Osiedlenie się Jakuba i jego synów w Egipcie
1 Józef przyszedł więc i oznajmił faraonowi: Mój ojciec i bracia, wraz ze swymi trzodami i bydłem oraz z całym dobytkiem, przybyli z ziemi kananejskiej i są w ziemi Goszen. 2 Wziął też pięciu spośród swoich braci i przedstawił ich faraonowi. 3 Wówczas faraon zapytał jego braci: Czym się zajmujecie? A oni odpowiedzieli faraonowi: Twoi słudzy są pasterzami trzody, zarówno my, jak i nasi ojcowie. 4 I dalej mówili faraonowi: Przybyliśmy zamieszkać w tej ziemi, gdyż w ziemi kananejskiej panuje ciężki głód i nie ma pastwisk dla trzód, które posiadają twoi słudzy. A teraz, proszę, pozwól zamieszkać twoim sługom w ziemi Goszen. 5 Wtedy faraon powiedział do Józefa: Twój ojciec i twoi bracia przybyli do ciebie. 6 Ziemia egipska stoi przed tobą otworem. Niech twój ojciec i twoi bracia zamieszkają w najlepszej części kraju, niech zamieszkają w ziemi Goszen. Jeśli zaś wiesz, że są wśród nich dzielni ludzie, ustanów ich nadzorcami trzód, które do mnie należą.
7 Potem Józef przyprowadził też swojego ojca, Jakuba, i przedstawił go faraonowi. A Jakub pobłogosławił faraona. 8 Faraon zaś zapytał Jakuba: Ile masz lat? 9 Jakub odpowiedział faraonowi: Sto trzydzieści lat – to czas mego pielgrzymowania. Krótkie i smutne były lata mojego życia i nie osiągnąłem wieku moich ojców w czasie ich pielgrzymowania. 10 Jakub zatem pobłogosławił faraona i odszedł sprzed jego oblicza.
11 Józef osiedlił więc swojego ojca i braci i dał im posiadłość w ziemi egipskiej, w najlepszej części kraju, w ziemi Ramses, jak nakazał faraon. 12 Józef żywił swego ojca i braci oraz całą rodzinę ojca, odpowiednio do liczby dzieci.
Rządy Józefa
13 W całym kraju nie było żywności i zapanował wielki głód. Ziemie egipska i kananejska bardzo ucierpiały z powodu głodu. 14 Józef zaś zgromadził całe srebro znajdujące się w ziemi egipskiej i w ziemi kananejskiej za zboże, które kupowano. Srebro to odprowadzał na dwór faraona. 15 Gdy skończyło się srebro w ziemi egipskiej i kananejskiej, wszyscy Egipcjanie przyszli do Józefa i prosili: Daj nam chleba! Czy mamy umierać w twojej obecności, dlatego że skończyło się srebro? 16 Wtedy Józef odpowiedział: Dajcie bydło, skoro nie macie srebra, a za bydło dam wam zboże. 17 Przyprowadzili więc do Józefa bydło, a Józef dał im chleb za konie, za stada owiec, bydła i osłów. I zaopatrywał ich w chleb za wszystkie ich stada przez rok. 18 A gdy ten rok się skończył, przyszli do niego w następnym roku i powiedzieli: Nie ukrywamy tego przed naszym panem, że skończyły się pieniądze, a stada bydła należą do naszego pana. Nie pozostało już nic dla naszego pana, oprócz nas i naszej ziemi. 19 Czy my i nasza ziemia mamy umierać na twoich oczach? Kup nas i naszą ziemię za żywność, a my i nasza ziemia będziemy niewolnikami faraona. Daj nam ziarno, abyśmy nie umarli i aby ziemia nie opustoszała.
20 Józef wykupił więc całą ziemię egipską dla faraona, bo każdy Egipcjanin sprzedawał swoje pole, ponieważ doskwierał mu silny głód. W ten sposób ziemia stała się własnością faraona. 21 A ludność przesiedlił do miast, od jednego krańca Egiptu do drugiego. 22 Nie wykupił tylko ziemi kapłanów, którym faraon nadał przywilej otrzymywania żywności na mocy wydanej przez siebie ustawy. Dlatego oni nie sprzedali swojej ziemi. 23 Potem Józef przemówił do ludu: Kupiłem dziś was i waszą ziemię dla faraona. Macie tu ziarno, obsiejcie pola! 24 Z plonów zaś oddacie faraonowi piątą część, a cztery części będziecie mieli na obsianie pola i na żywność dla siebie, dla waszych domowników i dla waszych dzieci. 25 Wtedy oni odpowiedzieli: Uratowałeś nam życie! Obyśmy znaleźli przychylność naszego pana, a będziemy niewolnikami faraona. 26 W ten sposób Józef ustanowił prawo, które w ziemi egipskiej obowiązuje aż do dnia dzisiejszego: Faraonowi należy oddawać piątą część zbiorów. Tylko ziemia kapłanów nie stała się własnością faraona.
Ostatnia wola Jakuba
27 Izrael zatem zamieszkał w ziemi egipskiej, w ziemi Goszen. Mieli w niej posiadłości, a że byli płodni, stali się bardzo liczni.
28 Jakub przeżył w ziemi egipskiej siedemnaście lat, tak że razem żył sto czterdzieści siedem lat. 29 Gdy zbliżała się śmierć Izraela, zawołał swojego syna Józefa i powiedział mu: Jeżeli znalazłem przychylność u ciebie, połóż, proszę, twoją rękę pod moje biodro i okaż mi życzliwość i wierność. Nie pochowaj mnie w Egipcie, 30 lecz – gdy zasnę z moimi ojcami – zabierz mnie z Egiptu i pochowaj w ich grobie. Wtedy on odpowiedział: Uczynię zgodnie z twoim życzeniem. 31 Izrael powiedział: Przysięgnij mi! A gdy on przysiągł, Izrael opadł na wezgłowie łoża.
1 A Józef, gdy przyjechał, powiadomił faraona, mówiąc: Ojciec mój i bracia moi przybyli z ziemi kanaanejskiej z trzodami swymi, z bydłem, i z całym dobytkiem swoim i są w krainie Goszen.
2 A wziął spośród braci swoich z sobą pięciu mężów i przedstawił ich faraonowi.
3 Faraon zapytał braci jego: Jaki jest zawód wasz? A oni odpowiedzieli faraonowi: Słudzy twoi są pasterzami owiec, zarówno my jak i ojcowie nasi.
4 Następnie powiedzieli jeszcze faraonowi: Przybyliśmy, aby jako goście zatrzymać się w tym kraju, gdyż nie ma paszy dla trzód sług twoich, bo w ziemi kanaanejskiej panuje ciężki głód. Pozwól teraz, aby słudzy twoi zamieszkali w ziemi Goszen.
5 Wtedy odezwał się faraon do Józefa, mówiąc: Ojciec twój i bracia twoi przybyli do ciebie;
6 Ziemia egipska stoi dla ciebie otworem. W najlepszej części kraju daj mieszkanie ojcu swemu i braciom swoim, niech mieszkają w krainie Goszen. Jeśli zaś wiesz, że są między nimi ludzie dzielni, uczyń ich nadzorcami trzód, które do mnie należą.
7 Potem wprowadził Józef Jakuba, ojca swego i przedstawił go faraonowi, Jakub zaś pobłogosławił faraona.
8 I rzekł faraon do Jakuba: Ile jest lat życia twego?
9 Jakub powiedział faraonowi: Czas mojego pielgrzymowania wynosi sto trzydzieści lat. Krótki i zły był czas życia mojego i nie dosięgnął lat życia ojców moich w czasie ich pielgrzymowania.
10 Potem pobłogosławił Jakub faraona i wyszedł od faraona.
11 A Józef osiedlił ojca swego i braci swoich i dał im posiadłość w ziemi egipskiej, w najlepszej części kraju, w ziemi Ramses, jak rozkazał faraon.
12 Józef zaopatrywał w chleb ojca swego i braci swoich, i cały dom ojca swego według liczby dzieci.
Rządy Józefa w Egipcie w czasie głodu
13 A w całym kraju nie było chleba, bo głód był bardzo ciężki, tak że ziemia egipska i ziemia kanaanejska ginęły z głodu.
14 Za zboże, które nabywano, ściągał Józef wszystkie pieniądze, znajdujące się w ziemi egipskiej i w ziemi kanaanejskiej. Pieniądze te oddawał Józef na dworze faraona.
15 A gdy wyczerpały się zasoby pieniężne w ziemi egipskiej i w ziemi kanaanejskiej, przyszli wszyscy Egipcjanie do Józefa mówiąc: Daj nam chleba! Dlaczego mamy umierać na oczach twoich, skoro brak nam już pieniędzy?
16 Na to odpowiedział Józef: Dajcie bydło wasze, a dam wam za bydło wasze, skoro brak wam pieniędzy.
17 Wtedy przygnali bydło swe do Józefa. I dawał im Józef chleb za konie i za stada owiec, i za stada bydła, i za osły. Tak to w owym roku zaopatrywał ich w chleb za wszystko ich bydło.
18 A gdy upłynął ów rok; przyszli do niego następnego roku i rzekli do niego: Nie taimy tego przed panem naszym, że skoro skończyły się nam pieniądze, a stada bydła należą do pana naszego, nie pozostało nam już nic, co moglibyśmy dać panu naszemu, jak tylko ciała nasze i role nasze.
19 Dlaczego mamy ginąć na oczach twoich, zarówno my jak i rola nasza? Kup więc za chleb nas i rolę naszą. Będziemy wraz z naszą rolą niewolnikami faraona. Tylko daj nam ziarna siewnego, abyśmy utrzymali się przy życiu i nie zginęli, a ziemia nie była pustkowiem.
20 I tak wykupił Józef wszystką ziemię uprawną dla faraona, bo wszyscy Egipcjanie sprzedali role swoje, gdyż głód dał im się we znaki. Tak to cały kraj stał się własnością faraona.
21 Co do ludności zaś, oddał ją całą w poddaństwo, od jednego krańca Egiptu do drugiego.
22 Nie wykupił tylko ziemi kapłańskiej, bo kapłani mieli stałe zaopatrzenie wyznaczone przez faraona i żyli z tego zaopatrzenia, które im wyznaczył faraon. Dlatego nie sprzedali ziemi swojej.
23 I rzekł Józef do ludu: Oto kupiłem dziś dla faraona was i role wasze, macie tu ziarno siewne, obsiejcie więc rolę.
24 Lecz ze zbiorów oddacie piątą część faraonowi, natomiast cztery piąte pozostaną wam na zasianie roli i na wyżywienie was, domowników waszych i na wyżywienie dzieci waszych.
25 Oni odpowiedzieli: Utrzymałeś nas przy życiu, obyśmy tylko zyskali łaskę w oczach pana naszego, a będziemy niewolnikami faraona.
26 Tak ustanowił Józef przepis, który obowiązuje do dnia dzisiejszego, co do roli w Egipcie, że piąta część zbiorów należy do faraona. Tylko rola samych kapłanów nie stała się własnością faraona.
Ostatnia wola Jakuba
27 Tak osiadł Izrael w ziemi egipskiej, w krainie Goszen. Nabywali ją na własność, rozradzali się i rozmnażali bardzo.
28 Jakub żył w ziemi egipskiej siedemnaście lat, tak że życie Jakuba trwało sto czterdzieści siedem lat.
29 A gdy się zbliżały dni, kiedy Izrael miał umrzeć, wezwał syna swego Józefa i rzekł do niego: Jeślim znałazł łaskę w oczach twoich, połóż, proszę, rękę swoją pod biodro moje i okaż mi miłość i wierność: Nie pochowaj mnie w Egipcie,
30 Bo chcę spocząć z ojcami moimi; dlatego wywieź mnie z Egiptu i pochowaj mnie w ich grobie. On zaś odpowiedział: Uczynię według życzenia twego.
31 Wtedy rzekł Jakub: Przysięgnij mi! A on przysiągł mu. I skłonił się Izrael wsparty o wierzch laski swojej.