Ejemplos prácticos de conducta
1 Estos son también proverbios de Salomón, copiados por escribas de Ezequías, rey de Judá:
2 Encubrir un asunto es honroso para Dios;
descubrirlo, es honroso para el rey.
3 No hay manera de investigar
lo que hay en las alturas de los cielos,
ni lo que hay en las profundidades de la tierra,
ni lo que hay en el corazón de los reyes.
4 Limpia la plata de la escoria,
y el fundidor sacará de ella una alhaja.
5 Aparta al impío de la presencia del rey,
y su trono se afirmará en justicia.
6 No te alabes en presencia del rey
ni ocupes un lugar entre gente importante.
7 Es mejor que se te invite a subir,
y no ser humillado en presencia del príncipe.
Lo que veas con tus propios ojos
8 no lo pongas enseguida en disputa,
no sea que al final no sepas qué hacer,
y tu prójimo acabe por ponerte en vergüenza.
9 Defiende tu caso ante tu compañero,
y no reveles a nadie el secreto;
10 no sea que alguien te oiga y te deshonre,
y ya no puedas reparar tu mala fama.
11 Manzana de oro con adornos de plata:
¡eso es la palabra dicha cuando conviene!
12 Zarcillo de oro, alhaja de oro fino:
¡eso es la reprensión sabia en los oídos atentos!
13 Fresca nieve en un día caluroso:
¡eso es el mensajero fiel para quien lo envía!
A su amo le infunde paz y energía.
14 Un ventarrón, una nube sin lluvia:
¡eso es quien presume de ser generoso!
15 La mucha paciencia aplaca al príncipe;
la lengua afable quiebra los huesos más duros.
16 Si encuentras miel, come sin hartarte:
no sea que te hastíes y la vomites.
17 Aleja tus pasos de la casa del vecino,
no sea que, harto de ti, acabe por odiarte.
18 Martillo, cuchillo, aguda saeta:
¡eso es quien atestigua en falso contra su prójimo!
19 Como tener un diente roto, o zafarse un pie,
así es confiar en un pillo en tiempos de angustia.
20 Cantar canciones al corazón afligido
es como desnudarse en tiempo de frío
o como echar vinagre en una herida abierta.
21 Si el que te odia tiene hambre, dale de comer;
y si tiene sed, dale de beber.
22 Así harás que se avergüence de su conducta,
y el Señor habrá de recompensarte.
23 Los vientos del norte atraen las lluvias,
las malas caras atraen las difamaciones.
24 Es mejor vivir en un rincón del techo
que convivir con una mujer pendenciera.
25 Las buenas noticias llegadas de lejos
son como agua fría para la garganta sedienta.
26 Fuente de agua turbia, manantial corrompido:
¡eso es el justo que se rinde ante el impío!
27 No conviene comer mucha miel,
ni tampoco procurar la propia gloria.
28 Ciudad en ruinas, sin muralla protectora:
¡eso es el hombre que no frena sus impulsos!
Przysłowia zebrane
1 To są także przysłowia Salomona,
które zebrali ludzie Ezechiasza, króla Judy.
2 Chwałą Boga jest ukryć sprawę,
chwałą królów znaleźć wyjaśnienie.
3 Wysokość niebios, głębiny ziemi
i serce króla są niezbadane.
4 Oddziel żużel od srebra,
a rzemieślnikowi wyjdzie naczynie.
5 Usuń niegodziwego sprzed oblicza króla,
a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Nie wynoś się w obecności króla,
nie zajmuj miejsca wielkich.
7 Lepiej jest bowiem, gdy ci powiedzą: Wstąp tutaj,
niż miałbyś zostać poniżony w obecności możnego,
którego twoje oczy widziały.
8 Nie idź sprzeczać się pośpiesznie,
bo co w końcu zrobisz,
gdy zawstydzi cię twój bliźni.
9 Wiedź spór ze swoim bliźnim,
lecz nie wyjawiaj cudzej tajemnicy,
10 aby cię nie zganił ten, kto jej słucha,
i twoja obmowa nie obróciła się przeciwko tobie.
11 Słowa wypowiedziane we właściwym czasie
są jak złote jabłka na srebrnych tacach.
12 Mądre upomnienie dla uszu, które słuchają,
jest jak złoty kolczyk, jak ozdoba ze złota.
13 Wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają,
jest jak chłód śniegu w czasie żniw,
bo pokrzepia duszę swoich panów.
14 Człowiek, który się przechwala fałszywym darem,
jest jak chmury i wiatr nieprzynoszące deszczu.
15 Cierpliwością można przekonać zwierzchnika,
łagodny język łamie kości.
16 Znalazłeś miód, zjedz tyle, ile potrzebujesz,
abyś się nie przejadł i nie zwymiotował.
17 Odwiedzaj rzadko swojego bliźniego,
aby nie miał cię dość i nie znienawidził.
18 Człowiek, który fałszywie świadczy
przeciw swojemu bliźniemu,
jest jak młot, miecz, ostra strzała.
19 Zaufanie wiarołomnemu w dniu nieszczęścia
jest jak złamany ząb, zwichnięta noga.
20 Śpiewanie pieśni dla zbolałego serca
jest jak zdejmowanie ubrania w dzień mroźny,
jak wylewanie octu na ług.
21 Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem,
jeśli jest spragniony, daj mu się napić wody.
22 Wtedy zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę
i Pan wynagrodzi to tobie.
23 Wiatr północny sprowadza deszcz,
obmowa – gniew na twarzy.
24 Lepiej jest mieszkać w kącie na dachu
niż z kłótliwą żoną we wspólnym domu.
25 Dobra wiadomość z dalekiej krainy
jest jak zimna woda dla spragnionego.
26 Zmąconym źródłem i zanieczyszczoną studnią,
jest sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Jedzenie zbyt dużo miodu nie jest dobrą rzeczą
ani poszukiwanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 Człowiek, który nie panuje nad sobą,
jest jak zburzone miasto pozbawione muru.