1 Dead flies cause the ointment of the apothecary to send forth a stinking savour: so doth a little folly him that is in reputation for wisdom and honour. 2 A wise man’s heart is at his right hand; but a fool’s heart at his left. 3 Yea also, when he that is a fool walketh by the way, his wisdom faileth him , and he saith to every one that he is a fool.
4 If the spirit of the ruler rise up against thee, leave not thy place; for yielding pacifieth great offences. 5 There is an evil which I have seen under the sun, as an error which proceedeth from the ruler: 6 Folly is set in great dignity, and the rich sit in low place. 7 I have seen servants upon horses, and princes walking as servants upon the earth. 8 He that diggeth a pit shall fall into it; and whoso breaketh an hedge, a serpent shall bite him. 9 Whoso removeth stones shall be hurt therewith; and he that cleaveth wood shall be endangered thereby. 10 If the iron be blunt, and he do not whet the edge, then must he put to more strength: but wisdom is profitable to direct. 11 Surely the serpent will bite without enchantment; and a babbler is no better.
12 The words of a wise man’s mouth are gracious; but the lips of a fool will swallow up himself. 13 The beginning of the words of his mouth is foolishness: and the end of his talk is mischievous madness. 14 A fool also is full of words: a man cannot tell what shall be; and what shall be after him, who can tell him? 15 The labour of the foolish wearieth every one of them, because he knoweth not how to go to the city.
16 ¶ Woe to thee, O land, when thy king is a child, and thy princes eat in the morning! 17 Blessed art thou, O land, when thy king is the son of nobles, and thy princes eat in due season, for strength, and not for drunkenness!
18 ¶ By much slothfulness the building decayeth; and through idleness of the hands the house droppeth through.
19 ¶ A feast is made for laughter, and wine maketh merry: but money answereth all things .
20 ¶ Curse not the king, no not in thy thought; and curse not the rich in thy bedchamber: for a bird of the air shall carry the voice, and that which hath wings shall tell the matter.
1 Martwe muchy mogą zepsuć wonny olejek, odrobina głupoty może przeważyć nad mądrością i powagą.
2 Myśl mędrca zwraca się ku prawej stronie, a myśl głupca – ku lewej, 3 co więcej, gdy głupiec idzie drogą, w ogóle nie myśli i tym samym daje wszystkim do zrozumienia, że jest głupcem.
4 Jeśli popadniesz w niełaskę u króla, to nie podejmuj pochopnych działań, gdyż skutki fatalnych błędów można złagodzić spokojem.
5 Wielkim złem, jakie widziałem pod słońcem, jest nawet niezamierzony błąd władcy, 6 gdy głupcom powierza wysokie urzędy, bogatym zaś wyznacza najniższe miejsca. 7 Widziałem służących na koniach, podczas gdy książęta, jak niewolnicy, szli pieszo.
Wypadki przy pracy
8 Kto kopie pułapkę, ten sam może w nią wpaść, a kto robi szparę w murze, ten naraża się na ukąszenie węża.
9 Kto usuwa kamienie, może się o nie pokaleczyć, a kto rąbie drewno, naraża się na niebezpieczeństwo. 10 Jeśli jednak siekiera się stępi, a nikt jej nie naostrzy, wówczas trzeba dołożyć wysiłku. Nawet tutaj mądrość przynosi praktyczną korzyść.
11 Jeśli wąż ukąsi, nim zostanie wypowiedziane zaklęcie, to zaklinacz jest już niepotrzebny.
Słowa
12 Słowa mędrców to sama przyjemność, a gdy głupiec otworzy swe usta – połyka samego siebie. 13 Zaczyna swoją mowę od wygadywania głupstw, kończy zaś na wierutnych bzdurach.
14 Głupiec mówi wiele, nikt zaś nie wie, co się wydarzy w przyszłości. Czy ktokolwiek jest w stanie opowiedzieć, co stanie się potem?
15 Głupiec trudzi się i męczy, lecz nie wie, którędy wiedzie droga do miasta.
16 Biada ci, kraju rządzony przez młodego króla, gdzie książęta od rana ucztują.
17 Szczęśliwy jesteś, kraju, w którym rządzi szlachetnie urodzony, książęta zaś ucztują we właściwym czasie, by pokrzepić się, a nie oddawać pijaństwu.
18 Wskutek lenistwa sypie się strop, a wskutek bezczynności dach przecieka.
19 Gdy uczta trwa w najlepsze, wino pobudza do radości, a pieniądz pozwala na wszystko, 20 ty nawet myślą nie złorzecz królowi, co więcej, nawet w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, gdyż ptaki podadzą dalej twe słowa i jak na skrzydłach rozniesie się twoja mowa.