1 Niegodziwy ucieka, choć go nikt nie goni,
sprawiedliwy jest odważny jak młody lew.
2 Gdy kraj jest pełen przestępstw, wielu jest władców,
lecz dzięki człowiekowi rozumnemu i posiadającemu wiedzę
utrwala się ład.
3 Człowiek będący w potrzebie, który uciska ubogich,
jest jak niszcząca ulewa, po której nie ma chleba.
4 Ci, którzy odrzucają Prawo, schlebiają niegodziwemu,
ci, którzy zachowują Prawo, oburzają się na nich.
5 Ludzie źli nie rozumieją prawa,
ci, którzy szukają Pana, rozumieją wszystko.
6 Lepszy jest biedny, który postępuje uczciwie,
niż bogaty, który postępuje przewrotnie.
7 Kto zachowuje Prawo, jest synem rozumnym,
kto brata się z żarłokami, przynosi wstyd ojcu.
8 Kto powiększa swój majątek dzięki odsetkom i lichwie,
gromadzi to dla tego, kto lituje się nad biednymi.
9 Jeśli ktoś odwraca swoje ucho, by nie słuchać Prawa,
to nawet jego modlitwa będzie odrażająca.
10 Kto sprowadza prawych na złą drogę,
sam w swój dół wpadnie,
nieskazitelni zaś odziedziczą dobro.
11 Bogaty człowiek uważa się za mądrego,
rozumny biedak przejrzy go na wylot.
12 Gdy sprawiedliwi triumfują, chwała jest wielka,
gdy niegodziwi powstają, każdy się ukrywa.
13 Temu, kto ukrywa swoje grzechy, będzie się źle powodzić,
kto je wyznaje i porzuca, doświadczy miłosierdzia.
14 Szczęśliwy człowiek, który nieustannie trwa w bojaźni,
kto czyni zatwardziałym swoje serce, wpadnie w nieszczęście.
15 Niegodziwy, który panuje nad biednym narodem,
jest jak lew ryczący i grasujący niedźwiedź.
16 Książę pozbawiony rozumu jest wielkim zdziercą,
kto nienawidzi wymuszonego zysku, przedłuży swoje życie.
17 Człowiek, na którym ciąży przelanie krwi,
ucieka aż do śmierci – niech nikt nie udzieli mu pomocy!
18 Kto postępuje nieskazitelnie, będzie uratowany,
kto postępuje przewrotnie, niezwłocznie upadnie.
19 Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem,
kto ugania się za nicością, będzie sycił się nędzą.
20 Człowiek wierny doświadczy wiele błogosławieństw,
kto szybko chce się wzbogacić, nie uniknie kary.
21 Nie dobrze jest być stronniczym,
za kawałek chleba człowiek może popełnić przestępstwo.
22 Chciwy goni za bogactwem,
a nie wie, że dopadnie go ubóstwo.
23 Kto napomina drugiego,
spotka się w końcu z większą przychylnością
niż ten, kto schlebia.
24 Kto okrada ojca i matkę i mówi: To nie jest przestępstwo,
jest sprzymierzeńcem tego, który niszczy.
25 Chciwy wszczyna kłótnie,
kto ufa Panu, będzie żył w dostatku.
26 Kto ufa samemu sobie, jest głupcem,
kto postępuje mądrze, zostanie uratowany.
27 Kto daje ubogiemu, nie będzie cierpiał niedostatku,
kto zakrywa oczy, ściągnie na siebie wiele przekleństw.
28 Gdy niegodziwi powstają, ukrywają się ludzie,
a gdy giną – mnożą się sprawiedliwi.
1 The wicked run when no one is chasing them, but an honest person is as brave as a lion.
2 When a nation sins, it will have one ruler after another. But a nation will be strong and endure when it has intelligent, sensible leaders.
3 Someone in authority who oppresses poor people is like a driving rain that destroys the crops.
4 If you have no regard for the law, you are on the side of the wicked; but if you obey it, you are against them.
5 Evil people do not know what justice is, but those who worship the Lord understand it well.
6 Better to be poor and honest than rich and dishonest.
7 Young people who obey the law are intelligent. Those who make friends with good-for-nothings are a disgrace to their parents.
8 If you get rich by charging interest and taking advantage of people, your wealth will go to someone who is kind to the poor.
9 If you do not obey the law, God will find your prayers too hateful to hear.
10 If you trick an honest person into doing evil, you will fall into your own trap.
The innocent will be well rewarded.
11 Rich people always think they are wise, but a poor person who has insight into character knows better.
12 When good people come to power, everybody celebrates, but when bad people rule, people stay in hiding.
13 You will never succeed in life if you try to hide your sins. Confess them and give them up; then God will show mercy to you.
14 Always obey the Lord and you will be happy. If you are stubborn, you will be ruined.
15 Poor people are helpless against a wicked ruler; he is as dangerous as a growling lion or a prowling bear.
16 A ruler without good sense will be a cruel tyrant. One who hates dishonesty will rule a long time.
17 Someone guilty of murder is digging his own grave as fast as he can. Don't try to stop him.
18 Be honest and you will be safe. If you are dishonest, you will suddenly fall.
19 A hard-working farmer has plenty to eat. People who waste time will always be poor.
20 Honest people will lead a full, happy life. But if you are in a hurry to get rich, you are going to be punished.
21 Prejudice is wrong. But some judges will do wrong to get even the smallest bribe.
22 Selfish people are in such a hurry to get rich that they do not know when poverty is about to strike.
23 Correct someone, and afterward he will appreciate it more than flattery.
24 Anyone who thinks it isn't wrong to steal from his parents is no better than a common thief.
25 Selfishness only causes trouble. You are much better off to trust the Lord.
26 It is foolish to follow your own opinions. Be safe, and follow the teachings of wiser people.
27 Give to the poor and you will never be in need. If you close your eyes to the poor, many people will curse you.
28 People stay in hiding when the wicked come to power. But when they fall from power, the righteous will rule again.