King David in His Old Age
1 King David was now a very old man, and although his servants covered him with blankets, he could not keep warm. 2 So his officials said to him, “Your Majesty, let us find a young woman to stay with you and take care of you. She will lie close to you and keep you warm.” 3 A search was made all over Israel for a beautiful young woman, and in Shunem they found such a woman named Abishag, and brought her to the king. 4 She was very beautiful, and waited on the king and took care of him, but he did not have intercourse with her.
Adonijah Claims the Throne
5-6 Now that Absalom was dead, Adonijah, the son of David and Haggith, was the oldest surviving son. He was a very handsome man. David had never reprimanded him about anything, and he was ambitious to be king. He provided for himself chariots, horses, and an escort of fifty men. 7 He talked with Joab (whose mother was Zeruiah) and with Abiathar the priest, and they agreed to support his cause. 8 But Zadok the priest, Benaiah son of Jehoiada, Nathan the prophet, Shimei, Rei, and David's bodyguards were not on Adonijah's side.
9 One day Adonijah offered a sacrifice of sheep, bulls, and fattened calves at Snake Rock, near the spring of Enrogel. He invited the other sons of King David and the king's officials who were from Judah to come to this sacrificial feast, 10 but he did not invite his half brother Solomon or Nathan the prophet or Benaiah or the king's bodyguards.
Solomon Is Made King
11 Then Nathan went to Bathsheba, Solomon's mother, and asked her, “Haven't you heard that Haggith's son Adonijah has made himself king? And King David doesn't know anything about it! 12 If you want to save your life and the life of your son Solomon, I would advise you to 13 go at once to King David and ask him, ‘Your Majesty, didn't you solemnly promise me that my son Solomon would succeed you as king? How is it, then, that Adonijah has become king?’” 14 And Nathan added, “Then, while you are still talking with King David, I will come in and confirm your story.”
15 So Bathsheba went to see the king in his bedroom. He was very old, and Abishag, the young woman from Shunem, was taking care of him. 16 Bathsheba bowed low before the king, and he asked, “What do you want?”
17 She answered, “Your Majesty, you made me a solemn promise in the name of the Lord your God that my son Solomon would be king after you. 18 But Adonijah has already become king, and you don't know anything about it. 19 He has offered a sacrifice of many bulls, sheep, and fattened calves, and he invited your sons, and Abiathar the priest, and Joab the commander of your army to the feast, but he did not invite your son Solomon. 20 Your Majesty, all the people of Israel are looking to you to tell them who is to succeed you as king. 21 If you don't, as soon as you are dead, my son Solomon and I will be treated as traitors.”
22 She was still speaking, when Nathan arrived at the palace. 23 The king was told that the prophet was there, and Nathan went in and bowed low before the king. 24 Then he said, “Your Majesty, have you announced that Adonijah would succeed you as king? 25 This very day he has gone and offered a sacrifice of many bulls, sheep, and fattened calves. He invited all your sons, Joab the commander of your army, and Abiathar the priest, and right now they are feasting with him and shouting, ‘Long live King Adonijah!’ 26 But he did not invite me, sir, or Zadok the priest or Benaiah or Solomon. 27 Did Your Majesty approve all this and not even tell your officials who is to succeed you as king?”
28 King David said, “Ask Bathsheba to come back in”—and she came and stood before him. 29 Then he said to her, “I promise you by the living Lord, who has rescued me from all my troubles, 30 that today I will keep the promise I made to you in the name of the Lord, the God of Israel, that your son Solomon would succeed me as king.”
31 Bathsheba bowed low and said, “May my lord the king live forever!”
32 Then King David sent for Zadok, Nathan, and Benaiah. When they came in, 33 he said to them, “Take my court officials with you; have my son Solomon ride my own mule, and escort him down to Gihon Spring, 34 where Zadok and Nathan are to anoint him as king of Israel. Then blow the trumpet and shout, ‘Long live King Solomon!’ 35 Follow him back here when he comes to sit on my throne. He will succeed me as king, because he is the one I have chosen to be the ruler of Israel and Judah.”
36 “It shall be done,” answered Benaiah, “and may the Lord your God confirm it! 37 As the Lord has been with Your Majesty, may he also be with Solomon and make his reign even more prosperous than yours.”
38 So Zadok, Nathan, Benaiah, and the royal bodyguards put Solomon on King David's mule and escorted him to Gihon Spring. 39 Zadok took the container of olive oil which he had brought from the Tent of the Lord's presence, and anointed Solomon. They blew the trumpet, and all the people shouted, “Long live King Solomon!” 40 Then they all followed him back, shouting for joy and playing flutes, making enough noise to shake the ground.
41 As Adonijah and all his guests were finishing the feast, they heard the noise. And when Joab heard the trumpet, he asked, “What's the meaning of all that noise in the city?” 42 Before he finished speaking, Jonathan, the son of the priest Abiathar, arrived. “Come on in,” Adonijah said. “You're a good man—you must be bringing good news.”
43 “I'm afraid not,” Jonathan answered. “His Majesty King David has made Solomon king. 44 He sent Zadok, Nathan, Benaiah, and the royal bodyguards to escort him. They had him ride on the king's mule, 45 and Zadok and Nathan anointed him as king at Gihon Spring. Then they went into the city, shouting for joy, and the people are now in an uproar. That's the noise you just heard. 46 Solomon is now the king. 47 What is more, the court officials went in to pay their respects to His Majesty King David and said, ‘May your God make Solomon even more famous than you, and may Solomon's reign be even more prosperous than yours.’ Then King David bowed in worship on his bed 48 and prayed, ‘Let us praise the Lord, the God of Israel, who has today made one of my descendants succeed me as king, and has let me live to see it!’”
49 Then Adonijah's guests were afraid, and they all got up and left, each going his own way. 50 Adonijah, in great fear of Solomon, went to the Tent of the Lord's presence and took hold of the corners of the altar. 51 King Solomon was told that Adonijah was afraid of him and that he was holding on to the corners of the altar and had said, “First, I want King Solomon to swear to me that he will not have me put to death.”
52 Solomon replied, “If he is loyal, not even a hair on his head will be touched; but if he is not, he will die.” 53 King Solomon then sent for Adonijah and had him brought down from the altar. Adonijah went to the king and bowed low before him, and the king said to him, “You may go home.”
Abiszag, Szunamitka, pielęgniarką Dawida
1 Gdy król Dawid się zestarzał i posunął się w latach, choć go okrywano derkami, nie mógł się rozgrzać.
2 Rzekli do niego jego słudzy: Należałoby poszukać dla naszego pana, króla, młodej dziewczyny, która by była przy królu i pielęgnowała go, i sypiając z nim, ogrzewała naszego pana, króla.
3 I szukano pięknej dziewczyny po całym obszarze Izraela, a gdy znaleziono Abiszag, Szunamitkę, przyprowadzono ją do króla.
4 Była to bardzo piękna dziewczyna; pielęgnowała i obsługiwała króla, lecz król z nią nie obcował.
Knowania Adoniasza w sprawie następstwa po Dawidzie
5 Wtedy Adoniasz, syn Chaggity, chełpił się i mawiał: Ja zostanę królem. I sprawił sobie wozy i konie, i dobrał sobie świtę z pięćdziesięciu mężów.
6 Jego ojciec nigdy go nie karcił, mówiąc: Dlaczego tak postępujesz? Również i on był bardzo urodziwy, a według czasu urodzenia szedł zaraz po Absalomie.
7 Był on w zmowie z Joabem, synem Serui, i z Ebiatarem, kapłanem, którzy popierali Adoniasza.
8 Natomiast kapłan Sadok i Benaja, syn Jehojady, i prorok Natan, i Szymei, i Rei oraz rycerstwo Dawidowe nie byli za Adoniaszem.
9 Gdy raz Adoniasz składał ofiarę z owiec i bydła, i tucznych cieląt przy Śliskim Kamieniu, który jest obok Źródła Foluszników, zaprosił wszystkich swoich braci, synów królewskich, i wszystkich pochodzących z Judy dworzan i królewskich;
10 Lecz nie zaprosił proroka Natana i Benai, i rycerstwa, i Salomona, swojego brata.
Natan zapewnia tron Salomonowi
11 Wtedy rzekł Natan do Batszeby, matki Salomona: Czy nie słyszałaś o tym, że Adoniasz, syn Chaggity, obwołał się królem bez wiedzy naszego pana, Dawida?
12 Idźże teraz — pozwól, że ci dam radę — i ratuj swoje życie i życie twego syna Salomona;
13 Idź zaraz do króla Dawida i powiedz mu: Przecież przysiągłeś, panie mój, królu, twojej służebnicy, mówiąc: Salomon, twój syn, zostanie po mnie królem i on zasiądzie na moim tronie. Dlaczego więc został królem Adoniasz?
14 Otóż, gdy ty jeszcze będziesz tam rozmawiać z królem, ja wejdę po tobie i potwierdzę twoje słowa.
15 I weszła Batszeba do króla do komnaty; król zaś był już bardzo stary, a Abiszag, Szunamitka, usługiwała królowi.
16 Gdy zaś Batszeba przyklęknęła i oddała królowi pokłon, król zapytał: Czego chcesz?
17 A ona mu odpowiedziała: Panie mój! Ty przysiągłeś twojej służebnicy na Pana, Boga twego: Salomon, twój syn, zostanie po mnie królem i on zasiądzie na moim tronie,
18 Tymczasem zaś Adoniasz został królem, a ty, mój panie, królu, o tym nie wiesz.
19 Kazał on zabić na ofiarę wiele wołów i tucznych cieląt, i owiec i zaprosił wszystkich synów królewskich i Ebiatara, kapłana, i Joaba, dowódcę wojska, lecz Salomona, twojego sługi, nie zaprosił.
20 Na ciebie, panie mój, królu, zwrócone są oczy całego Izraela, abyś im ogłosił, kto zasiądzie na tronie mojego pana, króla, po nim.
21 W przeciwnym razie, gdy pan mój, król, zaśnie z ojcami swoimi, ja i syn mój Salomon zostaniemy uznani za buntowników.
22 A gdy ona jeszcze rozmawiała z królem, przyszedł Natan, prorok.
23 I doniesiono królowi: Oto Natan, prorok, przyszedł! Stanął więc Natan przed obliczem królewskim i oddał królowi pokłon do samej ziemi.
24 I rzekł Natan: Panie mój, królu! Czy ty tak rozstrzygnąłeś: Adoniasz zostanie po mnie królem i on zasiądzie na moim tronie?
25 Gdyż zstąpił dzisiaj i kazał zabić na ofiarę wiele wołów i tucznych cieląt, i owiec i zaprosił wszystkich synów królewskich i dowódców wojska, i Ebiatara, kapłana, i jedzą, i piją oto u niego, i wołają: Niech żyje król Adoniasz!
26 Mnie wszakże, twojego sługi, i Sadoka, kapłana, i Benai, syna Jehojady, i Salomona, twojego sługi, nie zaprosił.
27 Czyżby od mojego pana, króla, wyszła ta rzecz, a nie powiadomiłbyś twojego sługi, kto zasiądzie na tronie mojego pana, króla, po nim?
28 Odpowiadając król Dawid rzekł: Przywołajcie mi Batszebę! A gdy weszła i stanęła przed obliczem króla,
29 Przysiągł król, mówiąc: Jako żyje Pan, który wybawił życie moje z wszelkiej niedoli,
30 Iż jak przysiągłem ci na Pana, Boga izraelskiego, mówiąc: Salomon, twój syn, zostanie po mnie królem i on zasiądzie na moim tronie po mnie, tak uczynię w dniu dzisiejszym.
31 I przyklęknęła Batszeba, i oddała królowi pokłon do samej ziemi, i rzekła: Niech mój pan, król, żyje na wieki!
32 Potem król Dawid rzekł: Przywołajcie mi Sadoka, kapłana, i Natana, proroka, i Benaję, syna Jehojady. A gdy przybyli przed oblicze króla,
Dawid zarządza namaszczenie Salomona na króla
33 Rzekł król do nich: Weźcie z sobą sługi waszego pana, następnie wsadźcie Salomona, mojego syna, na moją mulicę i zaprowadźcie go do Gichonu.
34 Tam namaści go Sadok, kapłan, i Natan, prorok, na króla nad Izraelem; potem każcie zadąć w rogi i zawołajcie: Niech żyje król Salomon!
35 Potem idźcie za nim, gdy przyjdzie i usiądzie na moim tronie; on zostanie królem po mnie, jego bowiem ustanowiłem księciem nad Izraelem i Judą.
36 I odpowiedział Benaja, syn Jehojady, królowi: Niechaj Pan, Bóg mojego pana, powie na to: Niech się tak stanie!
37 Jak był Pan z moim panem, królem, tak niech będzie z Salomonem, i niech wyniesie jego tron ponad tron mojego pana, króla Dawida.
38 Następnie zeszli Sadok, kapłan, i Natan, prorok, i Benaja, syn Jehojady, wraz z Kreteńczykami i Pletejczykami i wsadzili Salomona na mulicę króla Dawida, i zaprowadzili go nad Gichon.
39 Potem wziął Sadok, kapłan, róg z olejem z Namiotu i namaścił Salomona, po czym zadęli w róg, a cały lud zbrojny zawołał: Niech żyje król Salomon!
40 I pociągnął za nim cały lud zbrojny, grając przy tym na fletach i wykrzykując tak radośnie, iż nieledwie ziemia pękała od ich okrzyków.
41 Usłyszał o tym Adoniasz i wszyscy zaproszeni, którzy byli u niego, a właśnie kończyli ucztę. Gdy jednak Joab usłyszał głos rogu, rzekł: Co znaczy ta wrzawa w mieście?
42 A gdy on jeszcze mówił, oto nadszedł Jonatan, syn Ebiatara, kapłana; Adoniasz zaś rzekł: Wejdź, gdyżeś mąż dzielny i zapewne pomyślną wieść przynosisz.
43 Na to Jonatan odrzekł Adoniaszowi: Niestety nie! Nasz pan, król Dawid, ustanowił Salomona królem.
44 Król wyprawił z nim Sadoka, kapłana, i Natana, proroka, i Benaję, syna Jehojady, wraz z Kreteńczykami i Pletejczykami i wsadzili go na mulicę króla,
45 I namaścili go nad Gichonem na króla kapłan Sadok i prorok Natan, i sprowadzili go stamtąd wśród oznak radości, tak iż miasto jest poruszone i stąd ta wrzawa, którą słyszeliście.
46 Już też i Salomon zasiadł na tronie królewskim;
47 Przyszli również słudzy królewscy, aby złożyć życzenia naszemu panu, królowi Dawidowi, mówiąc: Niechaj Bóg twój jeszcze sławniejszym uczyni imię Salomona niż twoje imię i wyniesie jego tron ponad twój tron; król zaś skłonił się na swoim łożu.
48 A nadto rzekł król tak: Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, że sprawił, iż jeden z mojego rodu zasiadł dzisiaj na tronie moim i oczy moje mogą to oglądać.
49 Wtedy wszyscy goście Adoniasza zerwali się przerażeni i rozeszli się każdy swoją drogą.
50 Adoniasz również, bojąc się Salomona, zerwał się, poszedł i uchwycił się narożników ołtarza.
Pierwszy akt łaski nowego króla Salomona
51 Gdy doniesiono o tym Salomonowi, mówiąc: Adoniasz boi się króla Salomona, przeto uchwycił się narożników ołtarza, bo powiada: Niech mi przysięgnie dziś król Salomon, że nie każe ściąć swojego sługi mieczem,
52 Salomon rzekł: Jeżeli okaże się zacnym, ani jeden włos z jego głowy nie spadnie na ziemię; lecz jeżeli zostanie przyłapany na jakiejś zdradzie, poniesie śmierć.
53 Posłał tedy król Salomon ludzi i ci odciągnęli go od ołtarza; a gdy przyszedł do króla Salomona i oddał mu pokłon, Salomon rzekł do niego: Idź do swego domu.