1 Serce króla jest jak strumień wody w ręku Pana,
dokąd chce, tam je kieruje.
2 Człowiekowi wszystkie jego drogi wydają się właściwe,
lecz Pan osądza serca.
3 Czynienie sprawiedliwości i wypełnianie prawa
milsze są Panu niż krwawe ofiary.
4 Wyniosłe spojrzenie i pyszne serce
– lampa niegodziwych – są grzechem.
5 Plany człowieka pracowitego prowadzą do zysku,
każdy, kto się śpieszy, popadnie w ubóstwo.
6 Skarby gromadzone za pomocą kłamstwa
są zanikającym oddechem tych, którzy szukają śmierci.
7 Przemoc niegodziwych pociągnie ich za sobą,
bo zaniechali postępowania zgodnego z prawem.
8 Kręta jest droga przestępcy,
szczere – postępowanie niewinnego.
9 Lepiej jest mieszkać w kącie na dachu
niż z kłótliwą żoną we wspólnym domu.
10 Dusza niegodziwego skłania się do zła,
w jego oczach bliźni nie znajduje litości.
11 Gdy karci się szydercę, mądrzeje bezmyślny,
gdy poucza się mądrego, zdobywa on wiedzę.
12 Przygląda się Sprawiedliwy domowi niegodziwego,
wtrąca niegodziwych w nieszczęście.
13 Ten, kto zatyka uszy na krzyk biednego,
gdy sam będzie wołał, nie otrzyma odpowiedzi.
14 Upominek potajemnie dany łagodzi gniew,
dar z zanadrza – wielką wściekłość.
15 Wypełnianie prawa jest radością dla sprawiedliwego,
ruiną – dla czyniących nieprawość.
16 Człowiek, który porzuca drogę rozsądku,
znajdzie się w zgromadzeniu zmarłych.
17 Kto kocha rozkosze, będzie cierpiał niedostatek,
kto kocha wino i oliwę, ten się nie wzbogaci.
18 Niegodziwy jest okupem za sprawiedliwego,
za prawych – niewierny.
19 Lepiej jest mieszkać na pustyni
niż z kobietą kłótliwą i drażliwą.
20 W mieszkaniu mądrego jest drogocenny skarb i oliwa,
głupi człowiek je trwoni.
21 Kto szuka sprawiedliwości i dobroci,
znajdzie życie, sprawiedliwość i chwałę.
22 Mądry wchodzi do miasta wojowników
i obala potęgę, której ufali.
23 Kto panuje nad ustami i językiem,
ten zachowa od nieszczęść swoje życie.
24 Pyszny, dumny – szyderca jego imię,
w działaniu jest nadmiernie zuchwały.
25 Pragnienia leniwego zabijają go,
gdyż jego ręce nie rwą się do pracy.
26 Cały dzień chciwie pożąda,
sprawiedliwy zaś daje i nie żałuje.
27 Ofiary niegodziwych są wstrętne,
tym bardziej gdy są składane w złych zamiarach.
28 Fałszywy świadek zginie,
człowiek, który umie słuchać, może zawsze mówić.
29 Niegodziwy przybiera kamienną twarz,
prawy rozważa swoją drogę.
30 Nie ma mądrości ani zrozumienia,
ani rady wbrew Panu.
31 Koń jest przygotowany na dzień bitwy,
zwycięstwo jednak zależy od Pana.
1 El corazón del rey se bifurca como los ríos,
pero en manos del Señor sigue los planes divinos.
2 El hombre cree que todo camino es recto,
pero el Señor pondera los corazones.
3 Al Señor le agrada que se le hagan ofrendas,
pero más le agrada que se haga justicia.
4 Esto es pecado: Los ojos altivos,
el corazón orgulloso y los planes malvados.
5 Si piensas lo que haces, tendrás abundancia;
si te apresuras, acabarás en la pobreza.
6 Amontonar tesoros a base de mentiras
es una ilusión que te conduce a la muerte.
7 A los impíos los destruye su propia rapiña,
porque se rehúsan a hacer justicia.
8 El malvado va por caminos torcidos,
pero el hombre honrado actúa con rectitud.
9 Es mejor vivir en la azotea de la casa
que compartir la casa con una esposa agresiva.
10 El impío tiene sed de maldad;
no considera a nadie digno de compasión.
11 Castiga al blasfemo, y el simple se hará sabio;
aconseja al sabio, y este aprenderá su lección.
12 El justo observa la casa del impío,
y lo ve cuando es trastornado por el mal.
13 El que cierra su oído al clamor del pobre
tampoco será escuchado cuando pida ayuda.
14 La dádiva discreta calma el enojo;
el don disimulado apacigua la furia.
15 El justo se alegra cuando se hace justicia,
pero los malvados se ponen a temblar.
16 Quien se aparta del camino de la sabiduría
acaba entre las legiones de muertos.
17 Si amas los placeres, acabarás en la pobreza;
el gusto por el vino y los perfumes no te hará rico.
18 El malvado pagará el rescate del justo;
el impío sufrirá en lugar del hombre recto.
19 Es mejor vivir en el desierto
que convivir con mujer pendenciera y agresiva.
20 Riquezas y perfumes hay en la casa del sabio;
en la casa del necio solo hay despilfarro.
21 Ve en pos de la justicia y la misericordia,
y hallarás vida, justicia y honra.
22 El sabio conquista la ciudad más protegida,
y derriba la fortaleza más confiable.
23 El que cuida su boca y su lengua
se libra de muchos problemas.
24 Al que es burlón y soberbio
también se le llama insolente.
25 El perezoso se muere de deseos,
pero no es capaz de ponerse a trabajar.
26 Todo el tiempo se lo pasa codiciando.
En cambio, el hombre justo da sin tacañerías.
27 El sacrificio de los impíos es repugnante,
¡y más aún si se ofrece con maldad!
28 El falso testimonio es desechado;
el que sabe escuchar puede hablar siempre.
29 El hombre impío finge firmeza;
el hombre recto es firme en sus caminos.
30 Ante el Señor nada vale el sabio,
ni el inteligente ni el consejero.
31 Presto está el caballo para entrar en combate,
pero la victoria está en manos del Señor.