Pouczenia w formie porównań
1 Również to są przysłowia Salomona, które zebrali mężowie Ezechiasza, króla judzkiego:
2 Chwałą Bożą jest rzecz ukryć,
a chwałą królów rzecz zbadać.
3 Wysokość niebios, głębokość ziemi
oraz serca królów są niezbadane.
4 Gdy się oddzieli żużel od srebra,
to złotnikowi uda się naczynie;
5 Gdy się usunie bezbożnego sprzed oblicza króla,
to jego tron umocni się przez sprawiedliwość.
6 Nie chełp się przed królem
i nie stawaj na miejscu możnych;
7 Gdyż lepiej jest, gdy oni ci powiedzą: Posuń się wyżej!
niż żeby cię miano poniżyć przed księciem.
8 Gdy twoje oczy coś zauważą,
Nie podawaj tego zaraz do sądu,
bo co zrobisz na koniec, gdy cię zawstydzi twój bliźni?
9 Załatw swoją sprawę ze swoim bliźnim,
lecz nie wydawaj cudzej tajemnicy,
10 Aby cię nie zelżył słuchający
i nie przylgnęła do ciebie niesława.
11 Słowo wypowiedziane we właściwym czasie
jest jak złote jabłko na srebrnych czaszach.
12 Złotym kolczykiem i klejnotem ze złota
jest dla ucha, które słucha, ten, kto mądrze napomina.
13 Czym jest chłodzący śnieg w czasie żniwa,
tym jest godny zaufania posłaniec dla tego, kto go posyła,
gdyż pokrzepia duszę swojego pana.
14 Człowiek, który się chełpi darem, którego nie dał,
jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Cierpliwością można przekonać sędziego,
a łagodny język łamie kości.
16 Znalazłeś miód, jedz tyle, ile trzeba,
żebyś się nim nie przejadł i nie zwymiotował.
17 Niech twoja noga rzadko staje w domu twojego bliźniego,
abyś mu się nie uprzykrzył i on cię nie znienawidził.
18 Młotem, mieczem i ostrą strzałą jest człowiek,
który fałszywie zeznaje przeciwko swojemu bliźniemu.
19 Zaufać przewrotnemu w dniu niedoli to tak,
jak mieć zepsuty ząb i chwiejącą się nogę.
20 Kto sercu strapionemu śpiewa pieśni,
jest jak ten, kto zdejmuje ubranie w dzień mroźny,
albo jak ocet na ranę.
21 Jeśli łaknie twój nieprzyjaciel, nakarm go chlebem,
a jeśli pragnie, napój go wodą,
22 Bo wtedy węgle rozżarzone zgarniesz na jego głowę,
a Pan ci odpłaci.
23 Wiatr północny sprowadza deszcz,
a obmowa wywołuje gniew na twarzy.
24 Lepiej jest mieszkać kątem na poddaszu
niż z kobietą swarliwą we wspólnym domu.
25 Jak zimna woda dla ust spragnionych,
tak dobra wieść z dalekiej krainy.
26 Sprawiedliwy, który jest chwiejny przed bezbożnym,
jest jak zmącone źródło albo skażony zdrój.
27 Niedobrze jest jeść za wiele miodu;
bądź więc oszczędny w słowach pochwalnych.
28 Człowiek nieopanowany
jest jak miasto z rozwalonym murem.