1 Martwe muchy mogą zepsuć wonny olejek, odrobina głupoty może przeważyć nad mądrością i powagą.
2 Myśl mędrca zwraca się ku prawej stronie, a myśl głupca – ku lewej, 3 co więcej, gdy głupiec idzie drogą, w ogóle nie myśli i tym samym daje wszystkim do zrozumienia, że jest głupcem.
4 Jeśli popadniesz w niełaskę u króla, to nie podejmuj pochopnych działań, gdyż skutki fatalnych błędów można złagodzić spokojem.
5 Wielkim złem, jakie widziałem pod słońcem, jest nawet niezamierzony błąd władcy, 6 gdy głupcom powierza wysokie urzędy, bogatym zaś wyznacza najniższe miejsca. 7 Widziałem służących na koniach, podczas gdy książęta, jak niewolnicy, szli pieszo.
Wypadki przy pracy
8 Kto kopie pułapkę, ten sam może w nią wpaść, a kto robi szparę w murze, ten naraża się na ukąszenie węża.
9 Kto usuwa kamienie, może się o nie pokaleczyć, a kto rąbie drewno, naraża się na niebezpieczeństwo. 10 Jeśli jednak siekiera się stępi, a nikt jej nie naostrzy, wówczas trzeba dołożyć wysiłku. Nawet tutaj mądrość przynosi praktyczną korzyść.
11 Jeśli wąż ukąsi, nim zostanie wypowiedziane zaklęcie, to zaklinacz jest już niepotrzebny.
Słowa
12 Słowa mędrców to sama przyjemność, a gdy głupiec otworzy swe usta – połyka samego siebie. 13 Zaczyna swoją mowę od wygadywania głupstw, kończy zaś na wierutnych bzdurach.
14 Głupiec mówi wiele, nikt zaś nie wie, co się wydarzy w przyszłości. Czy ktokolwiek jest w stanie opowiedzieć, co stanie się potem?
15 Głupiec trudzi się i męczy, lecz nie wie, którędy wiedzie droga do miasta.
16 Biada ci, kraju rządzony przez młodego króla, gdzie książęta od rana ucztują.
17 Szczęśliwy jesteś, kraju, w którym rządzi szlachetnie urodzony, książęta zaś ucztują we właściwym czasie, by pokrzepić się, a nie oddawać pijaństwu.
18 Wskutek lenistwa sypie się strop, a wskutek bezczynności dach przecieka.
19 Gdy uczta trwa w najlepsze, wino pobudza do radości, a pieniądz pozwala na wszystko, 20 ty nawet myślą nie złorzecz królowi, co więcej, nawet w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, gdyż ptaki podadzą dalej twe słowa i jak na skrzydłach rozniesie się twoja mowa.
Skutki głupoty
1 Martwa mucha może zepsuć olejek aptekarza.
Cenniejszą jest mądrość i chwała niż odrobina głupoty.
2 Serce mędrca skłania się ku jego stronie prawej,
lecz serce głupca ku jego lewej.
3 Po którejkolwiek drodze idzie głupi, widać, że brakuje mu rozumu;
i w ten sposób mówi do wszystkich, że jest głupcem.
4 Jeżeli gniew władcy wybucha przeciwko tobie,
nie opuszczaj swojego miejsca,
gdyż spokój może zapobiec wielkim uchybieniom.
5 Istnieje pewne zło, które widziałem pod słońcem,
a jest nim pewien rodzaj pomyłki,
która wychodzi od zwierzchności:
6 Że głupców stawia się na wysokich stanowiskach,
a zasobni w mądrość siedzą nisko.
7 Widziałem niewolników na koniach,
a książąt idących piechotą jak niewolnicy.
8 Kto kopie dół, ten może weń wpaść,
a kto rozwala ogrodzenie, tego może ukąsić wąż.
9 Kto wyłamuje kamienie, może się nimi skaleczyć,
kto rąbie drwa, jest narażony przez nie na niebezpieczeństwo.
10 Jeżeli stępi się siekiera,
a ostrza się nie naostrzy,
to trzeba wytężyć siły.
Korzystniejszą jednak rzeczą byłoby posłużyć się mądrością.
11 Jeżeli wąż ukąsi przed zaklęciem,
to zaklinacz nic nie zyskuje.
12 Słowa z ust mędrca zyskują uznanie,
ale głupca gubią jego własne wargi:
13 Ledwie otworzy swoje usta, mówi głupstwo,
a końcem jego mowy jest groźne szaleństwo.
14 Głupi mówi wiele,
chociaż człowiek nie wie, co się stanie;
a któż mu powie, co po nim będzie?
15 Głupiec zamęcza się trudem,
a nie zna nawet drogi do miasta.
16 Biada ci, ziemio, której królem jest chłopiec
i której książęta już rano ucztują!
17 Szczęśliwa jesteś, ziemio, której król jest szlachetnego rodu,
której książęta w czasie właściwym jadają,
po męsku, a nie po pijacku.
18 Gdzie wielkie lenistwo, tam dach się zapada,
a gdzie ręce opieszałe, tam dom zacieka.
19 Ucztę urządza się dla zabawy,
a wino rozwesela życie.
Pieniądz umożliwia wszystko.
20 Ani na swoim łożu nie przeklinaj króla,
ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogacza,
bo ptaki niebieskie mogłyby roznieść ten głos,
a stwór skrzydlaty oznajmić to słowo.