Kobiety
1 Nie bądź zazdrosny o swoją żonę,
abyś nie nauczył jej złych manier na swoją szkodę.
2 Nie oddawaj się całkowicie kobiecie,
by nie zapanowała nad tobą.
3 Nie spotykaj się z kobietą rozwiązłą,
byś przypadkiem nie wpadł w jej sidła.
4 Ze śpiewaczką nie przestawaj,
aby cię nie uwiodła swoimi zakusami.
5 Dziewicy się nie przyglądaj,
abyś nie został razem z nią ukarany.
6 Nie oddawaj się nierządnicom,
abyś nie stracił swojego dziedzictwa.
7 Nie rozglądaj się, wędrując po mieście,
nie błąkaj się po pustych zaułkach.
8 Odwróć oko od przystojnej kobiety,
nie przyglądaj się cudzemu pięknu.
Wielu bowiem zbłądziło z powodu piękna kobiety,
gdyż ono rozpala namiętność jak ogień.
9 Nigdy nie siadaj razem z kobietą zamężną,
nie ucztuj z nią, pijąc wino.
Twoje serce mogłoby się skłonić do niej
i przez pożądanie mógłbyś zniszczyć siebie.
Stosunki międzyludzkie
10 Nie porzucaj starego przyjaciela,
bo nowy mu nie dorówna.
Nowy przyjaciel jest jak młode wino
– dopiero gdy się zestarzeje, wypijesz z radością.
11 Nie zazdrość sławy grzesznikowi,
bo nie wiesz, jak wielki będzie jego upadek.
12 Nie zachwycaj się pomyślnością bezbożnych,
pamiętaj, że nawet w Hadesie nie będą usprawiedliwieni.
13 Trzymaj się z dala od tego, kto może cię zabić,
a nie będziesz ogarnięty strachem przed śmiercią.
A jeśli się zbliżysz, to nie popełnij błędu,
aby cię nie pozbawił życia.
Bądź świadom, że poruszasz się wśród pułapek,
chodzisz po krawędzi murów miejskich.
14 Odpowiednio do swojej siły troszcz się o bliźnich,
często zasięgaj rady u mędrców.
15 Snuj swoje rozważania wśród mądrych,
a twoje opowiadania niech dotyczą Prawa Najwyższego.
16 Ucztuj razem z ludźmi sprawiedliwymi,
a twoją dumą niech będzie bojaźń Pana.
Władca
17 Dzieło opiewa sprawną rękę artysty,
a przywódca ludu swą mądrość ukazuje w mowie.
18 Człowieka gadatliwego boi się całe miasto,
a popędliwy w mowie będzie znienawidzony.
Advice about Women
1 Don't be jealous of the wife you love. You will only be teaching her how to do you harm. 2 Do not surrender your dignity to any woman. 3 Keep away from other men's wives or they will trap you. 4 Don't keep company with female musicians; they will trick you. 5 Don't look too intently at a virgin, or you may find yourself forced to pay a bride price. 6 Don't give yourself to prostitutes, or you may lose everything you own. 7 So don't go looking about in the streets or wandering around in the run-down parts of town. 8 When you see a good-looking woman, look the other way; don't let your mind dwell on the beauty of any woman who is not your wife. Many men have been led astray by a woman's beauty. It kindles passion as if it were fire. 9 Don't sit down to eat with another man's wife or join her for a drink. You may give in to the temptation of her charms and be destroyed by your passion.
Friendships with Others
10 Never abandon old friends; you will never find a new one who can take their place. Friendship is like wine; it gets better as it grows older. 11 Don't be jealous of a sinner's success; you don't know what kind of disaster is in store for him. 12 Don't take pleasure in the things that make ungodly people happy; remember that they will be held guilty as long as they live. 13 If you keep away from someone who has the power to put you to death, you will not have to fear for your life; but if you must go near him, be very careful, or he may kill you. Be conscious that you are walking among hidden traps, that you are an easy target.
14 Get to know the people around you as well as you can, and take advice only from those who are qualified to give it. 15 Engage in conversation with intelligent people, and let the Law of the Most High be the topic of your discussions. 16 Choose righteous people for your dinner companions. Your chief pride should be your fear of the Lord.
Rulers
17 A skilled worker is admired for the things he makes, and a leader's wisdom is proved by his words. 18 Someone who speaks rashly and recklessly is feared and hated by everyone in town.