Wyższość mądrości
1 Lepsze jest dobre imię niż wyborny olejek
i lepszy dzień zgonu niż dzień narodzenia.
2 Lepiej iść do domu żałoby,
niż iść do domu biesiady;
bo tam widzi się kres wszystkich ludzi,
a żyjący powinien brać to sobie do serca.
3 Lepszy jest smutek niż śmiech,
bo gdy smutek jest na twarzy, serce staje się lepsze.
4 Serce mądrych jest w domu żałoby,
lecz serce głupich w domu wesela.
5 Lepiej słuchać nagany mądrego,
niż przysłuchiwać się pieśni głupich,
6 Bo jak jest z trzaskiem cierni płonących pod garnkiem,
tak jest ze śmiechem głupiego.
To również jest marnością.
7 Zaiste, wyzysk robi z mędrca głupca,
a przekupstwo gubi serce.
8 Lepszy jest koniec sprawy, niż jej początek,
lepszy jest człowiek cierpliwy niż pyszałek.
9 Nie bądź w swym duchu porywczy do gniewu,
bo gniew mieszka w piersi głupców.
10 Nie mów: Jak to jest,
że dawne czasy były lepsze, niż obecne?
Bo to nie jest mądre pytanie.
11 Mądrość jest lepsza niż majątek;
jest ona korzystna dla tych, którzy oglądają słońce,
12 Gdyż pod osłoną mądrości jest tak, jak pod osłoną pieniędzy;
lecz korzyść z wiedzy jest ta:
Mądrość daje życie tym, którzy ją mają.
13 Przypatrz się działaniu Bożemu!
Któż może wyprostować to, co On skrzywił?
14 W dniu dobrym korzystaj z dobra, lecz w dniu złym zważ:
Również ten uczynił Bóg tak samo jak tamten,
po to, by człowiek nic nie dociekł z tego, co będzie po nim.
15 To wszystko widziałem w moim nędznym życiu:
Niejeden sprawiedliwy ginie w swej sprawiedliwości,
a niejeden bezbożny żyje długo w swej złości.
16 Nie bądź zbyt sprawiedliwy
i nie udawaj zbyt mądrego:
dlaczego miałbyś sam siebie gubić?
17 Nie bądź zbyt grzeszny
ani zbyt głupi:
dlaczego miałbyś przedwcześnie umierać?
18 Dobrze, jeżeli trzymać się będziesz jednego
i nie puścisz ze swojej ręki i drugiego;
bo kto się Boga boi, unika tego wszystkiego.
19 Mądrość daje mędrcowi więcej siły,
niż jej ma dziesięciu możnych w mieście.
20 Zaiste, nie ma na ziemi człowieka sprawiedliwego,
który by tylko dobrze czynił i nie grzeszył.
21 Nie zważaj także na wszystko, co się mówi,
abyś nie słyszał swojego sługi, który ci złorzeczy.
22 Wie bowiem twoje serce, że i ty często złorzeczyłeś innym.
Szukanie prawdziwej mądrości
23 Tego wszystkiego wypróbowałem w mądrości;
pomyślałem: Chcę być mądrym, lecz mądrość była daleko ode mnie.
24 Dalekie jest to, co się dzieje,
niezgłębione, niezgłębione.
Któż to odkryje?!
Ostrzeżenie przed złą kobietą
25 Gdy zwróciłem swoją uwagę na poznanie, badanie i szukanie mądrości i właściwego sądu,
aby poznać, że bezbożność jest głupotą,
a głupota szaleństwem:
26 Odkryłem, że bardziej gorzką niż śmierć jest kobieta,
której serce jest pułapką i siecią, a rece więzami.
Kto się Bogu podoba, ten ujdzie przed nią,
lecz kto grzeszy, tego ona usidli.
27 Zważ! To odkryłem, mówi Kaznodzieja,
badając jedno po drugim, aby dojść do właściwego sądu.
28 Czego jeszcze szukam, a czego nie znalazłem, jest to:
W tysiącu ludzi znalazłem jednego człowieka,
ale wśród nich wszystkich nie znalazłem kobiety.
29 Wszelako zważ to: Odkryłem, że Bóg stworzył człowieka prawym,
lecz oni uganiają się za wielu wymysłami.
La sabiduría y la insensatez
1 Es mejor gozar de buena fama
que gozar de un buen perfume.
Es mejor el día en que se muere
que el día en que se nace.
2 Es mejor asistir a un funeral
que presentarse en un banquete,
pues nuestra vida termina con la muerte
y los que vivimos debemos recordarlo.
3 Es mejor estar triste que estar alegre;
un rostro triste le viene bien al corazón.
4 Los sabios tienen presente la muerte;
los necios solo piensan en divertirse.
5 Es mejor oír la reprensión de los sabios
que oír las alabanzas de los necios.
6 Espinos que crepitan bajo una olla en el fuego:
¡así resuenan las carcajadas de los necios!
¡Y también esto es vanidad!
7 Ciertamente la opresión aturde al sabio,
y el soborno corrompe el corazón.
8 Es mejor terminar un negocio que comenzarlo.
Es mejor ser humilde que ser arrogante.
9 No dejes que el enojo te haga perder la cabeza.
Solo en el pecho de los necios halla lugar el enojo.
10 Nunca preguntes por qué todo tiempo pasado fue mejor.
Esa pregunta no refleja nada de sabiduría.
11 Buena es la ciencia con herencia,
y provechosa para los que ven el sol.
12 Buen escudo son la ciencia y las riquezas,
pero la sabiduría es más provechosa
porque da vida a quienes la tienen.
13 Mira y admira las obras de Dios:
¿quién podría enderezar lo que él ha torcido?
14 Cuando te llegue un buen día, disfruta de él; y cuando te llegue un mal día, piensa que Dios es el autor de uno y de otro, y que los mortales nunca sabremos lo que vendrá después.
15 Todo esto lo he visto durante mi vana vida: Hay gente honrada que muere por ser honrada, y hay gente malvada que por su maldad alarga su vida.
16 No hay que ser demasiado honrado,
ni ser tampoco demasiado sabio;
¿por qué habríamos de hacernos daño?
17 No hagas mucho mal, ni seas insensato;
¿para qué morir antes de tiempo?
18 Bien está que tomes esto, sin soltar aquello;
si temes a Dios, te irá bien en todo.
19 La sabiduría da al sabio más fuerza
que diez hombres fuertes a una ciudad.
20 No hay en la tierra nadie tan justo
que siempre haga el bien y nunca peque.
21 No permitas que tu corazón se fije en todo lo que se dice. Así no oirás a tu siervo cuando hable mal de ti.
22 Aunque en lo íntimo sabes que, muchas veces, también tú has hablado mal de otros.
23 Por medio de la sabiduría, todo esto lo puse a prueba, y me dije: «Voy a ser sabio.» ¡Pero la sabiduría se apartó de mí!
24 Lo que antes fue, está muy distante; y lo que está muy profundo, ¿quién puede encontrarlo?
25 Dirigí entonces mi atención hacia el conocimiento, el estudio y la investigación de la sabiduría y el razonamiento, para conocer la maldad de la insensatez y el desvarío del error,
26 y me encontré con que la mujer cuyo corazón es un lazo y una red, y cuyas manos son ligaduras, es más amarga que la muerte. El que agrada a Dios se libra de ella, pero el pecador se vuelve su prisionero.
27 Tales han sido mis hallazgos, al ponderar las cosas una por una para hallarles su razón de ser.
—Palabras del Predicador.28 Sin embargo, todavía no he encontrado lo que ando buscando. Entre mil hombres ya he encontrado uno, pero entre todas las mujeres todavía no he hallado una sola.
29 Lo único que he encontrado es que Dios hizo perfecto al género humano, pero este se ha buscado demasiados problemas.