1 Niegodziwy ucieka, choć go nikt nie goni,
sprawiedliwy jest odważny jak młody lew.
2 Gdy kraj jest pełen przestępstw, wielu jest władców,
lecz dzięki człowiekowi rozumnemu i posiadającemu wiedzę
utrwala się ład.
3 Człowiek będący w potrzebie, który uciska ubogich,
jest jak niszcząca ulewa, po której nie ma chleba.
4 Ci, którzy odrzucają Prawo, schlebiają niegodziwemu,
ci, którzy zachowują Prawo, oburzają się na nich.
5 Ludzie źli nie rozumieją prawa,
ci, którzy szukają Pana, rozumieją wszystko.
6 Lepszy jest biedny, który postępuje uczciwie,
niż bogaty, który postępuje przewrotnie.
7 Kto zachowuje Prawo, jest synem rozumnym,
kto brata się z żarłokami, przynosi wstyd ojcu.
8 Kto powiększa swój majątek dzięki odsetkom i lichwie,
gromadzi to dla tego, kto lituje się nad biednymi.
9 Jeśli ktoś odwraca swoje ucho, by nie słuchać Prawa,
to nawet jego modlitwa będzie odrażająca.
10 Kto sprowadza prawych na złą drogę,
sam w swój dół wpadnie,
nieskazitelni zaś odziedziczą dobro.
11 Bogaty człowiek uważa się za mądrego,
rozumny biedak przejrzy go na wylot.
12 Gdy sprawiedliwi triumfują, chwała jest wielka,
gdy niegodziwi powstają, każdy się ukrywa.
13 Temu, kto ukrywa swoje grzechy, będzie się źle powodzić,
kto je wyznaje i porzuca, doświadczy miłosierdzia.
14 Szczęśliwy człowiek, który nieustannie trwa w bojaźni,
kto czyni zatwardziałym swoje serce, wpadnie w nieszczęście.
15 Niegodziwy, który panuje nad biednym narodem,
jest jak lew ryczący i grasujący niedźwiedź.
16 Książę pozbawiony rozumu jest wielkim zdziercą,
kto nienawidzi wymuszonego zysku, przedłuży swoje życie.
17 Człowiek, na którym ciąży przelanie krwi,
ucieka aż do śmierci – niech nikt nie udzieli mu pomocy!
18 Kto postępuje nieskazitelnie, będzie uratowany,
kto postępuje przewrotnie, niezwłocznie upadnie.
19 Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem,
kto ugania się za nicością, będzie sycił się nędzą.
20 Człowiek wierny doświadczy wiele błogosławieństw,
kto szybko chce się wzbogacić, nie uniknie kary.
21 Nie dobrze jest być stronniczym,
za kawałek chleba człowiek może popełnić przestępstwo.
22 Chciwy goni za bogactwem,
a nie wie, że dopadnie go ubóstwo.
23 Kto napomina drugiego,
spotka się w końcu z większą przychylnością
niż ten, kto schlebia.
24 Kto okrada ojca i matkę i mówi: To nie jest przestępstwo,
jest sprzymierzeńcem tego, który niszczy.
25 Chciwy wszczyna kłótnie,
kto ufa Panu, będzie żył w dostatku.
26 Kto ufa samemu sobie, jest głupcem,
kto postępuje mądrze, zostanie uratowany.
27 Kto daje ubogiemu, nie będzie cierpiał niedostatku,
kto zakrywa oczy, ściągnie na siebie wiele przekleństw.
28 Gdy niegodziwi powstają, ukrywają się ludzie,
a gdy giną – mnożą się sprawiedliwi.
Proverbios antitéticos
1 El impío huye sin que nadie lo persiga,
pero el hombre justo vive tranquilo como un león.
2 Si el país anda mal, abundan los caudillos;
pero el hombre sabio y prudente le da estabilidad.
3 El gobernante que oprime a los pobres
es como una tormenta que arrasa los trigales.
4 Los transgresores alaban a los impíos;
los que observan la ley se oponen a ellos.
5 Los malvados no entienden nada de la justicia;
los que buscan al Señor lo entienden todo.
6 Es mejor ser pobre y portarse con integridad,
que ser rico y andar por el mal camino.
7 El hijo prudente observa la ley;
el que anda con glotones avergüenza a su padre.
8 El prestamista avaro aumenta sus riquezas
para dejárselas al que ama a los pobres.
9 Del que no presta oído a la ley,
hasta su oración resulta repugnante.
10 El que desvía a los justos hacia el mal camino
acabará por caer en su misma trampa,
pero los hombres honrados heredarán el bien.
11 El hombre rico se cree muy sabio,
pero el pobre e inteligente lo exhibe.
12 Si los justos triunfan, hay una gran fiesta;
si triunfan los impíos, todo el mundo se esconde.
13 El que encubre sus pecados no prospera;
el que los confiesa y se aparta de ellos
alcanza la misericordia divina.
14 ¡Dichoso aquel que siempre teme a Dios!
En cambio, el duro de corazón acabará mal.
15 Un león rugiente, un oso hambriento:
¡eso es el mal gobernante sobre el pueblo pobre!
16 El gobernante fatuo aumenta la extorsión;
el que odia la avaricia prolongará sus días.
17 El que lleva a cuestas la muerte de otro
huye hasta el sepulcro y nadie lo detiene.
18 El que es honrado sale bien librado,
pero el que va por mal camino caerá en un hoyo.
19 El que cultiva su campo tendrá pan de sobra,
el que cultiva ilusiones acabará en la pobreza.
20 El hombre fiel recibe muchas bendiciones;
el que quiere hacerse rico no sale bien librado.
21 No está bien discriminar a nadie;
hay gente que peca por un bocado de pan.
22 El avaro tiene prisa por hacerse rico,
sin saber que la pobreza está en camino.
23 Cae mejor el que sabe reprender
que el que solo sabe lisonjear.
24 El que roba a su padre o a su madre,
y alega que no ha hecho mal,
es amigo de gente nociva.
25 El que es altanero suscita contiendas,
pero el que confía en el Señor prospera.
26 Es de necios confiar en el propio corazón;
el que camina sabiamente saldrá bien librado.
27 El que da al pobre, nunca a pobre llegará;
el que se niega a verlo, será maldecido.
28 Si los malvados triunfan, la gente se esconde;
pero cuando mueren, los justos florecen.