In Praise of Wisdom
1 There are mines where silver is dug;
There are places where gold is refined.
2 We dig iron out of the ground
And melt copper out of the stones.
3 Miners explore the deepest darkness.
They search the depths of the earth
And dig for rocks in the darkness.
4 Far from where anyone lives
Or human feet ever travel,
They dig the shafts of mines.
There they work in loneliness,
Clinging to ropes in the pits.
5 Food grows out of the earth,
But underneath the same earth
All is torn up and crushed.
6 The stones of the earth contain sapphires,
And its dust contains gold.
7 No hawk sees the roads to the mines,
And no vulture ever flies over them.
8 No lion or other fierce beast
Ever travels those lonely roads.
9 Miners dig the hardest rocks,
Dig mountains away at their base.
10 As they tunnel through the rocks,
They discover precious stones.
11 They dig to the sources of rivers
And bring to light what is hidden.
12 But where can wisdom be found?
Where can we learn to understand?
13 Wisdom is not to be found among mortals;
No one knows its true value.
14 The depths of the oceans and seas
Say that wisdom is not found there.
15 It cannot be bought with silver or gold.
16 The finest gold and jewels
Cannot equal its value.
17 It is worth more than gold,
Than a gold vase or finest glass.
18 The value of wisdom is more
Than coral or crystal or rubies.
19 The finest topaz and the purest gold
Cannot compare with the value of wisdom.
20 Where, then, is the source of wisdom?
Where can we learn to understand?
21 No living creature can see it,
Not even a bird in flight.
22 Even death and destruction
Admit they have heard only rumors.
23 God alone knows the way,
Knows the place where wisdom is found,
24 Because he sees the ends of the earth,
Sees everything under the sky.
25 When God gave the wind its power
And determined the size of the sea;
26 When God decided where the rain would fall,
And the path that the thunderclouds travel;
27 It was then he saw wisdom and tested its worth—
He gave it his approval.
28 God said to us humans,
“To be wise, you must have reverence for the Lord.
To understand, you must turn from evil.”
POEMAT O MĄDROŚCI
Człowiek nie potrafi znaleźć mądrości
1 Oto jest miejsce, skąd wydobywa się srebro,
i miejsce, gdzie wypłukuje się złoto.
2 Żelazo wybiera się z ziemi,
a miedź wytapia z kamienia.
3 Kres położono ciemności
i na dnie głębin bada się dokładnie
kamień ciemności i mroku.
4 Przebijają tunel w miejscu odosobnionym,
zapomnianym przez ludzką stopę,
kołyszą się zawieszeni z dala od ludzi.
5 Ziemia, która rodzi pokarm,
w głębi jest spustoszona jak przez ogień,
6 bo jej kamienie zawierają szafir,
a w piasku znajduje się złoto.
7 Ścieżki tej nie zna nawet ptak drapieżny
i nie dojrzało jej oko sępa.
8 Nie chodzą po niej dzikie zwierzęta,
nie stąpa po niej lew.
9 Człowiek swą ręką drąży skałę,
wywraca góry z korzeniami.
10 Przebija w skałach korytarze,
a jego oko dostrzega każdą kosztowność.
11 Osusza koryta rzek,
by skarby ukryte na światło wydobyć.
12 A gdzie się znajduje mądrość,
gdzie jest siedziba zrozumienia?
13 Człowiek nie zna do niej drogi,
nie znajdzie jej w krainie żyjących.
14 Otchłań mówi: Nie ma jej we mnie,
a morze: Nie ma jej ze mną.
15 Nie otrzyma się jej za czyste złoto,
a jej ceny nie odważy się srebrem.
16 Nie można jej porównać ze złotem z Ofiru,
z drogocennym onyksem ani z szafirem.
17 Nie dorówna jej ani złoto, ani szkło
i nie wymienisz jej za złote naczynia.
18 I nie ma co mówić o koralach i kryształach,
bo zdobycie mądrości jest cenniejsze od pereł.
19 Nie dorówna jej topaz z Etiopii
ani najczystsze złoto jej nie zrównoważy.
20 Skąd zatem mądrość pochodzi
i gdzie jest siedziba zrozumienia?
21 Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących,
utajona nawet przed ptactwem niebieskim.
22 Zagłada i śmierć mówią:
Wieść o niej dotarła do naszych uszu.
Bóg wie, gdzie jest mądrość
23 Bóg tylko rozumie jej drogę
i tylko On zna jej miejsce,
24 gdyż Jego wzrok dosięga krańców ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 Kiedy wiatrom siłę wyznaczał
i wodom granicę określał,
26 kiedy ustanawiał prawo deszczom
i drogę błyskawicom gromu,
27 wtedy ją widział i ocenił,
ustanowił ją i przeniknął.
28 I powiedział do człowieka:
Mądrością jest bojaźń Pana,
zrozumieniem – unikanie zła.