1 Serce króla w ręku Pana jest jak strumienie wód;
On je kieruje, dokąd chce.
2 Każda droga człowieka wydaje mu się prawa,
lecz tym, który bada serca, jest Pan.
3 Wykonywanie sprawiedliwości i prawa
milsze jest Panu niż krwawa ofiara.
4 Dumne oczy i pyszne serce,
to lampa bezbożnych — lecz myli.
5 Zamysły pilnego prowadzą do zysków,
lecz każdy, kto w pośpiechu działa, ma tylko niedostatek.
6 Kto gromadzi skarby językiem kłamliwym,
ugania się za marnością i wpada w sidła śmierci.
7 Rozbój występnych porywa ich,
gdyż nie chcą czynić tego, co prawe.
8 Kręta jest droga zbrodniarza,
lecz postępowanie uczciwego jest proste.
9 Lepiej jest mieszkać kątem na poddaszu
niż z kobietą swarliwą we wspólnym domu.
10 Dusza bezbożnego pożąda zła,
bliźni nie znajduje w jego oczach łaski.
11 Gdy karzą szydercę, prostaczek mądrzeje;
lecz mądry nabiera wiedzy, gdy go pouczają.
12 Sprawiedliwy Bóg baczy na dom bezbożnika;
wtrąca bezbożników w nieszczęście.
13 Kto zatyka ucho na krzyk ubogiego,
nie będzie wysłuchany, gdy sam wołać będzie.
14 Dar po kryjomu dany uśmierza gniew,
a największą nawet złość upominek z zanadrza.
15 Sprawiedliwy raduje się, gdy się wymierza sprawiedliwość,
lecz na złoczyńców pada strach.
16 Kto zbacza z drogi roztropności,
spocznie w gromadzie zmarłych.
17 Popada w nędzę, kto lubi zabawy,
a kto lubi wino i olejek, nie wzbogaci się.
18 Okupem za sprawiedliwego jest bezbożny,
a za prawych odstępca.
19 Lepiej mieszkać na pustyni
niż z kobietą swarliwą i zrzędną.
20 Kosztowny skarb jest w mieszkaniu mędrca,
lecz głupiec trwoni go.
21 Kto podąża za sprawiedliwością i dobrocią,
ten znajduje życie, sprawiedliwość i cześć.
22 Mędrzec wkracza do grodu wojowników
i burzy umocnienie, w którym pokładano ufność.
23 Kto pilnuje swoich ust i swojego języka,
uchroni swoją duszę od niejednego niebezpieczeństwa.
24 Zuchwały i butny ma na imię szyderca,
działa on z nadmiaru zuchwalstwa.
25 Pożądanie zabija leniwego,
gdyż jego ręce nie chcą pracować.
26 Niesprawiedliwy jest zawsze chciwy,
sprawiedliwy daje i nigdy nie odmawia.
27 Ofiara bezbożnych budzi wstręt,
tym bardziej gdy się ją składa za ohydne postępowanie.
28 Świadek fałszywy zginie,
lecz słowa tego, który mówi prawdę, trwać będą na zawsze.
29 Bezbożny przybiera postawę zuchwałą,
lecz prawy zapewnia sobie drogę odwrotu.
30 Przed Panem nie ostoi się ani mądrość,
ani rozum, ani rada.
31 Konia przygotowują na dzień bitwy,
lecz zwycięstwo zależy od Pana.
1 Serce króla jest jak strumień wody w ręku Pana,
dokąd chce, tam je kieruje.
2 Człowiekowi wszystkie jego drogi wydają się właściwe,
lecz Pan osądza serca.
3 Czynienie sprawiedliwości i wypełnianie prawa
milsze są Panu niż krwawe ofiary.
4 Wyniosłe spojrzenie i pyszne serce
– lampa niegodziwych – są grzechem.
5 Plany człowieka pracowitego prowadzą do zysku,
każdy, kto się śpieszy, popadnie w ubóstwo.
6 Skarby gromadzone za pomocą kłamstwa
są zanikającym oddechem tych, którzy szukają śmierci.
7 Przemoc niegodziwych pociągnie ich za sobą,
bo zaniechali postępowania zgodnego z prawem.
8 Kręta jest droga przestępcy,
szczere – postępowanie niewinnego.
9 Lepiej jest mieszkać w kącie na dachu
niż z kłótliwą żoną we wspólnym domu.
10 Dusza niegodziwego skłania się do zła,
w jego oczach bliźni nie znajduje litości.
11 Gdy karci się szydercę, mądrzeje bezmyślny,
gdy poucza się mądrego, zdobywa on wiedzę.
12 Przygląda się Sprawiedliwy domowi niegodziwego,
wtrąca niegodziwych w nieszczęście.
13 Ten, kto zatyka uszy na krzyk biednego,
gdy sam będzie wołał, nie otrzyma odpowiedzi.
14 Upominek potajemnie dany łagodzi gniew,
dar z zanadrza – wielką wściekłość.
15 Wypełnianie prawa jest radością dla sprawiedliwego,
ruiną – dla czyniących nieprawość.
16 Człowiek, który porzuca drogę rozsądku,
znajdzie się w zgromadzeniu zmarłych.
17 Kto kocha rozkosze, będzie cierpiał niedostatek,
kto kocha wino i oliwę, ten się nie wzbogaci.
18 Niegodziwy jest okupem za sprawiedliwego,
za prawych – niewierny.
19 Lepiej jest mieszkać na pustyni
niż z kobietą kłótliwą i drażliwą.
20 W mieszkaniu mądrego jest drogocenny skarb i oliwa,
głupi człowiek je trwoni.
21 Kto szuka sprawiedliwości i dobroci,
znajdzie życie, sprawiedliwość i chwałę.
22 Mądry wchodzi do miasta wojowników
i obala potęgę, której ufali.
23 Kto panuje nad ustami i językiem,
ten zachowa od nieszczęść swoje życie.
24 Pyszny, dumny – szyderca jego imię,
w działaniu jest nadmiernie zuchwały.
25 Pragnienia leniwego zabijają go,
gdyż jego ręce nie rwą się do pracy.
26 Cały dzień chciwie pożąda,
sprawiedliwy zaś daje i nie żałuje.
27 Ofiary niegodziwych są wstrętne,
tym bardziej gdy są składane w złych zamiarach.
28 Fałszywy świadek zginie,
człowiek, który umie słuchać, może zawsze mówić.
29 Niegodziwy przybiera kamienną twarz,
prawy rozważa swoją drogę.
30 Nie ma mądrości ani zrozumienia,
ani rady wbrew Panu.
31 Koń jest przygotowany na dzień bitwy,
zwycięstwo jednak zależy od Pana.