1 Lepszy jest biedny, który żyje nienagannie,
niż ten, który mówi przewrotnie i jest głupi.
2 Nawet gorliwość nie jest dobra, gdy brak wiedzy,
błądzi, kto biegnie zbyt szybko.
3 Głupota człowieka wypacza jego postępowanie,
na Pana też gniewa się jego serce.
4 Bogactwo przysparza wielu przyjaciół,
biedny jest opuszczony nawet przez przyjaciela.
5 Fałszywy świadek nie uniknie kary,
kto rozgłasza kłamstwa, nie ucieknie.
6 Liczni schlebiają możnemu,
każdy jest przyjacielem człowieka, który daje prezenty.
7 Biednego nienawidzą wszyscy bracia,
tym bardziej przyjaciele stronią od niego.
Goni ich słowami – nie ma ich.
8 Kto nabywa rozumu, kocha samego siebie,
kto zachowuje rozwagę, znajdzie dobro.
9 Fałszywy świadek nie uniknie kary,
kto rozgłasza kłamstwa – zginie.
10 Nie przystoi głupiemu żyć w przepychu,
tym bardziej słudze panować nad książętami.
11 Roztropność czyni człowieka nieskorym do gniewu,
przynosi mu chwałę niezważanie na obrazę.
12 Gniew króla jest jak ryk lwa,
jego życzliwość jak rosa na trawie.
13 Głupi syn jest utrapieniem dla ojca,
kłótnie żony to nieustanne kapanie wody.
14 Dom i majątek to dziedzictwo po przodkach,
roztropna żona jest darem od Pana.
15 Lenistwo wpędza w głęboki sen,
człowiek ospały będzie cierpiał głód.
16 Kto zachowuje nakazy, zachowa życie,
kto nie zważa na swoje postępowanie, umrze.
17 Pożycza Panu, kto się lituje nad ubogim,
On mu odpłaci za wyświadczone dobro.
18 Karć syna, póki jest nadzieja,
lecz nie unoś się zbytnio, abyś go nie zabił.
19 Kto wybucha wielkim gniewem, musi ponieść karę,
bo jeśli go oszczędzisz, zacznie od nowa.
20 Słuchaj rady i przyjmij karcenie,
abyś na końcu okazał się mądry.
21 Wiele myśli jest w sercu człowieka,
lecz trwa tylko zamysł Pana.
22 Od człowieka oczekuje się dobroci,
lepszy jest biedny niż ten, kto kłamie.
23 Bojaźń Pana prowadzi do życia,
ten, kto ją ma, będzie żył dostatnio i zła nie doświadczy.
24 Leniwy wkłada rękę do misy,
ale do ust jej nie doniesie.
25 Uderz szydercę, bezmyślny będzie ostrożny,
zwróć uwagę rozumnemu, przyjmie naukę.
26 Kto znęca się nad ojcem i wypędza matkę,
jest synem bezwstydnym i zepsutym.
27 Przestań, mój synu, słuchać karcenia,
jeśli chcesz się oddalić od słów wiedzy.
28 Nikczemny świadek szydzi z prawa,
usta niegodziwych przemilczają nieprawość.
29 Ustanowione są wyroki dla szyderców
i rózgi przygotowane na plecy głupców.
1 Краще убогий, котрий живе бездоганно, ніж підступний устами і обмежений розумом .
2 Навіть щирість без знання не добра, і хто з поспіхом крокує, той помиляється.
3 Нерозсудливість людини викривляє її дороги, а потім вона обурюється на Господа.
4 Багатство примножує друзів, а бідного іноді залишає навіть його друг.
5 Фальшивий свідок не уникне кари, – і хто говорить неправду, не врятується.
6 Багато хто підлещується до можновладців, – бо кожний друг тому, хто щедрий на дарунки.
7 Бідного ненавидять навіть його брати, – мало того, залишають його і друзі, – він шукає їх , щоб порадитись, але їх нема.
8 Хто набуває розум, той любить свою душу, і хто володіє розсудливістю, той знаходить благо.
9 Фальшивий свідок не уникне кари, – бо хто говорить неправду, такий загине.
10 Не личить нерозумному розкіш, а тим більше – слузі панувати над князями.
11 Розважливість людини стримує її гнів, – її достоїнство в тому, щоб вибачати провину.
12 Гнів царя – мов ричання молодого лева, а його благовоління, як роса на траву.
13 Нерозумний син – душевні страждання його батька, – так само сварлива жінка, як постійно протікаюча ринва .
14 Дім і маєток – спадщина від батьків, а розумна жінка – від Господа.
15 Лінивство наводить глибокий сон, – бездіяльна людина буде голодною.
16 Хто дотримується Заповіді, той береже своє життя, а хто байдужий до своїх стежок, загине.
17 Хто виявляє до вбогого благодійність, той позичає Господу, Який йому віддячить добром.
18 Виховуй свого сина, поки є надія, але не втрачай при цьому глузду, аби не довести його до смерті.
19 Гнівливий хай несе покарання, бо якщо пощадиш його, то вчиниш ще гірше.
20 Прислухайся до поради і приймай докори, аби через них опісля ти став мудрішим.
21 У серці людини багато задумів, – але збудеться Господня воля.
22 Здобуток людини – її доброта, і бідна людина краща за неправдомовну.
23 Страх Господній провадить до життя, – хто його має, той буде задоволений, і зло його не досягне.
24 Ледачий опускає свою руку в миску, але йому ліньки донести її до рота.
25 Коли покараєш блюзніра, то й неосвічений стане розумнішим; і якщо докориш розумну людину, то вона прийме це як повчання.
26 Хто розоряє батька і проганяє матір, той є безсоромним і безчесним сином.
27 Сину мій, коли перестанеш прислухатися до слів повчання, то цим ти ухилишся від науки мудрості.
28 Безчесний свідок глузує з правосуддя, а уста беззаконників ковтають неправду.
29 Але кепкунів жде покарання , і спини нерозумних очікують ударів.