1 Surely there is a vein for the silver, and a place for gold where they fine it . 2 Iron is taken out of the earth, and brass is molten out of the stone. 3 He setteth an end to darkness, and searcheth out all perfection: the stones of darkness, and the shadow of death. 4 The flood breaketh out from the inhabitant; even the waters forgotten of the foot: they are dried up, they are gone away from men. 5 As for the earth, out of it cometh bread: and under it is turned up as it were fire. 6 The stones of it are the place of sapphires: and it hath dust of gold. 7 There is a path which no fowl knoweth, and which the vulture’s eye hath not seen: 8 The lion’s whelps have not trodden it, nor the fierce lion passed by it. 9 He putteth forth his hand upon the rock; he overturneth the mountains by the roots. 10 He cutteth out rivers among the rocks; and his eye seeth every precious thing. 11 He bindeth the floods from overflowing; and the thing that is hid bringeth he forth to light. 12 But where shall wisdom be found? and where is the place of understanding? 13 Man knoweth not the price thereof; neither is it found in the land of the living.
14 The depth saith, It is not in me: and the sea saith, It is not with me. 15 It cannot be gotten for gold, neither shall silver be weighed for the price thereof. 16 It cannot be valued with the gold of Ophir, with the precious onyx, or the sapphire. 17 The gold and the crystal cannot equal it: and the exchange of it shall not be for jewels of fine gold. 18 No mention shall be made of coral, or of pearls: for the price of wisdom is above rubies. 19 The topaz of Ethiopia shall not equal it, neither shall it be valued with pure gold.
20 Whence then cometh wisdom? and where is the place of understanding? 21 Seeing it is hid from the eyes of all living, and kept close from the fowls of the air. 22 Destruction and death say, We have heard the fame thereof with our ears. 23 God understandeth the way thereof, and he knoweth the place thereof. 24 For he looketh to the ends of the earth, and seeth under the whole heaven; 25 To make the weight for the winds; and he weigheth the waters by measure. 26 When he made a decree for the rain, and a way for the lightning of the thunder: 27 Then did he see it, and declare it; he prepared it, yea, and searched it out. 28 And unto man he said, Behold, the fear of the Lord, that is wisdom; and to depart from evil is understanding.
POEMAT O MĄDROŚCI
Człowiek nie potrafi znaleźć mądrości
1 Oto jest miejsce, skąd wydobywa się srebro,
i miejsce, gdzie wypłukuje się złoto.
2 Żelazo wybiera się z ziemi,
a miedź wytapia z kamienia.
3 Kres położono ciemności
i na dnie głębin bada się dokładnie
kamień ciemności i mroku.
4 Przebijają tunel w miejscu odosobnionym,
zapomnianym przez ludzką stopę,
kołyszą się zawieszeni z dala od ludzi.
5 Ziemia, która rodzi pokarm,
w głębi jest spustoszona jak przez ogień,
6 bo jej kamienie zawierają szafir,
a w piasku znajduje się złoto.
7 Ścieżki tej nie zna nawet ptak drapieżny
i nie dojrzało jej oko sępa.
8 Nie chodzą po niej dzikie zwierzęta,
nie stąpa po niej lew.
9 Człowiek swą ręką drąży skałę,
wywraca góry z korzeniami.
10 Przebija w skałach korytarze,
a jego oko dostrzega każdą kosztowność.
11 Osusza koryta rzek,
by skarby ukryte na światło wydobyć.
12 A gdzie się znajduje mądrość,
gdzie jest siedziba zrozumienia?
13 Człowiek nie zna do niej drogi,
nie znajdzie jej w krainie żyjących.
14 Otchłań mówi: Nie ma jej we mnie,
a morze: Nie ma jej ze mną.
15 Nie otrzyma się jej za czyste złoto,
a jej ceny nie odważy się srebrem.
16 Nie można jej porównać ze złotem z Ofiru,
z drogocennym onyksem ani z szafirem.
17 Nie dorówna jej ani złoto, ani szkło
i nie wymienisz jej za złote naczynia.
18 I nie ma co mówić o koralach i kryształach,
bo zdobycie mądrości jest cenniejsze od pereł.
19 Nie dorówna jej topaz z Etiopii
ani najczystsze złoto jej nie zrównoważy.
20 Skąd zatem mądrość pochodzi
i gdzie jest siedziba zrozumienia?
21 Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących,
utajona nawet przed ptactwem niebieskim.
22 Zagłada i śmierć mówią:
Wieść o niej dotarła do naszych uszu.
Bóg wie, gdzie jest mądrość
23 Bóg tylko rozumie jej drogę
i tylko On zna jej miejsce,
24 gdyż Jego wzrok dosięga krańców ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 Kiedy wiatrom siłę wyznaczał
i wodom granicę określał,
26 kiedy ustanawiał prawo deszczom
i drogę błyskawicom gromu,
27 wtedy ją widział i ocenił,
ustanowił ją i przeniknął.
28 I powiedział do człowieka:
Mądrością jest bojaźń Pana,
zrozumieniem – unikanie zła.