1 Serce króla w ręku Pana jest jak strumienie wód;
On je kieruje, dokąd chce.
2 Każda droga człowieka wydaje mu się prawa,
lecz tym, który bada serca, jest Pan.
3 Wykonywanie sprawiedliwości i prawa
milsze jest Panu niż krwawa ofiara.
4 Dumne oczy i pyszne serce,
to lampa bezbożnych — lecz myli.
5 Zamysły pilnego prowadzą do zysków,
lecz każdy, kto w pośpiechu działa, ma tylko niedostatek.
6 Kto gromadzi skarby językiem kłamliwym,
ugania się za marnością i wpada w sidła śmierci.
7 Rozbój występnych porywa ich,
gdyż nie chcą czynić tego, co prawe.
8 Kręta jest droga zbrodniarza,
lecz postępowanie uczciwego jest proste.
9 Lepiej jest mieszkać kątem na poddaszu
niż z kobietą swarliwą we wspólnym domu.
10 Dusza bezbożnego pożąda zła,
bliźni nie znajduje w jego oczach łaski.
11 Gdy karzą szydercę, prostaczek mądrzeje;
lecz mądry nabiera wiedzy, gdy go pouczają.
12 Sprawiedliwy Bóg baczy na dom bezbożnika;
wtrąca bezbożników w nieszczęście.
13 Kto zatyka ucho na krzyk ubogiego,
nie będzie wysłuchany, gdy sam wołać będzie.
14 Dar po kryjomu dany uśmierza gniew,
a największą nawet złość upominek z zanadrza.
15 Sprawiedliwy raduje się, gdy się wymierza sprawiedliwość,
lecz na złoczyńców pada strach.
16 Kto zbacza z drogi roztropności,
spocznie w gromadzie zmarłych.
17 Popada w nędzę, kto lubi zabawy,
a kto lubi wino i olejek, nie wzbogaci się.
18 Okupem za sprawiedliwego jest bezbożny,
a za prawych odstępca.
19 Lepiej mieszkać na pustyni
niż z kobietą swarliwą i zrzędną.
20 Kosztowny skarb jest w mieszkaniu mędrca,
lecz głupiec trwoni go.
21 Kto podąża za sprawiedliwością i dobrocią,
ten znajduje życie, sprawiedliwość i cześć.
22 Mędrzec wkracza do grodu wojowników
i burzy umocnienie, w którym pokładano ufność.
23 Kto pilnuje swoich ust i swojego języka,
uchroni swoją duszę od niejednego niebezpieczeństwa.
24 Zuchwały i butny ma na imię szyderca,
działa on z nadmiaru zuchwalstwa.
25 Pożądanie zabija leniwego,
gdyż jego ręce nie chcą pracować.
26 Niesprawiedliwy jest zawsze chciwy,
sprawiedliwy daje i nigdy nie odmawia.
27 Ofiara bezbożnych budzi wstręt,
tym bardziej gdy się ją składa za ohydne postępowanie.
28 Świadek fałszywy zginie,
lecz słowa tego, który mówi prawdę, trwać będą na zawsze.
29 Bezbożny przybiera postawę zuchwałą,
lecz prawy zapewnia sobie drogę odwrotu.
30 Przed Panem nie ostoi się ani mądrość,
ani rozum, ani rada.
31 Konia przygotowują na dzień bitwy,
lecz zwycięstwo zależy od Pana.
1 El corazón del rey se bifurca como los ríos,
pero en manos del Señor sigue los planes divinos.
2 El hombre cree que todo camino es recto,
pero el Señor pondera los corazones.
3 Al Señor le agrada que se le hagan ofrendas,
pero más le agrada que se haga justicia.
4 Esto es pecado: Los ojos altivos,
el corazón orgulloso y los planes malvados.
5 Si piensas lo que haces, tendrás abundancia;
si te apresuras, acabarás en la pobreza.
6 Amontonar tesoros a base de mentiras
es una ilusión que te conduce a la muerte.
7 A los impíos los destruye su propia rapiña,
porque se rehúsan a hacer justicia.
8 El malvado va por caminos torcidos,
pero el hombre honrado actúa con rectitud.
9 Es mejor vivir en la azotea de la casa
que compartir la casa con una esposa agresiva.
10 El impío tiene sed de maldad;
no considera a nadie digno de compasión.
11 Castiga al blasfemo, y el simple se hará sabio;
aconseja al sabio, y este aprenderá su lección.
12 El justo observa la casa del impío,
y lo ve cuando es trastornado por el mal.
13 El que cierra su oído al clamor del pobre
tampoco será escuchado cuando pida ayuda.
14 La dádiva discreta calma el enojo;
el don disimulado apacigua la furia.
15 El justo se alegra cuando se hace justicia,
pero los malvados se ponen a temblar.
16 Quien se aparta del camino de la sabiduría
acaba entre las legiones de muertos.
17 Si amas los placeres, acabarás en la pobreza;
el gusto por el vino y los perfumes no te hará rico.
18 El malvado pagará el rescate del justo;
el impío sufrirá en lugar del hombre recto.
19 Es mejor vivir en el desierto
que convivir con mujer pendenciera y agresiva.
20 Riquezas y perfumes hay en la casa del sabio;
en la casa del necio solo hay despilfarro.
21 Ve en pos de la justicia y la misericordia,
y hallarás vida, justicia y honra.
22 El sabio conquista la ciudad más protegida,
y derriba la fortaleza más confiable.
23 El que cuida su boca y su lengua
se libra de muchos problemas.
24 Al que es burlón y soberbio
también se le llama insolente.
25 El perezoso se muere de deseos,
pero no es capaz de ponerse a trabajar.
26 Todo el tiempo se lo pasa codiciando.
En cambio, el hombre justo da sin tacañerías.
27 El sacrificio de los impíos es repugnante,
¡y más aún si se ofrece con maldad!
28 El falso testimonio es desechado;
el que sabe escuchar puede hablar siempre.
29 El hombre impío finge firmeza;
el hombre recto es firme en sus caminos.
30 Ante el Señor nada vale el sabio,
ni el inteligente ni el consejero.
31 Presto está el caballo para entrar en combate,
pero la victoria está en manos del Señor.