Simon Accuses Onias
1 But Simon (mentioned earlier as the one who informed Apollonius about the money and brought trouble on the nation) also lied about Onias, claiming that he was responsible for the attack on Heliodorus and for the difficulties that followed. 2 He dared to accuse Onias of plotting against the government—Onias who not only had made donations to Jerusalem and had protected the Temple, but who was eager to see that all our laws were obeyed. 3-4 Apollonius son of Menestheus, the governor of Greater Syria, encouraged Simon in every evil thing he did, and Simon's opposition finally grew so strong that one of his trusted followers committed several murders. Onias realized how dangerous the situation had become, 5 so he went to the king, not for the purpose of making accusations against his own people, but for the common good of all Jews, both in their private and public lives. 6 He realized that without the king's cooperation there was no hope for peace, and Simon would keep on with his foolishness.
Jason Introduces Greek Customs
7 Later, when King Seleucus died and Antiochus (known as Epiphanes) became king, Jason the brother of Onias became High Priest by corrupt means. 8 He went to see the king and offered him 27,000 pounds of silver with 6,000 more pounds to be paid later. 9 Jason also offered him an additional 11,250 pounds of silver for the authority to establish a stadium where young men could train and to enroll the people of Jerusalem as citizens of Antioch.
10 The king gave his approval, and just as soon as Jason took over the office of High Priest, he made the people of Jerusalem change to the Greek way of life. 11 He began by abolishing the favors that John had secured for the Jews from previous Syrian kings. (John was the father of the Eupolemus who later went to Rome to make an alliance and to establish ties of friendship.) Jason also did away with our Jewish customs and introduced new customs that were contrary to our Law. 12 With great enthusiasm he built a stadium near the Temple hill and led our finest young men to adopt the Greek custom of participating in athletic events. 13 Because of the unrivaled wickedness of Jason, that ungodly and illegitimate High Priest, the craze for the Greek way of life and for foreign customs reached such a point 14 that even the priests lost all interest in their sacred duties. They lost interest in the Temple services and neglected the sacrifices. Just as soon as the signal was given, they would rush off to take part in the games that were forbidden by our Law. 15 They did not care about anything their ancestors had valued; they prized only Greek honors. 16 And this turned out to be the source of all their troubles, for the very people whose ways they admired and whose customs they tried to imitate became their enemies and oppressed them. 17 It is a serious thing to disregard God's Law, as you will see from the following events.
Jerusalem under Syrian Influence
18 Once when the king was present for the athletic games that were held every five years in the city of Tyre, 19 that worthless Jason sent some men there from Jerusalem, who were also enrolled as citizens of Antioch, to take 22,500 pounds of silver to pay for a sacrifice to the god Hercules. But even these men did not think it was fitting to use such a large sum of money for a sacrifice, and 20 so the money originally intended as a sacrifice to Hercules was used for the construction of warships.
21 When Apollonius son of Menestheus was sent to Egypt to attend the crowning of Philometor as king, Antiochus learned that Philometor was opposed to his policies. Antiochus became concerned about the security of his own kingdom, so he went to Joppa and then on to Jerusalem. 22 There he was welcomed with great splendor by Jason and the people of the city who went out to greet him, shouting and carrying torches. From Jerusalem Antiochus led his army to Phoenicia.
Menelaus Becomes High Priest
23 Three years later, Jason sent Menelaus (brother of the Simon mentioned earlier) to take some money to the king and to get his decision on several important matters. 24 But when he stood before the king, Menelaus impressed him with his show of authority and offered 22,500 pounds of silver more than Jason had offered for his appointment to the office of High Priest. 25 As a result Menelaus returned to Jerusalem with papers from the king, confirming him as High Priest. But he possessed no other qualifications; he had the temper of a cruel tyrant and could be as fierce as a wild animal. 26 So Jason, who had cheated his own brother out of the office of High Priest, was now forced to flee to the land of Ammon. 27 Menelaus continued to be High Priest, but he never paid any of the money he had promised the king. 28 However, Sostratus, the captain of the fort in Jerusalem, kept demanding the money, since it was his responsibility to collect it. So finally, the two men were summoned to appear before the king concerning the matter. 29 Menelaus left his brother Lysimachus as acting High Priest, while Sostratus left the fort under the command of Crates, the commander of the mercenary troops from Cyprus.
The Murder of Onias
30 Meanwhile, there was a revolt in the Cilician cities of Tarsus and Mallus, because the king had given those cities to Antiochis, his mistress. 31 So the king left Andronicus, one of his high officials, in command, while he hurried off to Cilicia to restore order. 32 Menelaus took advantage of this opportunity and presented Andronicus with some of the gold objects he had removed from the Temple in Jerusalem. He had already sold some of them to the city of Tyre and to other nearby cities. 33 When Onias heard about this, he fled for safety to a temple at Daphne near the city of Antioch and openly accused Menelaus. 34 Then Menelaus secretly persuaded Andronicus to kill Onias. So Andronicus went to Onias and deceived him with a friendly greeting and with promises of safety. Although Onias was suspicious, Andronicus finally lured him away from the safety of the temple and immediately murdered him in cold blood.
Andronicus Is Punished
35 The Jews and Gentiles were very angry because Onias had been murdered. 36 So when the king returned from the territory of Cilicia, the Jews of Antioch went to him and protested against this senseless killing. Many Gentiles felt the same way about the crime. 37 King Antiochus was deeply grieved and was so filled with sorrow that he was moved to tears when he recalled the wisdom and self-control that Onias had shown throughout his life. 38 Antiochus became so angry that he tore off Andronicus' royal robe, stripped him naked, and marched him around the city to the very spot where Onias had been murdered. Then Antiochus had this bloodthirsty murderer put to death. This was how the Lord gave him the punishment he deserved.
Lysimachus Is Killed
39 Meanwhile, with the support of his brother Menelaus, Lysimachus had on numerous occasions robbed the Jerusalem Temple and had taken many of its gold objects. When word of this spread around, crowds began to gather in protest against Lysimachus. 40 Finally, the crowds were becoming dangerous and were beginning to get out of control, so Lysimachus sent 3,000 armed men to attack them. They were led by Auranus, a man as stupid as he was old. 41 When the Jews in the Temple courtyard realized what was happening, they picked up rocks, pieces of wood, or simply handfuls of ashes from the altar and threw them at Lysimachus and his men in the confusion. 42 They killed a few of Lysimachus' men, wounded many of them, and all the rest ran for their lives. Lysimachus himself, that temple robber, was killed near the Temple treasury.
Menelaus Is Brought to Trial
43 Because of this incident Menelaus was brought to trial. 44 When the king came to the city of Tyre, the Jewish authorities in Jerusalem sent three men to bring charges against Menelaus. 45 When Menelaus saw that he was losing the case, he offered Ptolemy son of Dorymenes a large bribe to persuade the king to decide in his favor. 46 Ptolemy then asked the king to go outside the courtroom with him, as though to get some fresh air, and there he persuaded him to change his mind 47 and declare Menelaus innocent of the charges against him. So Menelaus was set free, although he had caused the trouble; but the three men, whom even the cruel Scythians would have declared innocent, were sentenced to death. 48 The three men had spoken in defense of Jerusalem, its people, and the sacred objects stolen from the Temple, but they were quickly and unjustly executed. 49 Some of the people of Tyre, however, showed their disgust with this crime and their respect for these men by giving them a splendid funeral. 50 Menelaus stayed on in his position because of the greed of those in power. He grew more evil every day and became the worst enemy of his own people.
Oszczerstwa i wykroczenia Szymona
1 Natomiast wspomniany Szymon, który stał się donosicielem w sprawie skarbów i ojczyzny, oczerniał Oniasza, mówiąc, że to on spowodował pobicie Heliodora i był sprawcą tych nieszczęść. 2 Dobroczyńcę miasta, obrońcę współrodaków i gorliwego stróża praw ośmielał się nazywać przeciwnikiem ładu publicznego. 3 Wzajemna wrogość doszła do tego stopnia, że jeden z zaufanych ludzi Szymona dopuścił się morderstw. 4 Oniasz, widząc niebezpieczeństwo walk oraz to, że Apoloniusz, syn Menesteusa, wódz Celesyrii i Fenicji podsycał złość Szymona, 5 udał się do króla. Uczynił tak nie po to, aby stać się oskarżycielem swoich rodaków, lecz po to, by mieć na względzie prywatne i wspólne dobro całego ludu. 6 Zobaczył bowiem, że bez królewskiego starania niemożliwe było osiągnięcie pokoju w sprawach publicznych ani położenie kresu głupocie Szymona.
Jazon, zwolennik hellenizmu, arcykapłanem
7 Gdy po śmierci Seleukosa królestwo przejął Antioch, zwany Epifanesem, Jazon, brat Oniasza, w wyniku przekupstwa przejął urząd arcykapłana. 8 Podczas spotkania z królem obiecał mu trzysta sześćdziesiąt talentów srebra i osiemdziesiąt talentów z innych dochodów. 9 Oprócz tego przyrzekł przekazać jeszcze sto pięćdziesiąt talentów, jeśli otrzyma zezwolenie, by utworzyć gimnazjon i efebion oraz zapisać mieszkańców Jerozolimy jako Antiocheńczyków.
10 Gdy król się zgodził, Jazon natychmiast po zdobyciu władzy przystąpił do wprowadzania wśród swoich rodaków helleńskiego stylu życia. 11 Zniósł korzystne dla ludu przywileje królewskie, nadane Żydom za wstawiennictwem Jana, ojca Eupolemosa, który sprawował poselstwo do Rzymian w sprawie zawarcia układu o przyjaźni i koalicji na wypadek wojny. Unieważnił obowiązujące przepisy prawne, a wprowadził nowe zwyczaje sprzeczne z Prawem. 12 Z satysfakcją wzniósł gimnazjon u stóp samej twierdzy i najznakomitszych młodzieńców nakłonił do noszenia kapelusza. 13 Z powodu niespotykanej przewrotności bezbożnego pseudoarcykapłana Jazona doszło do takiego rozkwitu hellenizmu i napływu obcych obyczajów, 14 że nawet kapłani zatracili gorliwość w sprawowaniu służby przy ołtarzu. Lekceważąc świątynię i zaniedbując ofiary, spieszyli na wezwanie do rzutu dyskiem, by wziąć udział w przeciwnych Prawu zawodach w palestrze. 15 Nie mając poszanowania dla ojczystych godności, za najpiękniejsze uważali helleńskie zaszczyty 16 i dlatego właśnie znaleźli się w ciężkim położeniu. Ci bowiem, którym zazdrościli stylu życia i do których chcieli się upodobnić, stali się ich wrogami i prześladowcami. 17 Brak bowiem szacunku dla Bożych praw nie jest drobnostką, co pokażą przyszłe wydarzenia.
Helleniści w Tyrze
18 Kiedy obchodzono w Tyrze – w obecności króla – co pięć lat urządzane zawody, 19 bezbożny Jazon posłał tam jako obserwatorów mieszkańców Jerozolimy, którzy stali się Antiocheńczykami, aby zanieśli trzysta drachm srebra na ofiarę dla Heraklesa. Doręczyciele uznali jednak, że nie przystoi przekazywać ich na ofiarę, a lepiej przeznaczyć je na inny cel. 20 Dlatego pieniądze, które ofiarodawca chciał przekazać na ofiarę dla Heraklesa, za przyczyną doręczycieli zostały przekazane na wyposażenie trójrzędowych statków.
Antioch Epifanes w Jerozolimie
21 Po wyprawieniu do Egiptu Apoloniusza, syna Menesteusa, na uroczystość wstąpienia na tron króla Filometora, Antioch dowiedział się, że Ptolemeusz jest nieprzychylny jego rządom, i zatroszczył się o swoje bezpieczeństwo. Udał się więc do Joppy, a następnie dotarł do Jerozolimy. 22 Gdy został przyjęty wspaniale przez Jazona i miasto, wjechał wśród pochodni i wiwatów. Potem skierował się z wojskiem do Fenicji.
Menelaos arcykapłanem
23 Po trzech latach Jazon posłał Menelaosa, brata wspomnianego Szymona, aby zawiózł pieniądze królowi i złożył sprawozdanie, dotyczące pilnych spraw publicznych. 24 Ten zaś, przedstawiony królowi, oczarował go pochlebstwami i uzyskał dla siebie urząd arcykapłański, ponieważ zaproponował o trzysta talentów srebra więcej niż Jazon. 25 Po otrzymaniu królewskich rozkazów wrócił do miasta. Nie wykazał się jednak niczym godnym urzędu arcykapłańskiego i miał raczej usposobienie okrutnego tyrana i zapalczywość dzikiej bestii. 26 Tak oto Jazon, który poprzednio przekupstwem oszukał własnego brata, sam został oszukany przez kogoś innego i jako wygnaniec musiał uciekać do kraju Ammonitów. 27 Menelaos tymczasem przejął władzę, ale nie dał obiecanych królowi pieniędzy, 28 chociaż dowódca twierdzy, Sostratos, do którego należało ściąganie pieniędzy, domagał się ich przekazania. Z tego powodu obaj zostali wezwani do króla. 29 Menelaos pozostawił jako zastępcę na urzędzie arcykapłańskim swego brata, Lizymacha, Sostratos zaś Kratesa, dowódcę Cypryjczyków.
Zabójstwo Oniasza
30 W trakcie tych wydarzeń, doszło do buntu mieszkańców Tarsu i Mallos, ponieważ zostali ofiarowani w darze królewskiej konkubinie, Antiochis. 31 Król udał się więc szybko, aby zaprowadzić porządek, pozostawiając w zastępstwie Andronika, jednego z wyższych urzędników. 32 Menelaos sądząc, że nadeszła stosowna chwila, zabrał część złotych przedmiotów ze świątyni i podarował je Andronikowi. Inne udało mu się sprzedać w Tyrze i w okolicznych miastach. 33 Oniasz, gdy uzyskał pewność w tej sprawie, zganił go surowo i schronił się do miejsca azylu w Dafne, która leżała w pobliżu Antiochii. 34 Z tego powodu Menelaos, w poufnej rozmowie nakłaniał Andronika do zabicia Oniasza. Ten udał się do Oniasza i namawiał go podstępnie, podając mu prawą rękę i przysięgając, a chociaż Oniasz był ciągle nieufny, to jednak przekonał go do wyjścia z miejsca azylu. I natychmiast go zabił, nie zważając na to, co sprawiedliwe.
35 Dlatego też nie tylko Żydzi, ale i wielu spośród innych narodów oburzało się i wyrażało niezadowolenie z niesprawiedliwości, jaką było zabójstwo tego człowieka. 36 Kiedy król wrócił z okolic Cylicji, udali się do niego mieszkający w tym mieście Żydzi oraz Hellenowie, zjednoczeni w oburzeniu na zło wyrządzone bezprawnym zamordowaniem Oniasza. 37 Antioch zasmucił się w głębi duszy, a powodowany współczuciem płakał, wspominając mądrość i wielką łagodność zmarłego. 38 Rozpalony gniewem natychmiast zdarł z Andronika purpurowy strój, a po odarciu z szat poprowadził go przez całe miasto aż do tego samego miejsca, gdzie dopuścił się bezbożnego czynu na Oniaszu, i tam uśmiercił mordercę. W ten sposób Pan wymierzył mu zasłużoną karę.
Pierwszy rabunek świątyni
39 Lizymach, za przyzwoleniem Menelaosa, popełnił w mieście wiele świętokradztw. Gdy się wieść o tym rozeszła, zgromadził się tłum przeciwko Lizymachowi. Wiele złotych przedmiotów zostało już jednak rozgrabionych. 40 Gdy więc powstały tłumy przepełnione gniewem, Lizymach uzbroił około trzech tysięcy ludzi pod dowództwem niejakiego Auranosa, posuniętego w latach i nie mniej w głupocie, i w swojej niegodziwości zaczął dopuszczać się przemocy. 41 Kiedy zdali sobie sprawę z ataku Lizymacha, jedni chwycili za kamienie, inni za grube kije, a jeszcze inni chwytali garściami leżący popiół i bezładnie rzucili się na ludzi Lizymacha. 42 Tak poranili wielu jego ludzi, niektórych nawet zabili, a pozostałych zmusili do ucieczki. Samego zaś świętokradcę zabili w pobliżu skarbca.
Menelaos przekupuje Ptolemeusza i króla
43 W związku z tymi wydarzeniami wszczęto proces przeciwko Menelaosowi. 44 Gdy król przybył do Tyru, trzej ludzie wysłani przez starszyznę przedstawili mu sprawę. 45 Menelaos, widząc swą przegraną, obiecał znaczne sumy Ptolemeuszowi, synowi Dorymenesa, za zjednanie króla. 46 Ptolemeusz zaprowadził więc króla do portyku, niby dla zaczerpnięcia powietrza, i nakłonił go do zmiany zdania. 47 Ten zaś uwolnił Menelaosa, sprawcę całego zła, o które był oskarżony, natomiast skazał na śmierć tych nieszczęśników, którzy – jak mawiają – nawet przez Scytów zostaliby uznani za niewinnych. 48 Ponieśli więc natychmiast niesprawiedliwą karę ci, którzy przemawiali w obronie miasta, ludzi i świętych naczyń. 49 Dlatego nawet mieszkańcy Tyru oburzeni krzywdą, wspaniałomyślnie zapewnili im pogrzeb. 50 Menelaos zaś, ze względu na chciwość panujących, pozostał przy władzy i, pogrążając się coraz bardziej w złu, stał się wielkim prześladowcą obywateli.