In Praise of Wisdom
1 Listen! Wisdom is calling out.
Reason is making herself heard.
2 On the hilltops near the road
and at the crossroads she stands.
3 At the entrance to the city,
beside the gates, she calls:
4 “I appeal to all of you;
I call to everyone on earth.
5 Are you immature? Learn to be mature.
Are you foolish? Learn to have sense.
6 Listen to my excellent words;
all I tell you is right.
7 What I say is the truth;
lies are hateful to me.
8 Everything I say is true;
nothing is false or misleading.
9 To those with insight, it is all clear;
to the well-informed, it is all plain.
10 Choose my instruction instead of silver;
choose knowledge rather than the finest gold.
11 “I am Wisdom, I am better than jewels;
nothing you want can compare with me.
12 I am Wisdom, and I have insight;
I have knowledge and sound judgment.
13 To honor the Lord is to hate evil;
I hate pride and arrogance,
evil ways and false words.
14 I make plans and carry them out.
I have understanding, and I am strong.
15 I help kings to govern
and rulers to make good laws.
16 Every ruler on earth governs with my help,
officials and nobles alike.
17 I love those who love me;
whoever looks for me can find me.
18 I have riches and honor to give,
prosperity and success.
19 What you get from me is better than the finest gold,
better than the purest silver.
20 I walk the way of righteousness;
I follow the paths of justice,
21 giving wealth to those who love me,
filling their houses with treasures.
22 “The Lord created me first of all,
the first of his works, long ago.
23 I was made in the very beginning,
at the first, before the world began.
24 I was born before the oceans,
when there were no springs of water.
25 I was born before the mountains,
before the hills were set in place,
26 before God made the earth and its fields
or even the first handful of soil.
27 I was there when he set the sky in place,
when he stretched the horizon across the ocean,
28 when he placed the clouds in the sky,
when he opened the springs of the ocean
29 and ordered the waters of the sea
to rise no further than he said.
I was there when he laid the earth's foundations.
30 I was beside him like an architect,
I was his daily source of joy,
always happy in his presence—
31 happy with the world
and pleased with the human race.
32 “Now, young people, listen to me.
Do as I say, and you will be happy.
33 Listen to what you are taught.
Be wise; do not neglect it.
34 Those who listen to me will be happy—
those who stay at my door every day,
waiting at the entrance to my home.
35 Those who find me find life,
and the Lord will be pleased with them.
36 Those who do not find me hurt themselves;
anyone who hates me loves death.”
Zaproszenie Mądrości
1 Czy Mądrość nie woła,
a rozum nie daje znać o sobie?
2 Stoi na najwyższych miejscach,
przy drodze, na rozstajach.
3 Przy bramach, u wejścia do miasta,
w drzwiach domów głośno woła:
4 Do was, ludzie, się zwracam,
mój głos kieruję do synów ludzkich.
5 Nauczcie się, bezmyślni, roztropności,
głupcy nabierzcie rozumu.
6 Słuchajcie, bo będę mówiła o rzeczach ważnych,
moje usta będą głosić prawość,
7 gdyż prawdę oznajmia mój język,
moje wargi brzydzą się niegodziwością.
8 Wszystkie moje słowa są przeniknięte sprawiedliwością,
nie ma w nich zdrady ani przewrotności.
9 Wszystkie są proste dla rozumnego,
właściwe dla szukających wiedzy.
10 Przyjmijcie moje karcenie, a nie srebro,
wiedzę zamiast najczystszego złota.
11 Mądrość jest bowiem cenniejsza od pereł
i nic, co jest godne pożądania, nie może się z nią równać.
Wystąpienie Mądrości
12 Ja, Mądrość, mieszkam z roztropnością
i odkrywam znaczenie zamysłów.
13 Bojaźń Pana to nienawiść zła.
Nienawidzę pychy, wyniosłości,
drogi zła i ust przewrotnych.
14 Do mnie należy rada i pomyślność,
ja jestem zrozumieniem, do mnie należy moc.
15 Dzięki mnie panują królowie,
władcy zarządzają sprawiedliwie.
16 Dzięki mnie rządzą książęta,
możni, wszyscy sędziowie sprawiedliwi.
17 Ja kocham tych, którzy mnie kochają,
znajdą mnie ci, którzy mnie szukają.
18 Ze mną jest bogactwo i chwała,
niezliczone dobra i sprawiedliwość.
19 Moje owoce są lepsze od złota, od szczerego złota,
dochody – od wybornego srebra.
20 Chodzę drogą sprawiedliwości,
ścieżkami prawa,
21 aby obdarzyć bogactwem tych, którzy mnie kochają,
i napełnić ich skarbce.
22 Pan mnie nabył na początku swej drogi,
przed swoimi dziełami od dawna.
23 Od wieków zostałam ustanowiona,
od początku, wcześniej niż ziemia powstała.
24 Zostałam zrodzona, gdy jeszcze nie było głębin,
gdy nie było źródeł obfitujących w wodę.
25 Zostałam zrodzona zanim zostały osadzone góry,
nim powstały pagórki,
26 gdy jeszcze nie uczynił gleby ani pól,
ani pierwszego pyłu ziemi.
27 Ja tam byłam, gdy ustanawiał niebo,
gdy zakreślał horyzont nad otchłanią,
28 gdy utwierdzał chmury wysoko,
i umacniał źródła otchłani,
29 gdy wyznaczał granice morzu,
by wody nie wystąpiły z brzegów,
gdy zakreślał fundamenty ziemi.
30 Wtedy byłam przy Nim mistrzynią,
radością dzień po dniu,
zawsze ciesząc się w Jego obecności,
31 ciesząc się w Jego zamieszkałej ziemi,
znajdując radość w synach ludzkich.
Zachęta do słuchania Mądrości
32 Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie,
szczęśliwi, którzy strzegą moich dróg.
33 Słuchajcie pouczenia i bądźcie mądrzy,
nie lekceważcie go.
34 Szczęśliwy, kto mnie słucha,
kto czuwa codziennie u moich bram,
kto czeka u moich drzwi.
35 Kto bowiem mnie znajdzie, znajdzie życie
i otrzyma łaskę od Pana.
36 Kto zaś mnie omija, wyrządza krzywdę sobie.
Wszyscy, którzy mnie nienawidzą, kochają śmierć.