Wojny Achaba z królem Aramu
1 Ben-Hadad, król Aramu, zgromadził całe swoje wojsko. Było z nim też trzydziestu dwóch królów oraz konie i rydwany. Wyruszył, obległ Samarię i z nią walczył. 2 Potem wysłał posłów do Achaba, króla Izraela, do miasta, 3 z żądaniem: Tak mówi Ben-Hadad: Twoje srebro i złoto jest moje, także twoje żony i twoi wspaniali synowie należą do mnie. 4 Król Izraela odpowiedział: Tak jak powiedziałeś, mój panie, królu, ja i wszystko, co posiadam, należy do ciebie.
5 Posłowie przyszli jednak ponownie i oznajmili: Tak mówi Ben-Hadad: Posłałem do ciebie żądanie, byś oddał mi swoje srebro i złoto, żony i synów. 6 Dlatego jutro o tej porze poślę do ciebie swoje sługi, a oni przeszukają twój dom i domy twoich sług. Wolno im położyć rękę na wszystkim, co jest dla ciebie wartościowe, i to zabrać. 7 Wówczas król izraelski zwołał całą starszyznę kraju i powiedział: Rozważcie, proszę, i zobaczcie, że ten knuje zło, bo zażądał ode mnie moich żon i synów, mojego srebra i złota, a ja mu nie odmówiłem. 8 Wtedy cała starszyzna i cały lud poradzili mu: Nie słuchaj go i się nie zgadzaj! 9 Odpowiedział więc posłańcom Ben-Hadada: Powiedzcie mojemu panu, królowi: Wszystko, czego żądałeś od swojego sługi za pierwszym razem, uczynię, ale tego spełnić nie mogę. Posłowie odeszli i przekazali odpowiedź.
10 Ben-Hadad ponownie przesłał mu wiadomość: Tak niech mi uczynią bogowie i dodadzą coś jeszcze, jeśli wystarczy popiołu Samarii, by napełnić dłonie wszystkich ludzi, którzy ze mną przyszli. 11 Wtedy król izraelski odpowiedział: Oznajmijcie mu: Niech się nie chełpi ten, który przypina broń, jak ten, który ją odpina! 12 Gdy Ben-Hadad usłyszał tę odpowiedź, a właśnie pił razem z królami w namiotach, wówczas rozkazał swoim sługom: Stańcie w szyku! Stanęli więc w szyku przeciwko miastu.
Zwycięstwo Achaba
13 Właśnie wtedy pewien prorok podszedł do Achaba, króla izraelskiego i powiedział: Tak mówi Pan: Czy widzisz cały ten wielki tłum? Oto Ja wydam go dzisiaj w twoje ręce i poznasz, że Ja jestem Panem. 14 Achab zapytał: Przez kogo się to dokona? Wtedy powiedział: Tak mówi Pan: Przez sługi naczelników okręgów. Zapytał jeszcze: Kto rozpocznie walkę? Odpowiedział: Ty!
15 Wówczas Achab dokonał przeglądu sług naczelników okręgów, a było ich dwustu trzydziestu dwóch. A po nich dokonał przeglądu całego ludu, wszystkich Izraelitów, w liczbie siedmiu tysięcy. 16 Wyruszyli w południe, gdy Ben-Hadad wraz z trzydziestoma dwoma pomagającymi mu królami, pił na umór w namiotach. 17 Słudzy książąt okręgów wyruszyli pierwsi. Gdy Ben-Hadad otrzymał wiadomość, że z Samarii wyruszyli ludzie, 18 rozkazał: Bez względu na to, czy wyszli w pokojowych zamiarach, czy też na wojnę, bierzcie ich żywych! 19 Tymi, którzy wyruszyli z miasta, byli słudzy książąt okręgów, za nimi zaś szło wojsko. 20 Każdy pobił swego przeciwnika. Wówczas Aramejczycy zaczęli uciekać, a Izraelici ich gonili. Również Ben-Hadad, król Aramu, ratował się ucieczką na koniu, a wraz z nim inni jeźdźcy. 21 Król izraelski też wyruszył, pozabijał konie i zniszczył rydwany, zadając Aramejczykom wielką klęskę.
22 Wtedy ów prorok ponownie podszedł do króla izraelskiego i powiedział: Idź, wzmocnij się. Rozważ i rozejrzyj się, co masz zrobić, bo po upływie roku król Aramu ponownie wystąpi przeciwko tobie.
Drugi atak Aramejczyków i interwencja proroka
23 Słudzy króla Aramu powiedzieli do niego: Ich bogowie są bogami gór, dlatego nas zwyciężyli. Gdy jednak będziemy walczyć z nimi na równinie, wtedy na pewno ich pokonamy. 24 Zrób więc tak: Usuń każdego z królów z jego stanowiska, a na jego miejsce mianuj namiestnika. 25 Ty natomiast zgromadź sobie wojsko równe wojsku, które straciłeś, także konie – jak tamte konie, i rydwany – podobne tamtym rydwanom. Walczmy z nimi na równinie, a na pewno ich pokonamy! Usłuchał ich rady i tak zrobił.
26 Po upływie roku Ben-Hadad ponownie dokonał przeglądu Aramejczyków i wyruszył do Afek na wojnę z Izraelem. 27 Izraelici także dokonali przeglądu, zaopatrzyli się w żywność i wyruszyli przeciw nim. Izraelici, którzy rozłożyli się obozem naprzeciw Aramejczyków, wyglądali jak dwa małe stada kóz. Aramejczycy natomiast zapełnili okolicę. 28 Wtedy człowiek Boży podszedł do króla izraelskiego i powiedział: Tak mówi Pan: Ponieważ Aramejczycy powiedzieli: Pan jest Bogiem gór, a nie jest Bogiem równin, więc wydam cały ten wielki tłum w twoje ręce i poznacie, że Ja jestem Panem. 29 Przez siedem dni obozowali jedni naprzeciw drugich. Siódmego dnia doszło do bitwy i Izraelici jednego dnia pobili sto tysięcy piechurów aramejskich. 30 Pozostałe dwadzieścia siedem tysięcy ludzi uciekło do miasta Afek, ale zawalił się na nich mur. Ben-Hadad również uciekł do miasta i schronił się w sekretnym pomieszczeniu.
31 Wtedy jego słudzy poradzili mu: Słyszeliśmy, że królowie domu Izraela są królami miłosiernymi. Włóżmy więc na biodra wory, a na szyje powrozy i wyjdźmy do króla izraelskiego. Może daruje ci życie? 32 Opasali więc biodra worami, na szyje założyli powrozy i poszli do króla izraelskiego z posłaniem: Twój sługa, Ben-Hadad mówi: Błagam, daruj mi życie! Odpowiedział: Czy jeszcze żyje? On jest moim bratem! 33 Posłańcy wzięli to za dobry znak i pospiesznie przytaknęli: Ben-Hadad jest twoim bratem! Wtedy powiedział: Idźcie, przyprowadźcie go! Ben-Hadad wyszedł do niego, a on kazał mu wsiąść na rydwan. 34 Wtedy król Aramu powiedział do niego: Zwrócę miasta, które mój ojciec zabrał twojemu ojcu. Urządzisz sobie bazary w Damaszku, jak mój ojciec urządził w Samarii. Achab odpowiedział: Uwolnię cię na podstawie tego przymierza. Następnie Achab zawarł z nim przymierze i go uwolnił.
Bóg zapowiada Achabowi karę
35 Jeden z uczniów proroków powiedział z rozkazu Pana do swojego towarzysza: Uderz mnie, proszę! Ale ten nie chciał go uderzyć. 36 Wtedy mu oświadczył: Ponieważ nie usłuchałeś głosu Pana, gdy tylko odejdziesz ode mnie, napadnie cię lew! I gdy odszedł od niego, napotkał go lew i rozszarpał. 37 Następnie spotkał innego człowieka, któremu powiedział: Uderz mnie, proszę! Człowiek ten uderzył go tak mocno, że go zranił. 38 Przyszedł więc ów prorok, stanął na drodze króla izraelskiego i zmienił swój wygląd, zakładając opaskę na oczy. 39 Gdy król przejeżdżał, wtedy on zawołał do króla: Twój sługa wszedł w wir walki, a oto ktoś zszedł z pola walki, przyprowadził do mnie jakiegoś człowieka i powiedział: Pilnuj tego człowieka! Jeśli go tu zabraknie, oddasz swoje życie za jego życie albo zapłacisz talent srebra. 40 A gdy twój sługa był zajęty tym i owym, on zniknął. Wtedy król izraelski powiedział do niego: Taki jest twój wyrok, sam go wydałeś. 41 Wtedy zdjął pospiesznie opaskę z oczu, a król izraelski poznał, że był to jeden z proroków. 42 Tamten zaś powiedział: Tak mówi Pan: Ponieważ wypuściłeś z ręki człowieka obłożonego przeze Mnie klątwą, oddasz swoje życie za jego życie, a twój lud za jego lud. 43 Król izraelski odjechał do domu urażony i zagniewany. I przybył do Samarii.
Zwycięskie wojny Achaba z Benhadadem z Damaszku
1 Benhadad, król Aramu, zgromadził całe swoje wojsko, a trzydziestu dwóch królów wyruszyło z nim wraz z konnicą i wozami wojennymi. I wyruszywszy, obległ Samarię i walczył przeciwko niej.
2 Wyprawił też posłów do Achaba, króla izraelskiego, do miasta
3 I kazał mu powiedzieć: Tak mówi Benhadad: Twoje srebro i twoje złoto należą do mnie; również twoje najpiękniejsze kobiety i twoje dzieci należą do mnie.
4 A król izraelski odpowiedział tak: Według twojego słowa, mój panie, królu, do ciebie należę ja i wszystko, co moje.
5 Posłowie ci powróciwszy, rzekli: Tak mówi Benhadad: Wprawdzie posłałem do ciebie, aby ci powiedziano: Twoje srebro i twoje złoto, i twoje kobiety, i twoje dzieci masz mi oddać,
6 Lecz jutro o tej porze przyślę moje sługi do ciebie i oni przetrząsną twój dom i domy twoich sług, i na wszystkim, co tobie jest miłe, położą rękę, i zabiorą.
7 Wtedy król izraelski zwołał wszystkich starszych w kraju i rzekł: Rozważcie i zobaczcie, proszę, jak niegodziwe ma zamysły. Bo gdy posłał do mnie, żądając moich kobiet i moich dzieci, mojego srebra i złota, nie broniłem się przed tym.
8 Rzekli tedy do niego wszyscy starsi i cały lud: Nie słuchaj i nie gódź się!
9 Dał więc taką odpowiedź posłom Benhadada: Powiedzcie mojemu panu, królowi: Wszystko, z czym posłałeś poprzednio do twojego sługi, spełnię, lecz tego spełnić nie mogę. Wtedy posłowie odeszli i przekazali mu tę odpowiedź.
10 Lecz Benhadad posłał znów do niego i kazał powiedzieć: To niech uczynią bogowie i to niech sprawią, że nie starczy popiołu po Samarii, aby napełnić dłonie wszystkich wojowników, którzy są ze mną.
11 Król izraelski dał taką odpowiedź: Powiedzcie mu tak: Niech się nie chełpi ten, który pas zapina, jak ten, który go rozpina.
12 Gdy usłyszał tę odpowiedź, a właśnie ucztował wraz z królami w namiotach, rzekł do swoich sług: Przypuśćcie szturm. I zaczęli szturmować miasto.
13 Wtedy przystąpił do Achaba, króla izraelskiego, pewien prorok i rzekł: Tak mówi Pan: Czy widzisz cały ten ogromny tłum? Oto Ja wydam go dziś w twoją rękę i poznasz, żem Ja Pan.
14 Achab zapytał: Za czyją sprawą? A on odpowiedział: Tak mówi Pan: Za sprawą sług naczelników okręgów. I pytał dalej: Kto ma wszcząć bitwę? A on odpowiedział: Ty.
15 Zrobił więc przegląd sług naczelników okręgów i było ich dwustu trzydziestu dwóch. Po nich zaś zrobił przegląd wszystkich wojowników z całego Izraela, a tych było siedem tysięcy.
16 I wyruszyli w południe. Benhadad zaś pił na umór w namiotach wraz z trzydziestu dwoma królami, którzy mu pomagali.
17 Jako pierwsi wystąpili słudzy naczelników okręgów. A gdy Benhadad wysłał ludzi na zwiady, doniesiono mu: Z Samarii wyruszyli wojownicy.
18 Wtedy rzekł: Jeżeli wyruszyli w celach pokojowych, schwytajcie ich żywych, a jeżeli w celach wojennych, także schwytajcie ich żywych.
19 Gdy tedy oni wyszli z grodu, to jest słudzy naczelników okręgów, a za nimi wojsko,
20 Pobił każdy swojego, tak iż Aramejczycy pierzchnęli, a Izraelici puścili się za nimi w pogoń. Benhadad zaś, król Aramu, ratował się ucieczką konno wraz z wozami wojennymi.
21 Następnie wyruszył król izraelski i pobił konie i wojowników na wozach, stoczywszy z Aramejczykami wielką bitwę.
22 Wtedy znowu przystąpił do króla izraelskiego prorok i rzekł do niego: Idź! Zbierz siły i dobrze się zastanów, co masz czynić, gdyż w przyszłym roku król Aramu ruszy na ciebie.
23 Lecz dworzanie króla Aramu rzekli do niego: Ich bogowie są bogami gór, dlatego nas zwyciężyli. Gdybyśmy stoczyli z nimi bitwę na równinie, może zwyciężylibyśmy.
24 Uczyń przeto tak: Usuń wszystkich królów z ich stanowisk i zamiast nich ustanów namiestników.
25 Następnie sam zbierz sobie wojsko w liczbie równej temu, które ci poległo: Konnicy tyle, ile było tamtej konnicy, wozów wojennych tyle, ile było tamtych wozów wojennych, i stoczymy z nimi bitwę na równinie, a na pewno ich pobijemy. I usłuchał ich rady, i tak postąpił.
26 Następnego roku zrobił Benhadad pobór Aramejczyków i ruszył do Afek, aby walczyć z Izraelem.
27 Również u Izraelitów zrobiono pobór i zaopatrzono ich w żywność. Potem ruszyli na ich spotkanie. Ale Izraelici stali przed nimi obozem jak dwa stadka kóz, Aramejczycy zaś zapełnili całą okolicę.
28 Wtedy znowu przystąpił mąż Boży do króla izraelskiego i rzekł do niego: Tak mówi Pan: Ponieważ Aramejczycy powiedzieli: Pan jest Bogiem gór, a nie jest On Bogiem dolin, przeto wydam cały ten ogromny tłum w twoją rękę i poznacie, żem Ja Pan.
29 I stali jedni naprzeciw drugich obozem przez siedem dni; siódmego dnia jednak rozgorzała bitwa i synowie izraelscy pobili Aramejczyków, kładąc trupem w jednym dniu sto tysięcy pieszych.
30 Pozostali zaś uciekli do grodu Afek, ale tam runął mur na dwadzieścia siedem tysięcy pozostałych wojowników. Również Benhadad uciekł do grodu i krył się z jednej izby do drugiej.
31 Wtedy jego dworzanie rzekli do niego: Oto słyszeliśmy, że królowie domu izraelskiego to królowie łaskawi. Włóżmy więc wory na nasze biodra, a powrozy na nasze szyje i poddajmy się królowi izraelskiemu, może zachowa cię przy życiu.
32 Włożyli więc wory na swoje biodra i powrozy na swoje szyje i poszli do króla izraelskiego, i rzekli: Sługa twój Benhadad prosi: Zachowaj mnie, proszę, przy życiu. A on odpowiedział: Czy żyje jeszcze? Wszak to mój brat!
33 Mężowie ci wzięli to za pomyślny znak i szybko podchwycili tę myśl, i rzekli: Czy Benhadad jest twoim bratem? A on odpowiedział: Idźcie i sprowadźcie go tu. Benhadad wyszedł do niego, a on kazał mu wsiąść na swój rydwan.
34 Ten zaś rzekł do niego: Miasta, które zabrał mój ojciec twojemu ojcu, zwrócę, ty zaś możesz sobie w Damaszku urządzić bazary, jak mój ojciec urządził sobie w Samarii. Ja zaś — rzekł Achab — wypuszczę cię na wolność jako mojego sprzymierzeńca. I zawarł z nim przymierze, i wypuścił go wolno.
35 Wtedy jeden z uczniów prorockich z rozkazu Pana rzekł do swego towarzysza: Uderz mnie! Lecz mąż ten nie chciał go uderzyć.
36 Rzekł więc do niego: Ponieważ nie usłuchałeś głosu Pana, oto gdy odejdziesz ode mnie, zagryzie cię lew. A gdy odszedł od niego, natknął się na lwa, który go zagryzł.
37 Następnie spotkał innego człowieka i rzekł do niego: Uderz mnie! A człowiek ten uderzył go mocno i zranił go.
38 I odszedł ów prorok, i stanął królowi na drodze, i zmienił swój wygląd, nałożywszy na oczy opaskę.
39 A gdy król tamtędy przejeżdżał, krzyknął na króla tymi słowy: Gdy twój sługa dostał się w środek walki, oto pewien mąż wystąpił z szeregu i przyprowadził do mnie jednego jeńca, i rzekł: Pilnuj tego człowieka! Jeśliby ci umknął, przypłacisz to życiem albo zapłacisz talent srebra.
40 Podczas gdy sługa twój tym i owym był zajęty, tamten umknął. Wtedy rzekł do niego król izraelski: Taki jest twój wyrok, ty sam go wydałeś.
41 Wtedy ten szybko zdjął opaskę ze swoich oczu i król izraelski poznał, że należy do proroków.
42 A on rzekł do niego: Tak mówi Pan: Za to, że wypuściłeś z ręki swojej męża, który był obłożony moją klątwą, zapłacisz swoim życiem za jego życie, a swoim ludem za jego lud.
43 I odszedł król izraelski do swego domu posępny i gniewny, i przyszedł do Samarii.