1 Łagodna odpowiedź uśmierza wściekłość,
ostre słowo wywołuje gniew.
2 Język mądrych pogłębia wiedzę,
z ust głupców wypływa głupota.
3 Oczy Pana widzą wszystko,
przyglądają się złym i dobrym.
4 Uzdrawiający język jest drzewem życia,
przewrotny niszczy ducha.
5 Głupiec gardzi karceniem ojca,
roztropny przyjmuje jego napomnienie.
6 Dom sprawiedliwego obfituje w dobra,
zyski niegodziwego sprawiają kłopot.
7 Wargi mądrych rozpowszechniają wiedzę
– inaczej niż umysł głupców.
8 Ofiara niegodziwych jest wstrętna dla Pana,
modlitwa prawych jest Mu miła.
9 Droga niegodziwego jest wstrętna dla Pana,
On kocha tego, kto postępuje sprawiedliwie.
10 Karność jest dotkliwa dla tego, kto schodzi z drogi,
kto nienawidzi napomnienia – umrze.
11 Szeol i Zagłada znajdują się przed Panem,
tym bardziej serca ludzi.
12 Szyderca nie lubi, gdy się go upomina,
do mądrych nie chodzi.
13 Radosne serce rozpogadza twarz,
gdy serce cierpi, duch jest przygnębiony.
14 Serce rozumnego poszukuje wiedzy,
usta głupców karmią się głupotą.
15 Dla uciskanego każdy dzień jest ciężki,
zadowolone serce ma nieustanną ucztę.
16 Lepiej mieć niewiele, bojąc się Pana,
niż wielki skarb i niepokój.
17 Lepszy jest posiłek z jarzyn, tam gdzie miłość,
niż tłusty wół, gdzie nienawiść.
18 Człowiek porywczy wszczyna kłótnię,
cierpliwy łagodzi spór.
19 Droga leniwego jest jak żywopłot z cierni,
ścieżka prawych jest równa.
20 Mądry syn sprawia radość ojcu,
człowiek głupi gardzi swoją matką.
21 Głupota jest radością dla pozbawionego rozumu,
człowiek roztropny chodzi drogą prostą.
22 Plany upadają, gdy brak rady,
gdy wielu doradców, to się powiodą.
23 Radość sprawia człowiekowi jego odpowiedź
– jak dobre jest słowo we właściwym czasie!
24 Droga życia, która wiedzie ku górze, jest dla roztropnego,
by uniknął Szeolu, który jest w dole.
25 Pan zniszczy dom pyszałków,
umocni posiadłość wdowy.
26 Zamysły złego są wstrętne dla Pana,
słowa niewinnych – przyjemnością.
27 Żądny zysku ściąga na swój dom nieszczęście,
kto nienawidzi przekupstwa, będzie żył.
28 Serce sprawiedliwego rozważa odpowiedź,
z ust niegodziwych wylewa się zło.
29 Pan jest daleki od niegodziwych,
modlitwę sprawiedliwych wysłuchuje.
30 Jasne spojrzenie rozwesela serce,
dobra wiadomość wzmacnia kości.
31 Ucho, które słucha napomnień życiowych,
pozostaje pośród mądrych.
32 Kto odrzuca karcenie, gardzi samym sobą,
kto słucha napomnień, nabywa rozumu.
33 Bojaźń Pana jest szkołą mądrości,
pokora poprzedza chwałę.
1 La respuesta amable calma la ira;
la respuesta grosera aumenta el enojo.
2 La lengua sabia adorna el conocimiento;
la boca de los necios profiere tonterías.
3 Los ojos del Señor están en todas partes,
y observan a los malos y a los buenos.
4 La lengua apacible es árbol de vida;
la lengua perversa daña el espíritu.
5 El necio desprecia la corrección de su padre;
el que la acata, alcanza la prudencia.
6 En la casa del justo siempre hay abundancia;
en las ganancias del impío siempre hay problemas.
7 La boca de los sabios imparte conocimientos;
el corazón de los necios hace todo lo contrario.
8 El Señor aborrece las ofrendas de los impíos,
pero recibe con agrado la oración de los rectos.
9 El Señor aborrece el camino del impío,
pero ama al que va en pos de la justicia.
10 Para el descarriado, la corrección es molesta;
pero aborrecerla conduce a la muerte.
11 Ante el Señor están la muerte y el sepulcro,
¡y también el corazón de los seres humanos!
12 Al burlón no le gusta que lo reprendan,
ni tampoco se junta con los sabios.
13 Un corazón alegre le hace bien al rostro,
pero las penas del corazón abaten el ánimo.
14 El corazón entendido tiene hambre de saber;
la boca del necio se alimenta de tonterías.
15 Si estás triste, todos los días son malos;
si estás feliz, todos los días son de fiesta.
16 Es mejor lo poco, con el temor del Señor,
que lo mucho, con muchos problemas.
17 Es mejor comer legumbres con amor,
que comer carne de res con odio.
18 El hombre iracundo provoca conflictos;
el que se controla, aplaca las rencillas.
19 El perezoso va por una senda espinosa;
el hombre recto camina como en una calzada.
20 El hijo sabio hace feliz a su padre;
el hijo necio hace infeliz a su madre.
21 Al necio, ser necio lo hace feliz,
pero el que es entendido corrige sus pasos.
22 Los planes fracasan por falta de consejos,
pero triunfan cuando hay muchos consejeros.
23 El hombre es feliz cuando sabe responder;
¡y qué buena es una respuesta oportuna!
24 Para el entendido, la vida es un camino ascendente
que lo aleja de caer en el sepulcro.
25 El Señor destruye la casa de los soberbios,
pero afirma el patrimonio de la viuda.
26 Al Señor le repugnan los planes malvados,
pero las palabras amables le son aceptables.
27 El que es ambicioso trastorna su casa,
pero el que desprecia el soborno vivirá.
28 El justo piensa bien, antes de responder;
la boca de los impíos profiere malas palabras.
29 El Señor está lejos de los impíos,
pero oye la oración de los justos.
30 La luz de los ojos alegra el corazón,
y las buenas noticias fortalecen los huesos.
31 El que presta oído a las advertencias de vida,
convivirá con los sabios.
32 Despreciar la disciplina es no apreciarse uno mismo;
obedecer la corrección es poseer entendimiento.
33 El temor del Señor corrige y da sabiduría;
antes que honra, humildad.