Zachęta do bogobojności
1 Synu mój! Nie zapominaj mojej nauki,
a twoje serce niech przestrzega moich przykazań,
2 Bo one przedłużą ci dni i lata życia
oraz zapewnią ci pokój.
3 Niech cię nie opuszcza łaska i prawda,
zawiąż je sobie na szyi,
wypisz je na tablicy swojego serca!
4 Wtedy znajdziesz życzliwość i uznanie
w oczach Boga i ludzi.
5 Zaufaj Panu z całego swojego serca
i nie polegaj na własnym rozumie!
6 Pamiętaj o nim na wszystkich swoich drogach,
a On prostować będzie twoje ścieżki!
7 Nie uważaj się sam za mądrego,
bój się Pana i unikaj złego!
8 To wyjdzie na zdrowie twojemu ciału
i odświeży twoje kości.
9 Czcij Pana darami ze swojego mienia
i z pierwocin wszystkich swoich plonów!
10 I będą twoje stodoły wypełnione ponad miarę,
a twoje prasy opływać będą w moszcz.
11 Synu mój, nie pogardzaj pouczeniem Pana
i nie oburzaj się na jego ostrzeżenie!
12 Kogo bowiem Pan miłuje, tego smaga,
jak ojciec swojego ukochanego syna.
Wartość mądrości
13 Błogosławiony człowiek, który znalazł mądrość;
mąż, który nabrał rozumu;
14 Gdyż nabyć ją jest lepiej niż nabyć srebro
i zdobyć ją znaczy więcej niż złoto.
15 Jest cenniejsza niż perły,
a żadne klejnoty nie dorównają jej wartości.
16 W jej prawicy jest długie życie,
w jej lewicy bogactwo i chwała.
17 Jej drogi są drogami rozkoszy,
a wszystkie jej ścieżki wiodą do pokoju.
18 Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej uchwycili,
a ci, którzy się jej trzymają, są uważani za szczęśliwych.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię
i rozumem stworzył niebiosa.
20 Dzięki jego wiedzy wytrysnęły wody z otchłani,
a z obłoków rosa spada kroplami.
21 Synu mój! Zachowuj przezorność i roztropność
i nie spuść ich z oczu,
22 Ą będą one życiem twojej duszy
i ozdobą twojej szyi.
23 Wtedy bezpiecznie chodzić będziesz swoją drogą,
a twoja noga nie potknie się.
24 Gdy się położysz do snu, nie będziesz się bał,
a gdy zaśniesz, będziesz miał miły sen.
25 Nie lękaj się strachu znienacka
ani nieszczęścia, gdy spada na bezbożnych,
26 Gdyż Pan będzie twoją ufnością,
a twojej nogi strzec będzie od sideł.
Wezwanie do dobroczynności
27 Nie wzbraniaj się czynić dobrze potrzebującemu,
jeżeli to leży w twojej mocy.
28 Nie mów do swego bliźniego:
Idź i przyjdź znowu, dam ci to jutro
— jeżeli możesz to teraz uczynić.
29 Nie knuj złego przeciwko swemu bliźniemu,
gdy ci ufa mieszkając z tobą!
30 Nie spieraj się z nikim bez powodu,
gdy ci nic złego nie wyrządził!
31 Nie zazdrość człowiekowi gwałtownemu
i nie obieraj żadnej jego drogi,
32 Gdyż przewrotny jest obrzydliwością dla Pana;
lecz szczerzy są jego przyjaciółmi.
33 Klątwa Pana spoczywa na domu bezbożnego,
lecz błogosławi On mieszkaniu sprawiedliwych.
34 Z szyderców szydzi,
lecz pokornym okazuje łaskę.
35 Mądrzy dziedziczą chwałę,
lecz głupcy są okryci hańbą.
Покладатися на Господа, а не на власний розум
1 Сину мій, не забувай моєї науки, й нехай твоє серце зберігає мої заповіді.
2 Бо вони примножать твої дні та роки життя у спокої.
3 Милосердя та істина нехай не залишають тебе, – обв’яжи ними свою шию, напиши їх на таблиці свого серця.
4 Тоді знайдеш милість і доброзичливість в очах Бога та людей.
5 Усім своїм серцем довірся Господеві, – і не покладайся на власний розум.
6 Пам’ятай про Нього на всіх своїх дорогах, – і Він вирівняє твої стежки.
7 Не вважай себе за мудрого, – бійся Господа й ухиляйся від зла.
8 Це сприятиме здоров’ю твого тіла й лікуватиме твої кістки.
9 Шануй Господа від свого маєтку і з первоплодів усіх своїх прибутків!
10 Тоді твої комори будуть переповнені, а твої чавила переливатимуться від виноградного соку.
11 Сину мій, Господнім докором не нехтуй, і не зневажай Його застережень.
12 Бо кого Господь любить, того картає, – як батько свого улюбленого сина.
Блаженна мудра людина
13 Блаженна людина, яка осягнула мудрість, і котра дійшла розуму.
14 Адже таке досягнення краще за срібло, а прибуток від неї (мудрості ) більший ніж від золота.
15 Вона дорожча за перли, і нічого з бажаного тобою не зрівняється з нею.
16 Довголіття в її правиці, а багатство й слава – в її лівиці.
17 Її дороги – це шлях насолоди, всі її стежки провадять до миру.
18 Вона – дерево життя для всіх, хто її придбав, і хто зберігає її (мудрість ) – щасливий.
19 Господь премудрістю заснував землю, і розумом утвердив небеса.
20 Завдяки Його пізнанню, розкриваються безодні, й з хмар краплями спадає роса.
21 Сину мій, тримайся мудрості й розсудливості – і нехай вони не відходять з твого поля зору,
22 а стануть життям твоєї душі і прикрасою для твоєї шиї.
23 Тоді безпечно підеш своєю дорогою, і нога твоя не спотикатиметься.
24 Коли лягатимеш спати , – не матимеш страху, а коли заснеш, – буде солодким сон.
25 Ти не злякаєшся ні раптового страху, ні нападу нечестивих, коли такий нагряне.
26 Адже Господь буде твоєю безпекою, і Він збереже твою ногу від пастки.
Життя мудрої людини
27 Не відмовляйся чинити добро потребуючому його, – якщо ти спроможний це зробити.
28 Не кажи своєму ближньому: Іди й прийдеш завтра, – якщо можеш це учинити сьогодні .
29 Не замишляй зла проти свого ближнього, котрий довірливо живе біля тебе.
30 Безпідставно не затівай сварки з людиною, якщо вона не заподіяла тобі зла.
31 Не заздри жорстокій людині, і не обирай жодної з її доріг.
32 Тому що для Господа огидний дволикий, – Він спілкується з праведним.
33 Прокляття Господнє на домі нечестивого, – а помешкання праведних Він благословляє.
34 Якщо над глузіями Він сміється, то покірним дає благодать.
35 Мудрі успадкують славу, а нерозумні покриються ганьбою.