Ojcowska zachęta do zdobywania mądrości
1 Słuchajcie, synowie, pouczenia ojca,
zwróćcie na nie uwagę, abyście się nauczyli rozumu.
2 Bo daję wam dobrą naukę,
nie gardźcie moim wskazaniem!
3 Gdy jeszcze byłem synem u mojego ojca,
jako miły jedynak pod opieką mojej matki,
4 Pouczał mnie i mówił do mnie:
Niech się twoje serce mocno trzyma moich słów,
przestrzegaj moich przykazań, a będziesz żył!
5 Nabywaj mądrości, nabywaj rozumu!
Nie zapominaj słów moich ust i nie uchylaj się od nich!
6 Nie zaniechaj jej, a będzie cię strzegła,
ukochaj ją, a zachowa cię!
7 Początek mądrości jest taki:
Nabywaj mądrości,
i za wszystko, co masz, nabywaj rozumu!
8 Ceń ją sobie wysoko, a ona zapewni ci szacunek,
obdarzy cię czcią, gdy ją otoczysz miłością.
9 Włoży na twoją głowę ozdobny wieniec,
obdarzy cię wspaniałą koroną.
10 Słuchaj, synu mój, i przyjmij moje słowa,
a będziesz żył długie lata.
11 Uczę cię drogi mądrości,
wiodę cię torami prawości.
12 Gdy pójdziesz, twój krok nie będzie skrępowany,
a gdy biec będziesz, nie potkniesz się.
13 Trzymaj się karności, nie ustawaj;
zachowuj ją, gdyż ona jest twoim życiem!
14 Na drogę bezbożnych nie wchodź
i nie krocz drogą złych ludzi!
15 Unikaj jej i nie wchodź na nią;
odwróć się od niej i omiń ją!
16 Bo nie zasną, dopóki nie popełnią czegoś złego,
a sen ich odleci, jeżeli nie doprowadzą kogoś do upadku,
17 Bo chleb, który jedzą, to chleb bezeceństwa,
a wino, które piją, to gwałt.
18 Ale droga sprawiedliwych jest jak blask zorzy porannej,
która coraz jaśniej świeci aż do białego dnia.
19 Droga bezbożnych jest jak ciemna noc;
nie wiedzą, na czym mogą się potknąć.
20 Synu mój, zwróć uwagę na moje słowa;
nakłoń ucha do moich mów!
21 Nie spuszczaj ich z oczu,
zachowaj je w głębi serca,
22 Bo są życiem dla tych, którzy je znajdują,
i lekarstwem dla całego ich ciała.
23 Czujniej niż wszystkiego innego strzeż swego serca,
bo z niego tryska źródło życia!
24 Oddal od siebie fałsz ust
i trzymaj z dala od siebie przewrotność warg!
25 Niech twoje oczy patrzą wprost,
a twoje powieki niech będą zwrócone prosto przed siebie!
26 Bacz na tor, po którym ma stąpać twoja noga,
i niech będą pewne wszystkie twoje drogi.
27 Nie zbaczaj ani na prawo, ani na lewo,
powstrzymuj swoją nogę od złego!
Zdobywanie mądrości
1 Słuchajcie, synowie, karcenia ojca,
uważnie dążcie do zrozumienia.
2 Daję wam bowiem dobrą naukę,
nie porzucajcie moich pouczeń.
3 Gdy byłem synem dla ojca,
czułym i jedynym dla matki,
4 on, ucząc mnie, mówił: Zachowuj w sercu moje słowa,
strzeż moich nakazów, a będziesz żył!
5 Zdobywaj mądrość, dąż do zrozumienia,
nie zapominaj, nie lekceważ moich słów!
6 Nie porzucaj jej, a ona cię ustrzeże,
kochaj ją, a ona będzie czuwać nad tobą!
7 Początek mądrości jest taki: zdobywaj mądrość,
za wszystko, co masz, nabądź zrozumienia!
8 Chwal ją, a ona cię wywyższy,
przysporzy ci honoru, jeśli do niej przylgniesz.
9 Na głowę włoży ci wspaniały wieniec,
obdarzy cię piękną koroną.
Dwie drogi postępowania
10 Posłuchaj, mój synu, przyjmij moje słowa,
a będziesz żył długie lata.
11 Wskazuję ci drogę mądrości,
wiodę cię po właściwych ścieżkach.
12 Gdy będziesz chodził, nie będziesz skrępowany,
gdy będziesz biegł, nie potkniesz się.
13 Trwaj w karności, nie lekceważ jej,
zachowuj ją, bo ona daje życie.
14 Nie wchodź na drogę niegodziwych,
i nie krocz drogą złych.
15 Omijaj ją, nie przechodź przez nią,
odwróć się i idź dalej.
16 Nie zasną przecież, dopóki nie popełnią zła,
nie mogą spać, dopóki nie doprowadzą kogoś do upadku.
17 Żywią się chlebem niegodziwości
i upijają winem przemocy.
18 Droga sprawiedliwych jest jak brzask,
który się rozjaśnia aż do pełni dnia.
19 Droga niegodziwych jest jak ciemność
– nie wiedzą, o co się potkną.
Mądrość pomocą w życiu
20 Mój synu, zważaj na moje słowa,
nadstaw ucha na moje wskazania.
21 Nie spuszczaj ich z oczu,
zachowaj je w głębi serca.
22 Są one bowiem życiem dla tych, którzy je znajdują,
uzdrowieniem całego ich ciała.
23 Nade wszystko strzeż swego serca,
bo w nim jest źródło życia.
24 Oddal od siebie usta kłamliwe,
wargi przewrotne odsuń daleko.
25 Twoje oczy niech patrzą na wprost,
a źrenice skieruj przed siebie.
26 Wyrównaj ścieżkę swoim stopom,
niech wszystkie twoje drogi będą dobrze przygotowane.
27 Nie zbaczaj w prawo ani w lewo,
odwróć swoje stopy od zła.