POEMAT O MĄDROŚCI
Człowiek nie potrafi znaleźć mądrości
1 Oto jest miejsce, skąd wydobywa się srebro,
i miejsce, gdzie wypłukuje się złoto.
2 Żelazo wybiera się z ziemi,
a miedź wytapia z kamienia.
3 Kres położono ciemności
i na dnie głębin bada się dokładnie
kamień ciemności i mroku.
4 Przebijają tunel w miejscu odosobnionym,
zapomnianym przez ludzką stopę,
kołyszą się zawieszeni z dala od ludzi.
5 Ziemia, która rodzi pokarm,
w głębi jest spustoszona jak przez ogień,
6 bo jej kamienie zawierają szafir,
a w piasku znajduje się złoto.
7 Ścieżki tej nie zna nawet ptak drapieżny
i nie dojrzało jej oko sępa.
8 Nie chodzą po niej dzikie zwierzęta,
nie stąpa po niej lew.
9 Człowiek swą ręką drąży skałę,
wywraca góry z korzeniami.
10 Przebija w skałach korytarze,
a jego oko dostrzega każdą kosztowność.
11 Osusza koryta rzek,
by skarby ukryte na światło wydobyć.
12 A gdzie się znajduje mądrość,
gdzie jest siedziba zrozumienia?
13 Człowiek nie zna do niej drogi,
nie znajdzie jej w krainie żyjących.
14 Otchłań mówi: Nie ma jej we mnie,
a morze: Nie ma jej ze mną.
15 Nie otrzyma się jej za czyste złoto,
a jej ceny nie odważy się srebrem.
16 Nie można jej porównać ze złotem z Ofiru,
z drogocennym onyksem ani z szafirem.
17 Nie dorówna jej ani złoto, ani szkło
i nie wymienisz jej za złote naczynia.
18 I nie ma co mówić o koralach i kryształach,
bo zdobycie mądrości jest cenniejsze od pereł.
19 Nie dorówna jej topaz z Etiopii
ani najczystsze złoto jej nie zrównoważy.
20 Skąd zatem mądrość pochodzi
i gdzie jest siedziba zrozumienia?
21 Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących,
utajona nawet przed ptactwem niebieskim.
22 Zagłada i śmierć mówią:
Wieść o niej dotarła do naszych uszu.
Bóg wie, gdzie jest mądrość
23 Bóg tylko rozumie jej drogę
i tylko On zna jej miejsce,
24 gdyż Jego wzrok dosięga krańców ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 Kiedy wiatrom siłę wyznaczał
i wodom granicę określał,
26 kiedy ustanawiał prawo deszczom
i drogę błyskawicom gromu,
27 wtedy ją widział i ocenił,
ustanowił ją i przeniknął.
28 I powiedział do człowieka:
Mądrością jest bojaźń Pana,
zrozumieniem – unikanie zła.
Elogio de la sabiduría
1 «La plata se extrae de las minas,
y el oro se refina en el crisol.
2 Del polvo de la tierra se saca el hierro,
y el cobre se aparta de la escoria.
3 Con el fuego se ha puesto fin a las tinieblas,
y el hombre examina con detalle
cada piedra que hay en esa densa oscuridad.
4 Abre minas en lugares no habitados,
en sitios donde nadie ha plantado el pie,
y entran los mineros, balanceándose con sogas.
5 De la tierra se obtiene el alimento,
y abajo de ella todo se convierte en fuego.
6 En su seno se encuentran zafiros,
y aun el polvo de la tierra es oro.
7 »Son lugares que las aves desconocen,
y que jamás vieron los ojos de los buitres.
8 Nunca pasaron por allí las fieras,
ni tampoco el león feroz pisó ese lugar.
9 Con el duro pedernal en la mano,
el hombre cava la raíz de las montañas.
10 Hace túneles en las rocas,
y sus ojos descubren piedras preciosas.
11 Explora el lugar donde nacen los ríos,
y saca a la luz muchas cosas escondidas.
12 »Pero ¿dónde se halla la sabiduría?
¿En qué lugar está la inteligencia?
13 Nadie sabe lo que vale,
pues no se halla en este mundo.
14 El mar profundo dice: “Aquí no está”,
y el océano asegura: “Yo no la tengo”.
15 La sabiduría no se compra con oro,
ni su precio puede pagarse con plata.
16 No se compra con oro de Ofir,
ni con el precioso ónice, ni con el zafiro.
17 Ni los diamantes ni el oro se le comparan,
ni se da a cambio de finas alhajas de oro.
18 No se le comparan el coral y las perlas;
la sabiduría es más valiosa que las piedras preciosas.
19 Ni el topacio de Etiopía, ni el oro más fino,
son de tanto valor como ella.
20 »¿De dónde viene la sabiduría?
¿En qué lugar se encuentra la inteligencia?
21 Se halla escondida de todo ser vivo;
se halla escondida de las aves del cielo.
22 Aunque la muerte y el sepulcro aseguran
que a sus oídos ha llegado su fama.
23 »Solo Dios sabe llegar hasta ella;
solo él sabe en dónde se halla.
24 Con su mirada ve hasta los confines de la tierra,
y ve también lo que pasa bajo el cielo.
25 Cuando Dios determinó el peso del viento,
y midió el agua de mares y ríos;
26 cuando estableció una ley para las lluvias,
y señaló la ruta de los relámpagos,
27 vio a la sabiduría, que estaba allí,
y la puso a prueba y reconoció su valor.
28 Entonces dijo a la humanidad:
“El temor del Señor es la sabiduría.
Quien se aparta del mal es inteligente.”»