POEMAT O MĄDROŚCI
Człowiek nie potrafi znaleźć mądrości
1 Oto jest miejsce, skąd wydobywa się srebro,
i miejsce, gdzie wypłukuje się złoto.
2 Żelazo wybiera się z ziemi,
a miedź wytapia z kamienia.
3 Kres położono ciemności
i na dnie głębin bada się dokładnie
kamień ciemności i mroku.
4 Przebijają tunel w miejscu odosobnionym,
zapomnianym przez ludzką stopę,
kołyszą się zawieszeni z dala od ludzi.
5 Ziemia, która rodzi pokarm,
w głębi jest spustoszona jak przez ogień,
6 bo jej kamienie zawierają szafir,
a w piasku znajduje się złoto.
7 Ścieżki tej nie zna nawet ptak drapieżny
i nie dojrzało jej oko sępa.
8 Nie chodzą po niej dzikie zwierzęta,
nie stąpa po niej lew.
9 Człowiek swą ręką drąży skałę,
wywraca góry z korzeniami.
10 Przebija w skałach korytarze,
a jego oko dostrzega każdą kosztowność.
11 Osusza koryta rzek,
by skarby ukryte na światło wydobyć.
12 A gdzie się znajduje mądrość,
gdzie jest siedziba zrozumienia?
13 Człowiek nie zna do niej drogi,
nie znajdzie jej w krainie żyjących.
14 Otchłań mówi: Nie ma jej we mnie,
a morze: Nie ma jej ze mną.
15 Nie otrzyma się jej za czyste złoto,
a jej ceny nie odważy się srebrem.
16 Nie można jej porównać ze złotem z Ofiru,
z drogocennym onyksem ani z szafirem.
17 Nie dorówna jej ani złoto, ani szkło
i nie wymienisz jej za złote naczynia.
18 I nie ma co mówić o koralach i kryształach,
bo zdobycie mądrości jest cenniejsze od pereł.
19 Nie dorówna jej topaz z Etiopii
ani najczystsze złoto jej nie zrównoważy.
20 Skąd zatem mądrość pochodzi
i gdzie jest siedziba zrozumienia?
21 Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących,
utajona nawet przed ptactwem niebieskim.
22 Zagłada i śmierć mówią:
Wieść o niej dotarła do naszych uszu.
Bóg wie, gdzie jest mądrość
23 Bóg tylko rozumie jej drogę
i tylko On zna jej miejsce,
24 gdyż Jego wzrok dosięga krańców ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 Kiedy wiatrom siłę wyznaczał
i wodom granicę określał,
26 kiedy ustanawiał prawo deszczom
i drogę błyskawicom gromu,
27 wtedy ją widział i ocenił,
ustanowił ją i przeniknął.
28 I powiedział do człowieka:
Mądrością jest bojaźń Pana,
zrozumieniem – unikanie zła.
Mądrość skarbem najcenniejszym
1 Tak! Są kopalnie srebra
i miejsca, gdzie się płucze złoto.
2 Żelazo wydobywa się z ziemi,
a miedź wytapia się z rudy.
3 Położono kres ciemności,
bada się rudę
aż do najdalszych zakątków
w ciemności i mroku.
4 Kopią szyb w dolinie,
z dala od osiedli, zapomniani przez przechodniów,
bez oparcia dla nóg wiszą, kołyszą się.
5 Z ziemi pochodzi chleb,
lecz w głębi jest ona rozgrzebana jakby przez ogień,
6 Jej kamienie zawierają szafiry,
ma też w nich ziarenka złota.
7 Ścieżki do niej nie zna sęp
i nie wypatrzyło jej oko sokoła.
8 Nie kroczą po niej dzikie zwierzęta,
nie stąpa po niej lew.
9 Po krzemień człowiek wyciąga rękę,
wywraca góry od podstaw.
10 W skałach wykuwa sztolnie,
a jego oko dostrzega wszystko, co cenne.
11 Nakłada pęta na rzeki, aby nie przeciekały;
wywodzi na światło to, co skryte.
12 Lecz gdzie można znaleźć mądrość?
A gdzie jest siedziba rozumu?
13 Człowiek nie zna drogi do niej;
nie można jej znaleźć w krainie żyjących.
14 Otchłań mówi: Nie ma jej we mnie,
a morze powiada: U mnie też nie.
15 Nie można jej dostać za szczere złoto,
ani nie można nabyć jej na wagę srebra.
16 Nie można za nią zapłacić złotem Ofiru
ani drogocennym onyksem lub szafirem.
17 Nie dorówna jej ani złoto, ani szkło,
nie można jej zamienić na kosztowności szczerozłote.
18 Perły i kryształy nie wchodzą przy niej w rachubę,
bo większą wartość ma zdobycie mądrości niż perły.
19 Nie dorówna jej topaz etiopski,
nawet na wagę szczerego złota nie idzie.
20 Skąd więc bierze się mądrość
I gdzie jest miejsce rozumu?
21 Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących
i zatajona przed ptactwem niebieskim.
22 Otchłań i śmierć mówią:
Słyszałyśmy wieść o niej na własne uszy.
23 Bóg wie o drodze do niej,
tylko On zna jej siedzibę,
24 Bo tylko On patrzy na krańce ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 Gdy nadawał wiatrowi wagę
i mierzył pojemność wód,
26 Gdy deszczowi wyznaczał prawo
i szlak dla błyskawicy,
27 wtedy ją widział i zgłębił,
ustalił i wypróbował,
28 I rzekł do człowieka: Oto bojaźń Pańska, ona jest mądrością,
a unikanie złego rozumem.