1 Łagodna odpowiedź uśmierza wściekłość,
ostre słowo wywołuje gniew.
2 Język mądrych pogłębia wiedzę,
z ust głupców wypływa głupota.
3 Oczy Pana widzą wszystko,
przyglądają się złym i dobrym.
4 Uzdrawiający język jest drzewem życia,
przewrotny niszczy ducha.
5 Głupiec gardzi karceniem ojca,
roztropny przyjmuje jego napomnienie.
6 Dom sprawiedliwego obfituje w dobra,
zyski niegodziwego sprawiają kłopot.
7 Wargi mądrych rozpowszechniają wiedzę
– inaczej niż umysł głupców.
8 Ofiara niegodziwych jest wstrętna dla Pana,
modlitwa prawych jest Mu miła.
9 Droga niegodziwego jest wstrętna dla Pana,
On kocha tego, kto postępuje sprawiedliwie.
10 Karność jest dotkliwa dla tego, kto schodzi z drogi,
kto nienawidzi napomnienia – umrze.
11 Szeol i Zagłada znajdują się przed Panem,
tym bardziej serca ludzi.
12 Szyderca nie lubi, gdy się go upomina,
do mądrych nie chodzi.
13 Radosne serce rozpogadza twarz,
gdy serce cierpi, duch jest przygnębiony.
14 Serce rozumnego poszukuje wiedzy,
usta głupców karmią się głupotą.
15 Dla uciskanego każdy dzień jest ciężki,
zadowolone serce ma nieustanną ucztę.
16 Lepiej mieć niewiele, bojąc się Pana,
niż wielki skarb i niepokój.
17 Lepszy jest posiłek z jarzyn, tam gdzie miłość,
niż tłusty wół, gdzie nienawiść.
18 Człowiek porywczy wszczyna kłótnię,
cierpliwy łagodzi spór.
19 Droga leniwego jest jak żywopłot z cierni,
ścieżka prawych jest równa.
20 Mądry syn sprawia radość ojcu,
człowiek głupi gardzi swoją matką.
21 Głupota jest radością dla pozbawionego rozumu,
człowiek roztropny chodzi drogą prostą.
22 Plany upadają, gdy brak rady,
gdy wielu doradców, to się powiodą.
23 Radość sprawia człowiekowi jego odpowiedź
– jak dobre jest słowo we właściwym czasie!
24 Droga życia, która wiedzie ku górze, jest dla roztropnego,
by uniknął Szeolu, który jest w dole.
25 Pan zniszczy dom pyszałków,
umocni posiadłość wdowy.
26 Zamysły złego są wstrętne dla Pana,
słowa niewinnych – przyjemnością.
27 Żądny zysku ściąga na swój dom nieszczęście,
kto nienawidzi przekupstwa, będzie żył.
28 Serce sprawiedliwego rozważa odpowiedź,
z ust niegodziwych wylewa się zło.
29 Pan jest daleki od niegodziwych,
modlitwę sprawiedliwych wysłuchuje.
30 Jasne spojrzenie rozwesela serce,
dobra wiadomość wzmacnia kości.
31 Ucho, które słucha napomnień życiowych,
pozostaje pośród mądrych.
32 Kto odrzuca karcenie, gardzi samym sobą,
kto słucha napomnień, nabywa rozumu.
33 Bojaźń Pana jest szkołą mądrości,
pokora poprzedza chwałę.
1 Łagodna odpowiedź uśmierza gniew,
lecz przykre słowo wywołuje złość.
2 Język mędrców rozsiewa wiedzę,
lecz usta głupców tryskają głupotą.
3 Oczy Pana są na każdym miejscu
i śledzą złych i dobrych.
4 Łagodny język jest drzewem życia,
lecz jego przewrotność powoduje zmartwienie serca.
5 Głupiec gardzi karceniem swojego ojca,
lecz kto zważa na napomnienia, postępuje roztropnie.
6 W domu sprawiedliwego jest wielki dostatek,
lecz dochody bezbożnego marnieją.
7 Wargi mędrców rozsiewają wiedzę,
lecz serce głupców jest przewrotne.
8 Ofiara bezbożnych jest ohydą dla Pana,
lecz modlitwa prawych podoba mu się.
9 Ohydą dla Pana jest droga bezbożnego,
lecz naśladowcę sprawiedliwości On miłuje.
10 Surowa kara spada na tego, kto zbacza z drogi:
kto nienawidzi napomnienia, musi umrzeć.
11 Kraina umarłych i Otchłań są otwarte przed Panem,
tym bardziej serca synów ludzkich.
12 Szyderca nie lubi tego, kto go napomina,
nie chce iść do mędrców.
13 Radosne serce rozwesela oblicze;
lecz gdy serce jest zmartwione, duch jest przygnębiony.
14 Serce rozumne szuka wiedzy,
lecz usta głupców karmią się głupotą.
15 Wszystkie dni uciśnionego są złe;
lecz człowiek wesołego usposobienia ma ustawiczną ucztę.
16 Lepiej mało z bojaźnią Pana,
niż wielkie skarby z niepokojem.
17 Lepsza jest potrawa z jarzyn, a przy tym miłość,
niż karmny wół wraz z nienawiścią.
18 Człowiek porywczy wywołuje zwadę,
lecz cierpliwy zażegnuje spór.
19 Droga leniwego jest jak płot kolczasty,
lecz ścieżka prawych jest wyrównana.
20 Mądry syn sprawia ojcu radość,
lecz człowiek głupi lekceważy swoją matkę.
21 Głupota sprawia radość nierozsądnemu,
lecz mąż roztropny chodzi ścieżką prostą.
22 Gdzie nie ma narady, nie udają się zamysły;
lecz gdzie jest wielu doradców, tam jest powodzenie.
23 Raduje to człowieka, gdy umie dać odpowiedź;
jakże dobre jest słowo we właściwym czasie!
24 Rozumny idzie drogą życia wzwyż,
aby uniknąć krainy umarłych w dole.
25 Pan burzy dom butnych,
lecz ustala granicę wdowy.
26 Zamysły złych są ohydą dla Pana,
lecz miłe mu są słowa czystych.
27 Burzy swój dom ten, kto jest przekupny;
lecz kto nienawidzi łapówek, będzie żył.
28 Serce sprawiedliwego rozważa, co odpowiedzieć,
lecz z ust bezbożnych tryska złość.
29 Pan jest daleki od bezbożnych,
lecz wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
30 Pogodne spojrzenie rozwesela serce,
a dobra nowina krzepi kości.
31 Ucho, które słucha zbawiennego napomnienia,
chętnie przebywa w gronie mędrców.
32 Kto nie zważa na karność, gardzi własnym życiem,
lecz kto słucha napomnienia, nabywa rozumu.
33 Bojaźń Pana jest szkołą mądrości,
a pokora poprzedza chwałę.