The Benefits of Wisdom
1 My children, listen to what your father teaches you. Pay attention, and you will have understanding. 2 What I am teaching you is good, so remember it all. 3 When I was only a little boy, my parents' only son, 4 my father would teach me. He would say, “Remember what I say and never forget it. Do as I tell you, and you will live. 5 Get wisdom and insight! Do not forget or ignore what I say. 6 Do not abandon wisdom, and she will protect you; love her, and she will keep you safe. 7 Getting wisdom is the most important thing you can do. Whatever else you get, get insight. 8 Love wisdom, and she will make you great. Embrace her, and she will bring you honor. 9 She will be your crowning glory.”
10 Listen to me, my child. Take seriously what I am telling you, and you will live a long life. 11 I have taught you wisdom and the right way to live. 12 Nothing will stand in your way if you walk wisely, and you will not stumble when you run. 13 Always remember what you have learned. Your education is your life—guard it well. 14 Do not go where evil people go. Do not follow the example of the wicked. 15 Don't do it! Keep away from evil! Refuse it and go on your way. 16 Wicked people cannot sleep unless they have done something wrong. They lie awake unless they have hurt someone. 17 Wickedness and violence are like food and drink to them.
18 The road the righteous travel is like the sunrise, getting brighter and brighter until daylight has come. 19 The road of the wicked, however, is dark as night. They fall, but cannot see what they have stumbled over.
20 My child, pay attention to what I say. Listen to my words. 21 Never let them get away from you. Remember them and keep them in your heart. 22 They will give life and health to anyone who understands them. 23 Be careful how you think; your life is shaped by your thoughts. 24 Never say anything that isn't true. Have nothing to do with lies and misleading words. 25 Look straight ahead with honest confidence; don't hang your head in shame. 26 Plan carefully what you do, and whatever you do will turn out right. 27 Avoid evil and walk straight ahead. Don't go one step off the right way.
Zdobywanie mądrości
1 Słuchajcie, synowie, karcenia ojca,
uważnie dążcie do zrozumienia.
2 Daję wam bowiem dobrą naukę,
nie porzucajcie moich pouczeń.
3 Gdy byłem synem dla ojca,
czułym i jedynym dla matki,
4 on, ucząc mnie, mówił: Zachowuj w sercu moje słowa,
strzeż moich nakazów, a będziesz żył!
5 Zdobywaj mądrość, dąż do zrozumienia,
nie zapominaj, nie lekceważ moich słów!
6 Nie porzucaj jej, a ona cię ustrzeże,
kochaj ją, a ona będzie czuwać nad tobą!
7 Początek mądrości jest taki: zdobywaj mądrość,
za wszystko, co masz, nabądź zrozumienia!
8 Chwal ją, a ona cię wywyższy,
przysporzy ci honoru, jeśli do niej przylgniesz.
9 Na głowę włoży ci wspaniały wieniec,
obdarzy cię piękną koroną.
Dwie drogi postępowania
10 Posłuchaj, mój synu, przyjmij moje słowa,
a będziesz żył długie lata.
11 Wskazuję ci drogę mądrości,
wiodę cię po właściwych ścieżkach.
12 Gdy będziesz chodził, nie będziesz skrępowany,
gdy będziesz biegł, nie potkniesz się.
13 Trwaj w karności, nie lekceważ jej,
zachowuj ją, bo ona daje życie.
14 Nie wchodź na drogę niegodziwych,
i nie krocz drogą złych.
15 Omijaj ją, nie przechodź przez nią,
odwróć się i idź dalej.
16 Nie zasną przecież, dopóki nie popełnią zła,
nie mogą spać, dopóki nie doprowadzą kogoś do upadku.
17 Żywią się chlebem niegodziwości
i upijają winem przemocy.
18 Droga sprawiedliwych jest jak brzask,
który się rozjaśnia aż do pełni dnia.
19 Droga niegodziwych jest jak ciemność
– nie wiedzą, o co się potkną.
Mądrość pomocą w życiu
20 Mój synu, zważaj na moje słowa,
nadstaw ucha na moje wskazania.
21 Nie spuszczaj ich z oczu,
zachowaj je w głębi serca.
22 Są one bowiem życiem dla tych, którzy je znajdują,
uzdrowieniem całego ich ciała.
23 Nade wszystko strzeż swego serca,
bo w nim jest źródło życia.
24 Oddal od siebie usta kłamliwe,
wargi przewrotne odsuń daleko.
25 Twoje oczy niech patrzą na wprost,
a źrenice skieruj przed siebie.
26 Wyrównaj ścieżkę swoim stopom,
niech wszystkie twoje drogi będą dobrze przygotowane.
27 Nie zbaczaj w prawo ani w lewo,
odwróć swoje stopy od zła.