Ozeasz ostatnim królem Izraela. Upadek Samarii
1 W dwunastym roku panowania Achaza, króla Judy, królem Izraela został Ozeasz, syn Eli, i panował w Samarii dziewięć lat. 2 Czynił to, co złe w oczach Pana, ale nie tak, jak królowie izraelscy, którzy byli przed nim. 3 Przeciwko niemu wyprawił się król asyryjski, Salmanassar. Ozeasz stał się jego sługą i składał mu daninę. 4 Gdy jednak król asyryjski odkrył spisek Ozeasza – ponieważ ten wysłał posłów do króla egipskiego, So, i nie złożył mu dorocznej daniny – pojmał go i zamknął w więzieniu.
5 Potem król asyryjski wyruszył przeciw całemu krajowi, przybył pod Samarię i oblegał ją przez trzy lata. 6 W dziewiątym roku panowania Ozeasza król asyryjski zdobył Samarię, uprowadził Izraelitów do Asyrii i osiedlił ich w Chalach, nad Chabor, rzeką Gozanu i w miastach medyjskich.
Przyczyny upadku królestwa izraelskiego
7 Stało się tak, ponieważ Izraelici zgrzeszyli przeciwko Panu, swemu Bogu, który ich wyprowadził z ziemi egipskiej, spod ręki faraona, króla Egiptu, i czcili innych bogów. 8 Postępowali według zwyczajów ludów, które Pan wypędził przed Izraelitami, oraz królów izraelskich, którzy tak samo czynili. 9 Izraelici skrycie dopuszczali się nieprawości wobec Pana, swego Boga: zbudowali sobie wyżyny we wszystkich swoich miastach, od wieży strażniczej aż do warownego miasta. 10 Ustawiali sobie stele i aszery na każdym wysokim pagórku i pod każdym zielonym drzewem. 11 Tam, na wszystkich wyżynach, palili kadzidła, jak narody, które Pan uprowadził przed nimi, i popełniali złe czyny, pobudzając Pana do gniewu. 12 Służyli bożkom, o których powiedział im Pan: Nie będziecie robić tych rzeczy!
13 Pan ostrzegał Izraela i Judę przez wszystkich swoich proroków i wszystkich widzących: Zawróćcie z waszych złych dróg, przestrzegajcie Moich przykazań i ustaw, zgodnie z całym Prawem, które nadałem waszym ojcom, i które wam przekazałem przez Moje sługi, proroków. 14 Nie posłuchali jednak. I sprawili, że ich kark stał się twardy, jak kark ich ojców, którzy nie uwierzyli w Pana, swego Boga. 15 Odrzucili Jego ustawy i Jego przymierze, które zawarł z ich ojcami, i przestrogi, których im udzielał. Poszli za nicością i w nicość się obrócili, poszli za ludami, które ich otaczały, co do których Pan im rozkazał, aby nie postępowali tak jak one. 16 Porzucili wszystkie przykazania Pana, swojego Boga, i sporządzili sobie dwa odlane cielce. Zrobili również aszerę, oddawali pokłon całemu wojsku niebios i służyli Baalowi. 17 Swoich synów i swoje córki przeprowadzali przez ogień i uprawiali wróżbiarstwo i czary. Zaprzedali się, aby czynić to, co złe w oczach Pana, i aby pobudzić Go do gniewu.
18 Dlatego Pan rozgniewał się bardzo na Izraela i odrzucił go sprzed swego oblicza. Pozostał tylko sam szczep Judy. 19 Jednak Juda też nie przestrzegał przykazań Pana, swego Boga, i postępował według zwyczajów, które wprowadzili Izraelici. 20 Pan odrzucił więc całe potomstwo Izraela, upokorzył je i wydał w ręce grabieżców, aż wreszcie odrzucił sprzed swojego oblicza. 21 Kiedy oderwał Izraela od domu Dawida, wtedy obwołano królem Jeroboama, syna Nebata. Jeroboam zaś odwiódł Izraela od Pana i przywiódł go do wielkiego grzechu. 22 Izraelici poszli w ślad za wszystkimi grzechami Jeroboama, które popełniał, i od nich nie odstąpili. 23 Aż w końcu Pan odrzucił Izraela sprzed swojego oblicza, jak zapowiedział przez wszystkie swoje sługi, proroków. I uprowadził Izraela z jego ziemi do Asyrii, gdzie jest aż do dziś.
Pochodzenie Samarytan
24 Król asyryjski sprowadził narody z Babilonu, z Kuty, z Awwy, z Chamatu i z Sefarwaim i osiedlił je w miastach Samarii zamiast Izraelitów. Wzięli oni Samarię w posiadanie i zamieszkali w jej miastach. 25 Kiedy jednak zaczęli się tam osiedlać, nie okazywali czci Panu, dlatego Pan nasyłał na nich lwy, które ich rozszarpywały. 26 Powiedziano więc królowi asyryjskiemu: Narody, które uprowadziłeś i osiedliłeś w miastach Samarii, nie wiedzą, jak należy oddawać cześć Bogu tego kraju, dlatego On nasłał na nie lwy. I oto one je zabijają, ponieważ te narody nie znają sposobu oddawania czci Bogu tego kraju. 27 Wówczas król asyryjski rozkazał: Sprowadźcie tam jednego z kapłanów, których uprowadziliście stamtąd. Niech idzie, osiedli się tam i niech uczy, jak należy oddawać cześć Bogu tego kraju. 28 Jeden z kapłanów, których uprowadzono z Samarii, przybył więc i zamieszkał w Betel, gdzie nauczał, jak mają oddawać cześć Panu.
29 Jednak każdy naród sporządzał sobie własnych bogów i ustawiał ich w świątyniach wyżynnych, które zbudowali Samarytanie; każdy naród w tych miastach, w których się osiedlił. 30 Babilończycy zrobili sobie Sukkot-Benota, Kutyci zrobili Nergala, a ludzie z Chamat zrobili Aszimę. 31 Awwici zrobili sobie Nibchaza i Tartaka, Sefarwaici zaś palili swoich synów w ogniu na cześć Adrammeleka i Anammeleka, bogów Sefarwaim. 32 Czcili także Pana, ale dla siebie ustanawiali kapłanów na wyżynach spośród swoich, a oni sprawowali im kult w świątyniach wyżyn. 33 Czcili Pana, a jednocześnie służyli swoim bogom według zwyczaju narodów, spośród których ich uprowadzono.
Sytuacja religijna na terytorium Izraela
34 Do dziś postępują według swoich dawnych zwyczajów. Nie ma wśród nich bojaźni Pana i nie postępują według Jego ustaw i nakazów, według Prawa i przykazania, według tego, co Pan nakazał synom Jakuba, któremu nadał imię Izrael. 35 Pan zawarł z nimi przymierze i nakazał im: Nie będziecie czcić innych bogów, nie będziecie oddawać im pokłonu, nie będziecie im służyć i nie będziecie składać im ofiar. 36 Tylko Pana, który wyprowadził was z ziemi egipskiej wielką mocą i wyciągniętym ramieniem, Jego będziecie czcić, Jemu oddawać pokłon i Jemu składać ofiary. 37 Będziecie przestrzegać ustaw i nakazów, prawa i przykazania, które dla was napisał, i wypełniać je przez wszystkie dni. Nie będziecie czcić innych bogów! 38 Nie będziecie zapominać o przymierzu, które zawarłem z wami, i nie będziecie czcić innych bogów! 39 Jeżeli jednak będziecie czcić Pana, waszego Boga, to On wybawi was z ręki wszystkich waszych nieprzyjaciół. 40 Oni jednak nie słuchali, tylko postępowali według swoich dawnych zwyczajów.
41 Narody te czciły więc Pana, a jednocześnie były one sługami swoich bożków. Również ich synowie i synowie synów postępują tak, jak czynili ich ojcowie, aż po dzień dzisiejszy.
Осія – останній цар Ізраїля
1 У дванадцятому році Юдейського царя Ахаза на царський престол Ізраїлю зійшов Осія, син Ели. Він владарював у Самарії дев’ять років.
2 Він також творив зло перед Господом, хоч і не так, як Ізраїльські царі, котрі були до нього.
3 Проти нього виступив ассирійський цар Салманасар, який зробив Осію своїм підданим, що платив йому данину.
4 Коли ж ассирійський цар викрив змову Осії, який таємно направив послів до єгипетського царя Со й перестав платити ассирійському цареві щорічну данину, то ассирійський цар схопив його і, закувавши в кайдани, вкинув у в’язницю.
Салманасар поневолює Ізраїль та переселяє народ до Ассирії
5 Після цього ассирійський цар поневолив усю країну, дійшов до Самарії і тримав її в облозі три роки.
6 Отже, в дев’ятому році царювання Осії ассирійський цар захопив Самарію і переселив Ізраїльтян в Ассирію, поселивши їх у місцевості Халах, що над рікою Хавор , а також у місті Ґозан та в інших мідійських містечках.
7 А все це сталося тому, що Ізраїльтяни згрішили проти Господа, свого Бога, Котрий їх вивів із єгипетського краю з-під влади фараона, царя Єгипту, й поклонялись іншим богам.
8 Вони почали жити за звичаями народів, яких Господь колись прогнав з-перед Ізраїльського народу, а також за постановами Ізраїльських царів, яких самі обирали.
9 Ізраїльтяни діяли підступно, всупереч волі Господа, свого Бога, будуючи для себе капища на узвишшях усіх своїх міст, – від сторожової вежі аж до укріпленого міста-твердині.
10 Вони ставили собі стовпи та священні кам’яні статуї Астарти на кожному підвищенні та під кожним розлогим деревом.
11 Там, в усіх тих капищах вони кадили ладаном, як і народи, яких Господь прогнав з-перед них; чинили злочини, викликаючи тим Господній гнів!
12 Вони служили ідолам, про яких Господь їм говорив, що не слід цього робити!
13 І хоч Господь застерігав Ізраїль та нащадків Юди через усіх Своїх пророків і численних провидців, закликаючи: Наверніться зі своїх лихих доріг і дотримуйтеся Моїх Заповідей, Моїх постанов, відповідно до всього Закону, який Я дав вашим батькам, і який Я переказував вам через посланих Мною слуг-пророків!
14 Але ж вони не слухали, а стали такими ж твердоголовими, як були впертими їхні батьки, – вони не довіряли Господу, своєму Богові.
15 Вони цілковито знехтували Його постановами та Його Заповітом, який Він уклав з їхніми батьками, так само, як і Його застереженнями, які Він їм давав; вони пішли за марнотою, так що самі перетворились на марноту, як і ті народи, які довкола них, і щодо яких Господь їм заповів, аби не наслідували їх!
16 Вони відкинули всі Заповіді Господа, свого Бога, і зробили собі два литих тельця; влаштували собі священні гаї Ашери й поклонялися всьому небесному воїнству та служили Ваалові.
17 Вони проводили через вогонь своїх синів і своїх дочок, займалися ворожінням і чаклунством, – цілковито запродалися, аби чинити те, що не до вподоби Господу, викликаючи тим Його гнів.
18 Величезне було обурення Господа на Ізраїль, і Він відкинув їх від Себе, так що не залишилось нікого, а лише єдине Юдине плем’я.
19 Проте і Юдеї не дотримувались Заповідей Господа, свого Бога, а почали наслідувати звичаї Ізраїлю, які ті впроваджували,
20 тому Господь відкинув взагалі усіх нащадків Ізраїля; Він упокорював їх, віддаючи їх у руки тих, котрі їх грабували, а згодом відкинув від Себе усіх, цілковито.
21 Адже коли Ізраїль відірвався від Давидового роду, вони обрали собі царем Неватового сина Єровоама, а Єровоам відтягнув Ізраїль від Господа та впровадив його у великий гріх!
22 Ізраїльтяни неухильно ходили в усіх гріхах Єровоама, які той чинив,
23 аж доки Господь зовсім не відкинув Ізраїль від Себе, як Він попереджав через усіх Своїх слуг пророків. Отже, Ізраїль був виселений зі своєї землі до Ассирії, й перебуває там аж до сьогодні.
Ассирія заселяє Самарію чужими народами, що не вшановували Господа
24 А в залишені Ізраїльтянами міста Самарії ассирійський цар привів людей з Вавилона, з Кути і з Авви, з Хамата і Сефарваїма , поселивши їх у самарійських містах. Вони заволоділи Самарією й замешкали в її містах.
25 Так сталося, що коли вони (переселенці ) там осіли, то не боялись і не вшановували Господа, тому Господь посилав на них левів, і вони шматували їх.
26 Тож ассирійському цареві повідомили, говорячи: Люди, яких ти поневолив, поселивши їх у самарійських містах, не знають, як вшановувати Бога того краю, тому Він наслав на них левів, які їх убивають, оскільки вони не знають законів Бога того краю.
27 Тоді ассирійський цар видав наказ, звелівши: Відішліть туди одного зі священиків, яких ви виселили звідти; нехай він повернеться й поселиться там, щоб навчати їх, як слід вшановувати Бога того краю.
28 Отже, один зі священиків, якого виселили з Самарії, повернувся й замешкав у Бетелі, навчаючи їх, як мають боятися і вшановувати Господа.
29 Проте кожен з тих народів робив собі і власних богів та ставив їх у капищах на узвишшях, які набудували колишні самарійці, – кожен народ у тих містах, у яких вони замешкали.
30 Так переселенці з Вавилона зробили собі Суккот-Бенота, люди Кути створили Нерґала; приходці з Хамата зробили Ашіму;
31 аввійці створили собі Нівхаза й Тартака, а сефарваїмці взагалі спалювали своїх дітей для Адраммелеха та Анаммелеха, – богів Сефарваїма.
32 При тому вони нібито мали страх і вшановували Господа, призначаючи з-поміж себе священиків на узвишшях, які звершували для них у капищах на тих узвишшях певні обряди.
33 Вшановуючи поверхнево Господа, вони разом з тим служили і своїм богам за звичаями тих народів, звідки були примусово виселені.
34 Самаряни й досі діють за своїми давніми звичаями. Насправді ж, вони не бояться і не шанують Господа, не дослухаються до Його правил, не виконують Його постанов і не дотримуються Його Закону та Заповідей, які Господь заповів нащадкам Якова, котрого Він назвав Ізраїлем .
35 Адже Господь уклав з ними (Ізраїлем ) Заповіт, звелівши їм, говорячи: Не вшановуйте інших богів! Ви не повинні їм поклонятись; не служіть їм і не приносьте їм жертв,
36 але тільки Господу, Який потужною силою і простягнутою рукою вивів вас із єгипетського краю! Його Одного бійтеся і вшановуйте! Йому поклоняйтесь і Йому приносьте жертви!
37 Непорушно і повсякденно дотримуйтесь Його постанов і наказів, Закону і Заповідей, які Він вам написав, а інших богів взагалі не бійтесь і не поклоняйтесь їм!
38 Тож не забувайте Заповіту, який Я уклав з вами, й інших богів не вшановуйте!
39 Поклоняйтесь лише Господу, вашому Богові, й Він вас врятує з рук усіх ваших ворогів.
40 Але вони не послухались, а діяли за своїми колишніми звичаями.
41 Отже, ті народи ніби боялися і вшановували Господа, але служили своїм різьбленим ідолам . Так само їхні діти та їхні онуки чинять за прикладом своїх батьків аж до сьогодні.