Wydobycie siekiery z wody
1 Pewnego razu rzekli uczniowie proroccy do Elizeusza: To miejsce, gdzie przy tobie mieszkamy, jest dla nas za ciasne.
2 Pozwól nam pójść nad Jordan i przynieść stamtąd każdy po jednej belce, abyśmy mogli wznieść sobie tutaj pomieszczenie dla siebie. A on rzekł: Idźcie!
3 A jeden z nich rzekł: Racz i ty pójść ze swoimi sługami! A on odpowiedział: Owszem, pójdę.
4 I poszedł z nimi. A gdy doszli nad Jordan, zaczęli ścinać drzewa.
5 A gdy jeden z nich obalał pień, siekiera wpadła do wody. Wtedy zawołał: Ach, mój panie, ona była pożyczona!
6 Wtedy rzekł mąż Boży: Gdzie wpadła? A gdy on pokazał mu miejsce, uciął kij i rzucił go tam, i sprawił, że siekiera wypłynęła.
7 Potem rzekł: Podnieś ją sobie! Ten zaś, sięgnąwszy ręką, pochwycił ją.
Elizeusz krzyżuje plany wojenne Aramejczyków
8 Ilekroć król Aramu prowadził wojnę z Izraelem i po naradzie ze swoimi dostojnikami powiadał: W tym a w tym miejscu stanę obozem,
9 Mąż Boży wysyłał do króla izraelskiego wiadomość: Wystrzegaj się, aby ciągnąć tamtędy, gdyż tam obozują Aramejczycy.
10 Posyłał więc król izraelski na to miejsce, o którym mu oznajmiał mąż Boży ostrzegając go, nie raz i nie dwa i miał się tam na baczności.
11 Rzecz ta oburzała króla aramejskiego, zwołał więc swoich dostojników i powiedział do nich: Czy nie możecie mi donieść, kto z naszych trzyma z królem izraelskim?
12 Wtedy jeden z jego dostojników rzekł: Nikt, panie mój, królu, lecz to prorok Elizeusz, który jest w Izraelu, donosi królowi izraelskiemu słowa, które wypowiadasz w swojej komnacie sypialnej.
13 On odpowiedział: Idźcie, a wybadajcie, gdzie on przebywa, a ja wyślę ludzi i każę go pojmać. I doniesiono mu: Oto jest on w Dotanie.
Unieszkodliwienie oddziału wojska wysłanego, aby pojmać Elizeusza w Dotanie
14 Wtedy wyprawił tam konnicę i wozy wojenne, i znaczny oddział wojska i ci, wyruszywszy nocą, otoczyli miasto.
15 A gdy wczesnym rankiem sługa męża Bożego wstał i chciał wyjść, oto miasto otaczało wojsko, konnica i wozy wojenne. Rzekł więc jego sługa do niego: Biada, panie mój! Jak postąpimy?
16 A on odpowiedział: Nie bój się, bo więcej jest tych, którzy są z nami, niż tych, którzy są z nimi.
17 Elizeusz modlił się tymi słowy: Panie, otwórz jego oczy, aby przejrzał. I otworzył Pan oczy sługi, i przejrzał, a oto góra pełna była koni i wozów ognistych wokół Elizeusza.
18 A gdy Aramejczycy ruszyli przeciwko niemu, Elizeusz modlił się do Pana tymi słowy: Dotknij ten lud ślepotą. I dotknął ich ślepotą według słów Elizeusza.
19 Wtedy Elizeusz rzekł do nich: To nie ta droga i nie to miasto. Pójdźcie za mną, a ja zaprowadzę was do męża, którego szukacie. I zaprowadził ich do Samarii.
20 Gdy zaś weszli do Samarii, Elizeusz rzekł: Panie, otwórz ich oczy, niech widzą! Wtedy Pan otworzył ich oczy i ujrzeli, że są w samym środku Samarii.
21 Gdy zobaczył ich król izraelski, zapytał się Elizeusza: Czy mam kazać wyciąć ich w pień, ojcze?
22 A on odpowiedział: Nie wycinaj ich w pień! Czy wycinasz w pień tych, których bierzesz do niewoli swoim mieczem i swoim łukiem? Postaw raczej chleb i wodę przed nimi, niech jedzą i piją, a potem idą do swego pana.
23 Kazał więc przygotować dla nich wielką ucztę, a gdy się najedli i napili, odprawił ich, oni zaś poszli do swego pana. I odtąd Aramejczycy już nie wyruszali na łupieżcze wyprawy do ziemi izraelskiej.
Klęska głodu w oblężonej Samarii
24 Następnie Ben-Hadad, król Aramu, zgromadził całe swoje wojsko i wyruszywszy, obległ Samarię.
25 I nastał w Samarii wielki głód, gdy ją oblężono, tak że doszła cena łba oślego do osiemdziesięciu srebrników, a ćwierć wiadra gnoju gołębiego do pięciu srebrników.
26 Gdy pewnego razu król izraelski przechodził po murze miejskim, zawołała na niego pewna kobieta, mówiąc: Ratuj mnie, panie mój, królu!
27 A on odpowiedział: Jeżeli cię Pan nie uratuje, jakże ja cię uratuję? Czy z klepiska, czy z tłoczni?
28 Król zapytał ją jeszcze: Co ci jest? A ona odpowiedziała: Ta oto kobieta rzekła do mnie: Daj twego syna i zjemy go dzisiaj, a mojego syna zjemy jutro!
29 I tak ugotowałyśmy mojego syna i zjadłyśmy go; ale gdy następnego dnia rzekłam do niej: Daj ty twego syna, abyśmy go zjadły, ona ukryła swego syna.
Król izraelski nastaje na życie Elizeusza
30 Gdy król usłyszał słowa tej kobiety, rozdarł swoje szaty, a ponieważ przechodził po murze miejskim, lud zobaczył, że pod spodem na ciele miał wór pokutny.
31 Wtedy rzekł: To niech mi Bóg uczyni i to niech doda, jeżeli dziś utrzyma się głowa Elizeusza, syna Szafata, na jego szyi.
32 Elizeusz zaś przebywał w swoim domu, a przy nim siedzieli starsi. Król wysłał przed sobą posłańca, lecz zanim posłaniec doszedł, Elizeusz rzekł do starszych: Czy widzieliście, że ten syn mordercy posłał, aby mi ucięto głowę? Baczcie! Gdy przyjdzie posłaniec, zamknijcie drzwi i podeprzyjcie je przed nim. Czyż nie słyszycie odgłosu kroków jego pana za nim?
33 Gdy on jeszcze do nich mówił, oto już i król przystąpił do niego i rzekł: Oto nieszczęście to pochodzi od Pana, po cóż mam jeszcze na nim polegać?
Сокира спливла
1 Якось пророчі учні промовили до Єлисея: Як бачиш, місце, в якому ми живемо біля тебе, стало тісним для нас.
2 Чи не піти нам над Йордан, аби кожен з нас узяв звідти по деревині, щоб побудувати собі нове місце для проживання. А він відповів: Ідіть!
3 Та один з учнів промовив: Будь ласка, ходи й ти разом зі своїми слугами! А він відповів: Добре, я піду!
4 Отже, він пішов з ними. А коли вони прибули над Йордан, то почали зрубувати дерева.
5 Так сталося, що коли один з них зрубував деревину, сокира впала у воду. Тоді він заволав: Ой, мій добродію, та ж вона була позичена!
6 А Божий чоловік запитав: Де вона впала? І той показав йому місце. Тоді Єлисей відрубав шматок дерева, кинув його туди, й сокира спливла.
Єлисей попереджає Ізраїльського царя про сирійські засідки
7 Візьми її собі, – сказав Єлисей. Той простягнув свою руку і взяв її…
8 Щоразу, коли сирійський цар воював з Ізраїлем, він домовлявся зі своїми сановниками, куди, – в те чи в інше місце, – слід направити військо.
9 А Божий чоловік негайно посилав до Ізраїльського царя застереження: Вважай, не йди в таке-то місце, оскільки там засідка сирійців!
10 Тому Ізраїльський цар посилав попередження для мешканців того місця, про яке йому повідомляв Божий чоловік. Так траплялося багато разів.
11 Ця справа дуже обурила сирійського царя, тому, зібравши своїх сановників, сказав до них: Ви маєте мені признатись, хто з вас видає наші плани цареві Ізраїлю?
12 Тоді один із його сановників сказав: Ніхто, мій володарю, царю, але в Ізраїлі є пророк Єлисей, котрий повідомляє Ізраїльського царя навіть про ті слова, які ти говориш у своїй спальні!
Господь вразив сліпотою сирійців
13 Цар негайно наказав: Йдіть і вивідайте, де він перебуває, – і я пошлю, щоб його взяли! Йому повідомили, мовляв: Він знаходиться в Дотані!
14 Тому він послав туди кінноту, колісниці та велике військо. Вони прибули туди вночі й оточили місто.
15 І коли спозаранку слуга Божого чоловіка піднявся й вийшов, то, побачивши, що місто знаходиться в облозі війська, кінноти й колісниць, слуга сказав йому: Ой, мій господарю, що будемо робити?
16 А Єлисей відповів: Не бійся, адже тих, що з нами, більше, ніж тих, що з ними!
17 Тоді Єлисей помолився, сказавши: Господи, відкрий, будь ласка, його очі, аби він побачив! І Господь відкрив очі слуги. Він побачив, що все узгір’я навколо Єлисея повне кінноти, й вогненних колісниць.
18 І коли сирійці вирушили проти Єлисея, він помолився до Господа і попросив: Урази, будь ласка, цей народ сліпотою! І Господь за проханням Єлисея уразив їх сліпотою.
19 Після цього Єлисей сказав їм: Це не та дорога, й не те місто! Йдіть за мною, а я запроваджу вас до чоловіка, якого ви шукаєте! Тож він завів їх у Самарію.
20 Але, коли вони ввійшли в Самарію, сталося так, що Єлисей попросив: Відкрий, Господи, їм очі, й нехай вони побачать! Коли Господь відкрив їм очі, вони побачили, що знаходяться посеред Самарії.
21 Побачивши їх, цар Ізраїлю запитав Єлисея: То що, мій батеньку, може мені знищити усіх до одного?
22 Однак той відповів: Не вбивай! Хіба це ти їх взяв у полон своїм мечем, та своїм луком, щоб нищити? Поклади перед ними хліб і воду, – нехай вони наїдяться і нап’ються, після чого нехай повертаються до свого володаря!
23 Тож він справив їм великий бенкет, а коли вони наїлись і напились, він відправив їх до свого володаря. З того часу сирійські загони довго не нападали на Ізраїльський край.
Облога та голод Самарії
24 Але якось сталося так, що сирійський цар Бен-Гадад зібрав усе своє військо і, виступивши, взяв у облогу Самарію.
25 В Самарії настав великий голод, так що під час облоги дійшло до того, що ціна ослячої голови коштувала вісімдесят срібняків , а четвертина міри голубиного посліду – п’ять срібняків.
26 Коли одного разу Ізраїльський цар ходив по міській стіні, сталося так, що до нього знизу закричала жінка, благаючи: Рятуй мене, мій володарю, царю!
27 А той відповів: Якщо тебе не врятує Господь, то як можу я тебе врятувати? Хіба із току, чи із чавила?
28 Потім цар все ж запитав її: Що ти хочеш? А вона промовила: Оця жінка сказала мені: Дай твого сина, – ми його з’їмо сьогодні, а мого сина з’їмо завтра!
29 Отже, ми зварили мого сина, та з’їли його. А коли наступного дня я їй сказала: Давай твого сина, щоб ми і його з’їли, то вона заховала свого сина!
30 Як же цар почув слова тієї жінки, то сталося так, що він роздер свої шати; і коли він далі ходив по міській стіні, то люди побачили, що під сподом у нього на тілі веретище.
31 Після цього він сказав: Нехай те чи інше зробить зі мною Бог, і нехай ще додасть, якщо голова Шафатового сина, Єлисея, ще сьогодні залишиться у нього на плечах.
32 Тимчасом як Єлисей знаходився у своєму домі, а старійшини сиділи перед ним, цар послав попереду себе посланця. Але перш ніж той чоловік прийшов до Єлисея, він сказав старійшинам: Чи ви знаєте, що цей син убивці послав, аби стяти мені голову? Майте на увазі, що коли прийде той посланець, то замкніть двері й затримайте його під дверима. Хіба ви не чуєте звуків кроків його володаря за ним?
33 Він ще не закінчив розмови з ними, як прибув до нього царський посланець, який сказав : Дивись, яке лихо маємо від Господа! Чого ще далі нам чекати від Господа?