Spostrzeżenia Agura
1 Słowa Agura, syna Jake z Massy. Mąż ten mówi:
Mozoliłem się nad sprawą Bożą,
mozoliłem się nad sprawą Bożą i uległem.
2 Zaiste, jestem najgłupszy z ludzi
i nie mam ludzkiego rozumu,
3 Nie uczyłem się mądrości
i nie mam wiedzy o Najświętszym.
4 Kto wstąpił na niebiosa i zstąpił?
Kto zebrał wiatr w swoje dłonie?
Kto owinął wody płaszczem?
Kto stworzył wszystkie krańce ziemi?
Jakie jest jego imię?
I jakie jest imię jego syna? Czy wiesz?
5 Każde słowo Pana jest prawdziwe.
On jest tarczą dla tych, którzy mu ufają.
6 Nie dodawaj nic do jego słów,
aby cię nie zganił i nie uznał za kłamcę.
7 Proszę cię o dwie rzeczy;
nie odmów mi, zanim umrę:
8 Oddal ode mnie fałsz i słowo kłamliwe;
nie nawiedź mnie ubóstwem ani nie obdarz bogactwem,
daj mi spożywać chleb według mojej potrzeby,
9 Abym, będąc syty, nie zaparł się ciebie
i nie rzekł: Któż jest Pan?
Albo, abym z nędzy nie zaczął kraść
i nie znieważył imienia mojego Boga.
10 Nie oczerniaj sługi przed jego panem,
aby ci nie złorzeczył i byś ty nie poniósł kary!
11 Jest ród, który złorzeczy ojcu i nie błogosławi matce,
12 Ród we własnych oczach czysty,
choć nie jest obmyty z własnego brudu;
13 Ród o oczach wyniosłych,
o powiekach dumnych;
14 Ród, który ma zęby jak miecze,
a żuchwę jak noże,
aby pożreć ubogich na ziemi,
a biednych wśród ludzi.
15 Pijawka ma dwie córki, którym na imię: Daj! Daj!
Trzy są rzeczy nienasycone,
owszem cztery, które nigdy nie powiedzą: Dosyć!
16 Kraina umarłych, łono niepłodne,
ziemia niesyta wody
i ogień, który nigdy nie powie: Dosyć!
17 Oko, które szydzi z ojca
i gardzi sędziwą matką,
wydziobią kruki nad rzeką
lub zjedzą orlęta.
18 Trzy rzeczy są niezrozumiałe dla mnie,
owszem cztery, których nie pojmuję:
19 Szlak orła na niebie,
droga węża na skale,
droga okrętu na pełnym morzu
i obcowanie mężczyzny z kobietą.
20 Tak postępuje cudzołożnica:
Je i obciera sobie usta,
i mówi: Nic złego nie uczyniłam.
21 Pod trzema rzeczami drży ziemia,
owszem, czterech unieść nie może:
22 Niewolnika, gdy zostaje królem,
głupca, gdy żyje w dostatkach,
23 Wzgardzonej, gdy zostaje żoną,
służącej, gdy dziedziczy po swojej pani.
24 Cztery stworzenia na ziemi należą do najmniejszych,
a są mędrsze niż mędrcy:
25 Mrówki, ludek słaby,
a jednak w lecie zbierają swój pokarm,
26 Borsuki, ludek bez siły,
a w skale buduje swoje mieszkania.
27 Szarańcze nie mają króla,
a jednak wszystkie wyruszają w szeregu.
28 Jaszczurka da się schwytać rękoma,
a jednak jest w pałacach królewskich.
29 Trzy są istoty, które mają wspaniały krok,
owszem cztery, które chodzą dostojnie:
30 Lew, bohater wśród zwierząt,
który przed nikim nie ustępuje,
31 Kogut, co dumnie kroczy,
kozioł i król, który jak Bóg występuje wśród swojego ludu.
32 Czy bezmyślnie postąpiłeś, wynosząc się,
albo czy dobrze rozważyłeś, połóż rękę na ustach.
33 Przez ubijanie mleka robi się masło,
mocniejsze wycieranie nosa powoduje krwotok,
a kto wzbudza gniew, wywołuje kłótnie.
NAUCZANIE AGURA
1 Słowa Agura, syna Jake z Massy,
mowa tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
2 Jestem doprawdy najgłupszy z ludzi,
i nie pojmuję po ludzku.
3 Nie nauczyłem się mądrości,
nie zdobyłem wiedzy Świętego.
4 Kto wstąpił do nieba i potem zstąpił?
Kto zebrał wiatr w swoje ręce?
Kto zamknął wody swoim płaszczem?
Kto ustanowił wszystkie krańce ziemi?
Jakie jest jego imię i jakie jest imię jego syna?
Czy wiesz?
5 Każde słowo Boga jest sprawdzone,
On jest tarczą dla tych, którzy uciekają się do Niego.
6 Nie dodawaj nic do Jego słów,
aby cię nie skarcił i abyś nie okazał się kłamcą.
7 O dwie rzeczy cię proszę,
spełnij je, zanim umrę.
8 Oddal ode mnie fałsz i kłamstwo,
nie zsyłaj na mnie ani biedy, ani bogactwa.
Karm mnie tylko chlebem potrzebnym do życia,
9 abym – gdy będę syty – nie zaparł się Ciebie
i nie mówił: Kim jest Pan?
albo – gdy zubożeję – nie zaczął kraść
i nie obrażał imienia mojego Boga.
10 Nie obmawiaj sługi przed jego panem,
aby cię nie przeklął i abyś nie poniósł kary.
11 Jest pokolenie, które przeklina swojego ojca,
i swojej matce nie błogosławi.
12 Jest pokolenie czyste we własnych oczach,
a z brudu nieobmyte.
13 Jest pokolenie, które patrzy wyniośle
i powieki ma w górę wzniesione.
14 Jest pokolenie, które zęby ma jak miecze,
a szczęki jak noże,
aby pożreć biednych w kraju,
i ubogich spośród ludzi.
Przysłowia liczbowe
15 Pijawka ma dwie córki: Daj, Daj.
Trzy rzeczy są nienasycone,
cztery nie mówią: Dosyć!:
16 Szeol, niepłodne łono,
ziemia nienasycona wodą
i ogień, który nie mówi: Dosyć!
17 Oko, które szydzi z ojca,
i nie chce być posłuszne matce,
wydziobią kruki z doliny,
pożrą orlęta.
18 Trzy rzeczy są dla mnie niezwykłe,
a czterech nie rozumiem:
19 Drogi orła w locie,
drogi węża po skale,
drogi statku na pełnym morzu,
drogi mężczyzny z młodą kobietą.
20 Tak postępuje nierządnica: je, ociera usta
i mówi: Niczego złego nie zrobiłam!
21 Z powodu trzech rzeczy drży ziemia,
czterech nie może znieść:
22 z powodu sługi, gdy zostaje królem,
i głupca, gdy syci się chlebem,
23 z powodu kobiety znienawidzonej, gdy wychodzi za mąż,
i służącej, gdy dziedziczy po swojej pani.
24 Są cztery małe istoty na ziemi,
które są najmądrzejsze z mądrych:
25 mrówki, lud bez siły,
a latem przygotowują sobie pożywienie;
26 góralki, lud bez mocy,
a w skale budują swój dom;
27 szarańcza, która nie ma króla,
a wyrusza w sposób uporządkowany;
28 jaszczurka, którą daje się schwycić w ręce,
a można ją znaleźć w pałacach królewskich.
29 Są trzy istoty, które stąpają wspaniale,
cztery, które chodzą wyniośle:
30 lew, który jest najmocniejszy wśród zwierząt
i nie cofa się przed nikim,
31 pies myśliwski, kozioł
i król na czele swoich oddziałów.
32 Jeśli postąpiłeś głupio, wywyższając się,
lub jeśli planowałeś zło – połóż rękę na ustach.
33 Przecież wyciskanie mleka daje twaróg,
zbyt mocne wycieranie nosa powoduje krwotok,
a podsycanie gniewu wywołuje kłótnie.