Господь перед тобою завдаватиме поразки твоїм ворогам, які виступатимуть проти тебе; однією дорогою вони виступлять супроти тебе, а сімома дорогами втікатимуть перед тобою.
8 Господь сприятиме твоєму благословенню у твоїх коморах та в усьому, до чого ти прикладатимеш свої руки. Поблагословить тебе на землі, яку Господь, твій Бог, дає тобі.
9 Господь поставить тебе для Себе святим народом так, як Він заприсягнувся тобі, за умови, що ти будеш дотримуватись Заповідей Господа, свого Бога, і ходитимеш Його дорогами.
10 І побачать усі народи землі, що в тобі наречено Господнє Ім’я, і боятимуться тебе.
11 Господь ущерть обдарує тебе усіма благами в твоєму потомстві, в приплоді твоєї худоби та в урожаї твоїх полів на землі, яку Господь присягнувся твоїм батькам, що дасть тобі.
12 Господь відкриє перед тобою Свою скарбницю добра, – небо, щоб воно своєчасно давало дощ на твою землю і щоб поблагословити всяку працю твоїх рук, так, що ти позичатимеш багатьом народам, але сам позичати не будеш.
13 Господь учинить тебе головою, а не хвостом, і ти завжди будеш тільки зверху, і ніколи не будеш знизу, – якщо будеш слухатися Заповідей Господа, свого Бога, які я тобі сьогодні заповідаю, дотримуватися їх і виконувати.
14 Не ухиляйся ні праворуч, ні ліворуч від жодного зі слів, які я тобі сьогодні заповідаю, щоб піти за іншими богами і служити їм.
Прокляття за непослух
15 Але якщо ти не прислухатимешся до голосу Господа, свого Бога, дотримуючись усіх Його Заповідей та Його постанов, які я тобі сьогодні заповідаю, щоб їх виконувати, то тебе досягнуть і на тебе впадуть усі ці прокляття.
16 Проклятий ти будеш у місті й проклятий у полі.
17 Проклятий буде твій кошик та твоя діжка з тістом.
18 Проклятим буде твоє потомство та плоди твоєї землі, приплід твоєї великої худоби та приріст твоєї дрібної худоби.
19 Проклятим буде твій вхід, і проклятий твій вихід.
20 Господь нашле на тебе прокляття, збентеження та невдачу в усьому, до чого ти прикладеш свою руку і що чинитимеш, аж доки не будеш знищений й раптово не загинеш через твої лихі вчинки, через те, що ти залишив Мене.
21 Господь наведе на тебе моровицю, доки не винищить тебе з землі, в яку ти йдеш, аби заволодіти нею.
22 Господь вразить тебе сухотами, пропасницею, гарячкою, запаленням, посухою, задухою та іржею. Вони переслідуватимуть тебе, аж доки не загинеш.
23 Твоє небо, що над твоєю головою, стане як мідь, а земля, що під тобою, як залізо.
24 Дощ для твоєї землі Господь оберне курявою. З неба на тебе падатиме порох, аж доки не будеш знищений.
25 Господь віддасть тебе на поразку перед твоїми ворогами. Однією дорогою ти виступиш супроти них, а сімома дорогами втікатимеш перед ними і будеш розпорошений по всіх царствах землі.
26 Твій труп стане поживою для всіляких небесних птахів та земних звірів, і не буде кому їх відганяти.
27 Господь вразить тебе єгипетським чиряком, пухлинами, коростою та сверблячкою, від яких ти не зможеш вилікуватись.
28 Господь вразить тебе божевіллям, сліпотою і розумовим притупленням,
29 так що ти ходитимеш навпомацки опівдні, як ходить навпомацки в повній темряві сліпий, і тобі не щаститиме на твоїх дорогах. По всі дні тебе гнобитимуть і кривдитимуть, і не буде кому рятувати.
30 Ти заручишся з жінкою, але її візьме за дружину інший чоловік. Збудуєш собі дім, але не мешкатимеш у ньому. Засадиш виноградник, але не будеш ним користуватись.
31 Твій віл буде зарізаний перед твоїми очима, але ти не їстимеш м’яса із нього. Твого осла заберуть у тебе, і тобі не повернуть. Твоїх овець віддадуть твоїм ворогам, і ніхто тобі не допоможе.
32 Твоїх синів та твоїх дочок віддадуть іншому народові, і твої очі щодня будуть виглядати їх, та будеш тужити за ними, але твоя рука буде безсилою.
33 Плоди твоєї землі й усі твої здобутки споживатиме народ, якого ти не знав, і ти відчуватимеш себе пригнобленим і розбитим кожного дня, –
34 ти божеволітимеш від того, що бачитимуть твої очі.
35 Господь вразить тебе болісними чиряками на колінах і на гомілках, від підошви твоїх ніг до тімені твоєї голови , від яких ти не зможеш вилікуватись.
36 Господь запровадить тебе та твого володаря, якого ти поставиш над собою, до народу, якого не знав ні ти, ні твої батьки, і там ти служитимеш іншим богам, дереву й каменю.
37 Серед усіх народів, до яких Господь запровадить тебе, ти будеш об’єктом страхіття, глузливих приповідок і знущань.
38 Ти виноситимеш на поле багато насіння, але збиратимеш мало, бо його пожере сарана.
39 Насадиш і обробиш виноградник, але не збиратимеш винограду і не питимеш вина, бо його з’їдять черви.
40 В усьому твоєму краї ти матимеш оливкові дерева, але ти не намастишся олією, оскільки твої оливки обсиплються, недозрівши .
41 Ти народиш синів і дочок, але вони не будуть твоїми, тому що будуть узяті в полон.
42 Усі твої дерева та плоди твоєї землі вигубить сарана.
43 Чужинець, який буде серед тебе, підноситиметься вище і вище над тобою, а ти опускатимешся все нижче і нижче.
44 Він позичатиме тобі, ти ж йому не будеш позичати; він буде головою, а ти будеш хвостом.
45 Отак упадуть на тебе всі ці прокляття. Вони переслідуватимуть тебе і наздоганятимуть тебе, аж поки не знищать тебе лише через те, що ти не послухався голосу Господа, свого Бога і не дотримувався Його Заповідей та постанов, які Він тобі заповів.
46 Як ознаки і незвичайні явища вони будуть на тобі й на твоїх нащадках довічно.
47 Через те що ти не служив Господу, своєму Богові, з радістю та в доброті серця, маючи в достатку все,
48 то служитимеш своїм ворогам, яких нашле на тебе Господь, у голоді, й спразі, в наготі й нестатках усього. Він накладе на твою шию залізне ярмо, аж доки не вигубить тебе.
49 Господь спровадить на тебе народ здалека, з краю землі, який нагряне як орел, – народ, мови якого ти не розумітимеш,
50 народ, жорстокий на вигляд, який не шануватиме людини похилого віку й не матиме милосердя до юнацтва.
51 Він пожиратиме приплід твоєї худоби та врожай твоєї землі, доки не знищить тебе. Він не залишить тобі ні зерна, ні вина, ні олії, ні приплоду твоєї великої худоби, ні приплоду твоєї дрібної худоби, аж доки він не вигубить тебе.
52 Він візьме в облогу усі твої міста, аж доки в усій твоїй країні не впадуть твої високі й міцні мури, на які ти покладатимешся. Він візьме в облогу тебе й усі твої поселення в усій твоїй землі, яку Господь, твій Бог, дає тобі.
53 Під час облоги, чи в іншій скруті, яку причинить тобі твій ворог, ти поїдатимеш власне потомство, – тіла своїх синів та своїх дочок, яких дав тобі Господь, твій Бог.
54 Найпримхливіший і випещений серед тебе чоловік буде безжалісним оком дивитися на свого брата, на люблячу дружину, й на решту своїх дітей, які ще залишилися,
55 аби не дати нікому з них тіл своїх дітей, які він їстиме сам , оскільки йому не залишиться нічого в облозі та в скруті, якими гнобитиме тебе твій ворог в усіх твоїх поселеннях.
56 Найвипещеніша і найніжніша серед вас жінка , яка через свою тендітність та випещеність не пробувала ступити своєю босою ногою на землю, буде заздрісним оком дивитися на свого коханого чоловіка, на свого сина чи на свою дочку,
57 та навіть на свою породільну пліву, що вийде з поміж її ніг, та на своїх дітей, яких вона народить, тому що через брак чогось іншого вона потайки споживатиме їх під час облоги та скрути, коли твій ворог гнобитиме тебе в твоїх поселеннях.
58 Якщо ти не будеш пильно дотримуватись і виконувати всі слова цього закону, записані в цій книзі, й не шануватимеш цього славного і величного Імені Господа, свого Бога,
59 то Господь уразить тебе і твоїх нащадків незвичайними карами, потужними й довготривалими покараннями, згубними й тривкими хворобами.
60 Він поверне на тебе всі єгипетські ураження, яких ти боявся, і вони причепляться до тебе.
61 Господь наводитиме на тебе також усякі недуги та всякі кари, про які не згадується в книзі цього закону, аж доки не знищить тебе.
62 Від вас залишиться лише невеличка кількість, хоча ви численні, немов небесні зорі, а все через те, що ви не слухалися голосу Господа, свого Бога.
63 І як Господь радів вами, чинячи вам добро і розмножуючи вас, так Господь виявлятиме задоволення, вигублюючи вас і викорінюючи вас. Так ви будете викорінені з землі, в яку ви йдете, щоб заволодіти нею.
64 Господь розпорошить тебе поміж усіма народами, від краю землі й до краю землі, й ти служитимеш там іншим богам, яких не знав ні ти, ні твої батьки, – з дерева і каменя.
65 Але й серед тих народів ти не зможеш перепочити, і стопи твоїх ніг не відчують спокою. Господь дасть тобі там лякливе серце, пригаслі очі та вмліваючу душу.
66 Твоє життя буде постійно під загрозою. Ти боятимешся вдень і вночі й не будеш упевнений в своєму житті.
67 Через постійну тривогу, якою буде сповнене твоє серце, і з приводу того, що бачитимуть твої очі, вранці ти говоритимеш: Коли б уже настав вечір, а ввечері казатимеш: Коли б то настав ранок!
68 Господь поверне тебе назад у Єгипет на кораблях тією самою дорогою, про яку я колись говорив тобі: Більше ніколи вам її не бачити! Ви будете продаватися там своїм ворогам як раби й невільниці, але не буде кому вас купувати.
Оновлення Заповіту в Моавському краю
69 Такі слова Заповіту, який Господь звелів Мойсеєві укласти з Ізраїльтянами в Моавському краю, окрім того Заповіту, який він уклав з ними на Хориві.
Błogosławieństwa za posłuszeństwo
1 Jeżeli więc będziesz pilnie słuchał głosu Pana, twego Boga, przestrzegał i spełniał wszystkie Jego przykazania, które ja ci dziś nadaję, wtedy Pan, twój Bóg, wywyższy cię nad wszystkie narody ziemi. 2 Wszystkie te błogosławieństwa spłyną na ciebie i spoczną na tobie, jeżeli będziesz słuchał głosu Pana, twego Boga. 3 Błogosławiony będziesz w mieście i błogosławiony na polu. 4 Błogosławiony będzie owoc twego łona i plon twojej ziemi, i przychówek twego bydła, rogacizny i trzody. 5 Błogosławiony twój kosz i twoja dzieża. 6 Błogosławione będzie twoje wejście i twoje wyjście.
7 Pan wyda twoich nieprzyjaciół, którzy powstaną przeciwko tobie. Zostaną pobici przez ciebie. Jedną drogą wyjdą naprzeciw ciebie, a siedmioma drogami będą uciekać przed tobą. 8 Pan rozkaże, aby z tobą było błogosławieństwo, w twoich spichlerzach i w twoich przedsięwzięciach. Będzie ci błogosławił na ziemi, którą Pan, twój Bóg, daje tobie. 9 Pan uczyni cię swoim ludem świętym, jak ci poprzysiągł, jeżeli będziesz przestrzegał przykazań Pana, twego Boga, i będziesz chodził Jego drogami. 10 Wtedy ujrzą wszystkie narody ziemi, że imię Pana zostało wezwane przez ciebie i będą się ciebie lękać.
11 Pan obdarzy cię obfitością dobra: w twoim potomstwie i w przychówku twego bydła, i w płodach twojej ziemi, w ziemi, którą Pan, twój Bóg, poprzysiągł dać tobie. 12 Pan otworzy przed tobą swój wspaniały skarbiec niebios, aby dać deszcz na twoją ziemię we właściwym czasie i błogosławić wszelkie dzieło twoich rąk. Będziesz pożyczał licznym narodom, ale ty nie będziesz zaciągał pożyczki. 13 Pan umieści cię na czele, a nie na tyłach, i będziesz tylko na górze, a nie na dole, jeżeli będziesz słuchał przykazań Pana, twego Boga, które ja dzisiaj tobie nakazuję, abyś ich przestrzegał i je wykonywał. 14 Nie będziesz odstępował, ani na prawo, ani na lewo, od wszystkich tych słów, które ja dziś ci nakazuję. Nie chodź za innymi bogami i im nie służ.
Przekleństwa
15 A jeżeli nie będziesz słuchał głosu Pana, twego Boga, aby przestrzegać wszystkich Jego przykazań i ustaw, które ja ci dziś nadaję, i je wypełniać, to spadną na ciebie wszystkie te przekleństwa i cię dosięgną. 16 Przeklęty będziesz w mieście i przeklęty na polu. 17 Przeklęty będzie twój kosz i twoja dzieża. 18 Przeklęty będzie owoc twego łona i plon twojej ziemi, przychówek rogacizny i twojej trzody. 19 Przeklęte będzie twoje wejście i twoje wyjście. 20 Pan ześle na ciebie przekleństwo, zamieszanie i nieszczęście we wszystkich przedsięwzięciach, których się podejmujesz, dopóki nie zostaniesz wytępiony i dopóki nagle nie zginiesz z powodu twoich złych czynów, przez które Mnie opuściłeś. 21 Pan sprawi, że przylgnie do ciebie zaraza i zgładzi cię z ziemi, do której idziesz, aby ją posiąść. 22 Pan uderzy cię suchotami, palącą gorączką, zapaleniem, oparzeniem i mieczem, rdzą zboża i pleśnią, i będą cię trapić, aż zginiesz. 23 Niebiosa, które są nad twoją głową, staną się miedzią, a ziemia, która jest pod tobą – żelazem. 24 Spuści Pan na twoją ziemię zamiast deszczu pył i proch, który będzie na ciebie padać z niebios, aż zginiesz. 25 Pan sprawi, że zostaniesz pobity przez twoich nieprzyjaciół. Jedną drogą wyjdziesz do nich, a siedmioma drogami będziesz uciekał przed nimi i będziesz budził odrazę wśród wszystkich królestw ziemi. 26 Twoje zwłoki staną się żerem dla wszelkiego ptactwa podniebnego i dla zwierza lądowego i nikt ich nie odpędzi.
27 Pan dotknie cię wrzodami egipskimi, guzami, strupami i świerzbem, z których nie będziesz mógł się wyleczyć. 28 Pan dotknie cię obłędem, ślepotą i niepokojem serca. 29 W samo południe będziesz chodził po omacku, jak chodzi po omacku ślepy tkwiący w ciemności i nie będzie ci się szczęściło na twoich drogach. Będziesz uciskany i grabiony przez wszystkie dni i nikt cię nie wyratuje. 30 Zaręczysz się z kobietą, a inny mężczyzna ją posiądzie, zbudujesz dom, ale w nim nie zamieszkasz, zasadzisz winnicę, ale nie będziesz z niej korzystał. 31 Twój wół zostanie zarżnięty na twoich oczach, ale nie będziesz go jadł. Twój osioł zostanie ci ukradziony i nie powróci do ciebie. Twoje owce zostaną oddane twoim nieprzyjaciołom i nikt ci nie pomoże. 32 Twoi synowie i twoje córki będą wydani innemu ludowi, a twoje oczy będą ich wypatrywać każdego dnia, aż do wyczerpania, a twoja ręka będzie bezsilna. 33 Plon twojej ziemi i wszystkich twoich wysiłków będzie pożerał lud, którego nie znasz, nieustannie będziesz uciskany i grabiony przez wszystkie dni. 34 Dostaniesz obłędu na widok tego, co będą oglądały twoje oczy. 35 Pan dotknie cię złośliwymi wrzodami na kolanach i na udach, z których nie będziesz się mógł wyleczyć – od stopy aż po czubek głowy. 36 Pan zaprowadzi ciebie i twego króla, którego ustanowisz nad sobą, do narodu, którego nie znasz ani ty, ani twoi ojcowie. Będziesz tam służył innym bogom z drewna i kamienia. 37 Będziesz budził odrazę, staniesz się powodem kpiny i drwin we wszystkich narodach, do których Pan cię zaprowadzi.
38 Wyniesiesz obfitość ziarna na pole, a mało zbierzesz, gdyż pożre je szarańcza. 39 Zasadzisz winnice i będziesz pielęgnował, ale wina nie będziesz pił i nie zbierzesz winogron, gdyż pożre je robactwo. 40 Będziesz miał drzewa oliwne we wszystkich twoich granicach, ale nie będziesz się namaszczał oliwą, ponieważ twoje oliwki opadną. 41 Spłodzisz synów i córki, ale nie będziesz ich miał, gdyż pójdą do niewoli. 42 Wszystkie twoje drzewa i płody ziemi pożrą owady. 43 Przybysz, który mieszka u ciebie, będzie się wynosił coraz wyżej nad tobą, a ty będziesz schodził coraz niżej. 44 On będzie ci pożyczał, ale ty mu nie będziesz mógł pożyczyć. On będzie na czele, a ty będziesz na tyłach.
45 Spadną na ciebie wszystkie te przekleństwa i będą cię prześladować i dosięgną ciebie, aż zginiesz, ponieważ nie słuchałeś głosu Pana, twego Boga, i nie przestrzegałeś Jego przykazań i ustaw, które ci nadał. 46 Staną się one znakiem i przestrogą dla ciebie i dla twego potomstwa na wieki. 47 Za to, że nie służyłeś Panu, twemu Bogu, w radości i w dobroci serca, mając wszystkiego w obfitości, 48 będziesz służył twym wrogom, których Pan ześle na ciebie, w głodzie, pragnieniu, nagości i w nędzy. Włoży On żelazne jarzmo na twój kark, aż cię wytępi.
49 Pan sprowadzi na ciebie naród z daleka, z krańców ziemi, który szybuje jak orzeł, naród, którego języka nie słyszałeś. 50 Jest to naród o dzikiej twarzy, który nie uszanuje starca i nie ulituje się nad młodzieńcem. 51 Pożre przychówek twego bydła i plony twojej ziemi, aż zostaniesz wytępiony. Nie pozostawi ci ani zboża, ani moszczu i oliwy, ani przychówku twej rogacizny i twoich owiec, dopóki cię nie zniszczy. 52 I będzie cię oblegał we wszystkich twoich miastach, aż runą twoje wysokie i warowne mury, którym zaufałeś w całej twojej ziemi. Będzie cię oblegał we wszystkich twoich miastach w całej ziemi, którą dał tobie Pan, twój Bóg. 53 Będziesz pożerał swoje potomstwo, ciała swoich synów i córek, które dał ci Pan, twój Bóg, podczas oblężenia i ucisku, jakiego doświadczysz od swojego wroga. 54 Człowiek nawykły do wygód i rozpieszczony będzie u ciebie spoglądał złym okiem na swego brata i na jego ukochaną żonę, i na dzieci, które pozostały. 55 Nie da nikomu z nich ciała swoich dzieci, które będzie pożerał, ponieważ nie pozostało mu nic podczas oblężenia i ucisku, jakiego doświadczysz od swojego wroga we wszystkich swoich miastach. 56 Kobieta najbardziej delikatna i rozpieszczona u ciebie, która nie nawykła stawiać swojej stopy na ziemi, gdyż była zbyt rozpieszczona i delikatna, będzie spoglądała złym okiem na swego ukochanego męża, na swego syna i córkę, 57 i na łożysko, które wychodzi spomiędzy jej nóg, i na swoje dzieci, które urodzi, ponieważ będzie je pożerała w skrytości z braku wszystkiego podczas oblężenia i ucisku, jakiego doświadczysz od swojego wroga w swoich miastach.
58 Jeżeli nie będziesz starał się przestrzegać wszystkich słów tego Prawa, zapisanych w tej księdze, i nie będziesz bał się chwalebnego i strasznego imienia Pana, twego Boga, 59 to Pan uderzy ciebie i twoje potomstwo niezwykłymi plagami, wielkimi i długotrwałymi plagami, długotrwałymi i ciężkimi chorobami. 60 I znowu sprowadzi na ciebie wszelkie zarazy egipskie, których się bałeś, a one przylgną do ciebie. 61 Również wszelką chorobę i plagę, która nie jest zapisana w księdze tego Prawa, sprowadzi Pan na ciebie, aż zostaniesz zniszczony. 62 I pozostanie was niewielu, chociaż mieliście być tak liczni jak gwiazdy na niebie, dlatego że nie słuchaliście głosu Pana, swego Boga. 63 Jak radował się Pan, wyświadczając wam dobro i rozmnażając was, tak będzie się radował, gubiąc was i wyniszczając. I zostaniecie wytępieni z ziemi, do której idziecie, aby ją wziąć w posiadanie. 64 Pan rozproszy cię pomiędzy wszystkie ludy od krańca do krańca ziemi. Tam będziesz służył innym bogom, z drewna i kamienia, których nie znasz ani ty, ani nie znali ich twoi przodkowie. 65 Ale pośród tych narodów nie będziesz miał wytchnienia i twoja stopa nie znajdzie odpoczynku. Pan da ci bojaźliwe serce i smutne oczy, i zbolałą duszę. 66 Twoje życie będzie jakby w zawieszeniu, będziesz się bał nocą i dniem i nie będziesz pewny swego życia. 67 Rano powiesz: Kto sprawi, żeby nadszedł już wieczór, a wieczorem powiesz: Kto sprawi, żeby nastał poranek – z powodu trwogi twego serca, która cię ogarnie, i z powodu widoku, który ujrzą twoje oczy. 68 Pan zawróci cię do Egiptu na okrętach, tą drogą, o której ci powiedziałem, że już więcej jej nie zobaczysz. Zostaniecie tam sprzedani waszym wrogom jako niewolnicy i niewolnice i nikt was nie wykupi.
Zakończenie
69 Oto słowa przymierza, które nakazał Pan zawrzeć Mojżeszowi z Izraelitami w ziemi moabskiej, oprócz przymierza, które zawarł z nimi na Horebie.