Proverbios antitéticos
1 El impío huye sin que nadie lo persiga,
pero el hombre justo vive tranquilo como un león.
2 Si el país anda mal, abundan los caudillos;
pero el hombre sabio y prudente le da estabilidad.
3 El gobernante que oprime a los pobres
es como una tormenta que arrasa los trigales.
4 Los transgresores alaban a los impíos;
los que observan la ley se oponen a ellos.
5 Los malvados no entienden nada de la justicia;
los que buscan al Señor lo entienden todo.
6 Es mejor ser pobre y portarse con integridad,
que ser rico y andar por el mal camino.
7 El hijo prudente observa la ley;
el que anda con glotones avergüenza a su padre.
8 El prestamista avaro aumenta sus riquezas
para dejárselas al que ama a los pobres.
9 Del que no presta oído a la ley,
hasta su oración resulta repugnante.
10 El que desvía a los justos hacia el mal camino
acabará por caer en su misma trampa,
pero los hombres honrados heredarán el bien.
11 El hombre rico se cree muy sabio,
pero el pobre e inteligente lo exhibe.
12 Si los justos triunfan, hay una gran fiesta;
si triunfan los impíos, todo el mundo se esconde.
13 El que encubre sus pecados no prospera;
el que los confiesa y se aparta de ellos
alcanza la misericordia divina.
14 ¡Dichoso aquel que siempre teme a Dios!
En cambio, el duro de corazón acabará mal.
15 Un león rugiente, un oso hambriento:
¡eso es el mal gobernante sobre el pueblo pobre!
16 El gobernante fatuo aumenta la extorsión;
el que odia la avaricia prolongará sus días.
17 El que lleva a cuestas la muerte de otro
huye hasta el sepulcro y nadie lo detiene.
18 El que es honrado sale bien librado,
pero el que va por mal camino caerá en un hoyo.
19 El que cultiva su campo tendrá pan de sobra,
el que cultiva ilusiones acabará en la pobreza.
20 El hombre fiel recibe muchas bendiciones;
el que quiere hacerse rico no sale bien librado.
21 No está bien discriminar a nadie;
hay gente que peca por un bocado de pan.
22 El avaro tiene prisa por hacerse rico,
sin saber que la pobreza está en camino.
23 Cae mejor el que sabe reprender
que el que solo sabe lisonjear.
24 El que roba a su padre o a su madre,
y alega que no ha hecho mal,
es amigo de gente nociva.
25 El que es altanero suscita contiendas,
pero el que confía en el Señor prospera.
26 Es de necios confiar en el propio corazón;
el que camina sabiamente saldrá bien librado.
27 El que da al pobre, nunca a pobre llegará;
el que se niega a verlo, será maldecido.
28 Si los malvados triunfan, la gente se esconde;
pero cuando mueren, los justos florecen.
1 Występny ucieka, chociaż nikt go nie goni,
lecz sprawiedliwy jest nieustraszony jak młody lew.
2 Wskutek własnej winy kraj ma wielu władców,
lecz dzięki rozsądnemu i rozumnemu człowiekowi utrwala się prawo.
3 Człowiek bezbożny, który uciska ubogich,
jest jak ulewa, po której nie ma chleba.
4 Ci, którzy porzucają przepisy, chwalą bezbożnego;
lecz ci, którzy przestrzegają przepisów, zwalczają go.
5 Źli ludzie nie wiedzą, co słuszne,
lecz ci, którzy szukają Pana, rozumieją wszystko.
6 Lepszy jest ubogi, który postępuje nienagannie,
niż bogaty, który chodzi krętymi drogami.
7 Kto trzyma się przepisów, jest rozumnym synem,
lecz kto obcuje z żarłokami, przynosi ojcu hańbę.
8 Kto powiększa swój majątek przez lichwiarskie odsetki,
gromadzi go dla tego, który lituje się nad ubogimi.
9 U tego, kto odwraca ucho, aby nie słyszeć nauki,
nawet modlitwa jest ohydą.
10 Kto sprowadza prawych na drogę występku,
ten wpada we własny dół;
lecz dziedzictwem nienagannych jest szczęście.
11 Bogacz wydaje się sobie samemu mądrym,
lecz rozumny biedak zdoła go przejrzeć.
12 Gdy sprawiedliwi triumfują, wtedy jest wielkie święto,
lecz gdy bezbożni się podnoszą, ludzie kryją się.
13 Kto ukrywa występki, nie ma powodzenia,
lecz kto je wyznaje i porzuca, dostępuje miłosierdzia.
14 Szczęśliwy jest człowiek, który stale trwa w bojaźni Bożej;
lecz kto zatwardza serce, wpada w nieszczęście.
15 Ryczącym lwem i zgłodniałym niedźwiedziem
jest bezbożny władca dla ubogiego ludu.
16 Im mniej rozumu ma książę, tym okrutniejszym jest zdziercą;
lecz kto nienawidzi wymuszonych datków, długo żyć będzie.
17 Człowiek ścigany za zabójstwo ucieka
aż do grobu: niech go nie zatrzymują!
18 Kto postępuje uczciwie, doznaje pomocy;
kto chodzi krętymi ścieżkami, wpada w dół.
19 Kto uprawia swoją rolę, ma chleba pod dostatkiem;
lecz kto ugania się za nicościami, cierpi niedostatek.
20 Człowiek spolegliwy ma obfite błogosławieństwo;
kto chce się szybko wzbogacić, nie ujdzie kary.
21 Nie jest dobrze być stronniczym;
nawet dla kawałka chleba niejeden popełnia przestępstwo.
22 Człowiek zazdrosny szybko chce dojść do bogactwa,
a nie wie, że spadnie nań niedostatek.
23 Kto strofuje bliźniego, zbiera w końcu więcej podziękowania
niż język schlebiający.
24 Kto ograbia ojca lub matkę i mówi: To nie jest grzech,
jest wspólnikiem łotra.
25 Chciwiec wywołuje spory, lecz kto ufa Panu, bywa nasycony.
26 Kto ufa własnemu sercu, ten jest głupi;
kto mądrze postępuje, jest bezpieczny.
27 Kto daje ubogiemu, nie zazna braku,
lecz kto zasłania swoje oczy, zbiera wiele przekleństw.
28 Gdy grzesznicy są górą, ludzie się kryją,
a gdy giną, mnożą się sprawiedliwi.