1 Mądra kobieta swój dom buduje,
głupia burzy go własnymi rękami.
2 Kto postępuje uczciwie, boi się Pana,
gardzi Nim, kto chodzi krętymi drogami.
3 Z ust głupiego wyrasta pycha,
mądrych strzegą ich wargi.
4 Gdzie nie ma bydła, żłób jest pusty,
gdy wół silny, plon jest obfity.
5 Wierny świadek nie kłamie,
fałszywy – szerzy kłamstwa.
6 Szyderca szuka mądrości i jej nie znajduje,
rozumnemu wiedza przychodzi łatwo.
7 Odejdź od człowieka głupiego,
bo nie usłyszysz słów rozumnych.
8 Mądrością przezornego – zrozumienie własnej drogi,
głupotą głupców – zwodzenie.
9 Głupcy szydzą z winy,
przychylność jest pośród prawych.
10 Serce zna własną gorycz,
jego radości nie podziela obcy.
11 Dom niegodziwych będzie zburzony,
namiot prawych rozkwitnie.
12 Bywa, że komuś droga wydaje się słuszna,
ostatecznie jednak należy do dróg śmierci.
13 Nawet i w śmiechu serce może cierpieć,
a radość skończyć się smutkiem.
14 Niewierne serce nasyci się swoim postępowaniem,
a człowiek dobry – swoim.
15 Bezmyślny wierzy każdemu słowu,
roztropny zważa na swe kroki.
16 Mądry boi się i unika zła,
głupiec jest bezczelny i zarozumiały.
17 Porywczy popełnia głupstwa,
przebiegły będzie znienawidzony.
18 Nierozumni dziedziczą głupotę,
roztropni zdobędą koronę wiedzy.
19 Źli chylą czoło przed dobrymi,
niegodziwi – w bramach sprawiedliwego.
20 Biedny jest znienawidzony nawet przez bliskiego,
bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Kto gardzi bliźnim, grzeszy,
szczęśliwy, kto się lituje nad ubogimi.
22 Czy nie błądzą ci, którzy zamierzają czynić zło?
Łaska i wierność dla tych, którzy zamierzają czynić dobro.
23 Każdy wysiłek przynosi zysk,
same słowa prowadzą tylko do nędzy.
24 Koroną mędrców są ich bogactwa,
głupota głupców jest głupotą.
25 Prawdomówny świadek ratuje życie,
fałszywy zionie kłamstwami.
26 W bojaźni Pana jest wielka pewność,
Jego dzieci znajdą w niej schronienie.
27 Bojaźń Pana jest źródłem życia,
pozwala uniknąć sideł śmierci.
28 Chwałą króla jest liczny lud,
gdy ludu nie ma, władcy grozi zguba.
29 Cierpliwy jest bardzo roztropny,
porywczy ujawnia własną głupotę.
30 Spokojne serce jest życiem ciała,
zazdrość jest próchnicą kości.
31 Kto uciska biednego, znieważa jego Stwórcę,
czci Go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Niegodziwy upada przez własne występki,
sprawiedliwy ma nadzieję nawet w śmierci.
33 W sercu rozumnego przebywa mądrość,
pośród głupców pozwala się rozpoznać.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród,
grzech jest hańbą ludów.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi,
gniewa się na tego, kto postępuje haniebnie.
1 Mądrość kobiet buduje ich dom,
lecz głupie własnoręcznie go burzą.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się Pana,
lecz kto chodzi krętymi drogami, gardzi nim.
3 Mowa głupca jest rózgą na jego grzbiet,
lecz mędrców strzegą ich wargi.
4 Gdzie nie ma bydła, tam nie ma zboża,
lecz dzięki sile wołu zbiory są obfite.
5 Prawdomówny świadek nie kłamie,
lecz świadek fałszywy wypowiada kłamstwo.
6 Szyderca nadaremnie szuka mądrości,
lecz dla roztropnego poznanie jest rzeczą łatwą.
7 Trzymaj się z dala od głupca,
gdyż nie napotkasz u niego rozumnej mowy.
8 Mądrość roztropnego to poznanie właściwej drogi,
lecz głupota głupców zawodzi.
9 Na namiotach naśmiewców spoczywa wina,
lecz na domu prawych upodobanie.
10 Tylko serce zna własną gorycz
i nikt obcy nie podziela jego radości.
11 Dom bezbożnych będzie zniszczony,
lecz namiot prawych zakwitnie.
12 Niejedna droga zda się człowiekowi prosta,
lecz w końcu prowadzi do śmierci.
13 Nawet w śmiechu może serce boleć,
a radość może się kończyć strapieniem.
14 Serce przewrotne zadowala się swoimi zabiegami,
serce dobre dopiero swoimi uczynkami.
15 Prostak wierzy każdemu słowu,
lecz roztropny zważa na swoje kroki.
16 Mądry boi się Boga i unika złego,
lecz głupiec spoufala się z nim i czuje się bezpieczny.
17 Człowiek porywczy popełnia głupstwa,
lecz rozważny zachowuje spokój.
18 Prostacy dziedziczą głupotę,
lecz roztropnych wieńczy wiedza.
19 Źli muszą chylić czoła przed dobrymi,
a bezbożni stać u drzwi sprawiedliwych.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swojego bliźniego,
lecz bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Kto gardzi swoim bliźnim, ten grzeszy;
lecz szczęśliwy jest ten, kto się lituje nad ubogimi.
22 Na pewno błądzą ci, którzy knują zło,
lecz ci, którzy przemyśliwają nad dobrem, doznają miłości i wierności.
23 Każda mozolna praca przynosi zysk,
lecz puste słowa powodują tylko straty.
24 Koroną mędrców jest roztropność,
lecz wieńcem głupców głupota.
25 Świadek prawdomówny ocala życie,
lecz kto dyszy kłamstwem, jest zdrajcą,
26 Kto się boi Pana, ma mocną ostoję,
i jeszcze jego dzieci mają w niej ucieczkę.
27 Bojaźń Pana jest krynicą życia,
dzięki niej można uniknąć sideł śmierci.
28 Chwała króla polega na liczebności ludu,
lecz gdy ludzi braknie, księciu grozi upadek.
29 Człowiek nierychły do gniewu jest bardzo roztropny,
lecz porywczy pomnaża swoją głupotę.
30 Umysł spokojny zapewnia ciału życie,
lecz namiętność toczy członki jak robak.
31 Kto gnębi nędzarza, lży jego Stwórcę;
lecz czci go ten, kto lituje się nad biednym.
32 Bezbożny upada z powodu swojej złości,
lecz sprawiedliwy ma oparcie w swojej niewinności.
33 W sercu rozumnego mieszka mądrość,
lecz nie można jej znaleźć we wnętrzu głupca.
34 Sprawiedliwość wywyższa lud,
lecz grzech jest hańbą narodów.
35 Król jest łaskawy dla roztropnego sługi,
i lecz gniewa się na tego, kto postępuje haniebnie.