Zachęta do bogobojności
1 Synu mój! Nie zapominaj mojej nauki,
a twoje serce niech przestrzega moich przykazań,
2 Bo one przedłużą ci dni i lata życia
oraz zapewnią ci pokój.
3 Niech cię nie opuszcza łaska i prawda,
zawiąż je sobie na szyi,
wypisz je na tablicy swojego serca!
4 Wtedy znajdziesz życzliwość i uznanie
w oczach Boga i ludzi.
5 Zaufaj Panu z całego swojego serca
i nie polegaj na własnym rozumie!
6 Pamiętaj o nim na wszystkich swoich drogach,
a On prostować będzie twoje ścieżki!
7 Nie uważaj się sam za mądrego,
bój się Pana i unikaj złego!
8 To wyjdzie na zdrowie twojemu ciału
i odświeży twoje kości.
9 Czcij Pana darami ze swojego mienia
i z pierwocin wszystkich swoich plonów!
10 I będą twoje stodoły wypełnione ponad miarę,
a twoje prasy opływać będą w moszcz.
11 Synu mój, nie pogardzaj pouczeniem Pana
i nie oburzaj się na jego ostrzeżenie!
12 Kogo bowiem Pan miłuje, tego smaga,
jak ojciec swojego ukochanego syna.
Wartość mądrości
13 Błogosławiony człowiek, który znalazł mądrość;
mąż, który nabrał rozumu;
14 Gdyż nabyć ją jest lepiej niż nabyć srebro
i zdobyć ją znaczy więcej niż złoto.
15 Jest cenniejsza niż perły,
a żadne klejnoty nie dorównają jej wartości.
16 W jej prawicy jest długie życie,
w jej lewicy bogactwo i chwała.
17 Jej drogi są drogami rozkoszy,
a wszystkie jej ścieżki wiodą do pokoju.
18 Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej uchwycili,
a ci, którzy się jej trzymają, są uważani za szczęśliwych.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię
i rozumem stworzył niebiosa.
20 Dzięki jego wiedzy wytrysnęły wody z otchłani,
a z obłoków rosa spada kroplami.
21 Synu mój! Zachowuj przezorność i roztropność
i nie spuść ich z oczu,
22 Ą będą one życiem twojej duszy
i ozdobą twojej szyi.
23 Wtedy bezpiecznie chodzić będziesz swoją drogą,
a twoja noga nie potknie się.
24 Gdy się położysz do snu, nie będziesz się bał,
a gdy zaśniesz, będziesz miał miły sen.
25 Nie lękaj się strachu znienacka
ani nieszczęścia, gdy spada na bezbożnych,
26 Gdyż Pan będzie twoją ufnością,
a twojej nogi strzec będzie od sideł.
Wezwanie do dobroczynności
27 Nie wzbraniaj się czynić dobrze potrzebującemu,
jeżeli to leży w twojej mocy.
28 Nie mów do swego bliźniego:
Idź i przyjdź znowu, dam ci to jutro
— jeżeli możesz to teraz uczynić.
29 Nie knuj złego przeciwko swemu bliźniemu,
gdy ci ufa mieszkając z tobą!
30 Nie spieraj się z nikim bez powodu,
gdy ci nic złego nie wyrządził!
31 Nie zazdrość człowiekowi gwałtownemu
i nie obieraj żadnej jego drogi,
32 Gdyż przewrotny jest obrzydliwością dla Pana;
lecz szczerzy są jego przyjaciółmi.
33 Klątwa Pana spoczywa na domu bezbożnego,
lecz błogosławi On mieszkaniu sprawiedliwych.
34 Z szyderców szydzi,
lecz pokornym okazuje łaskę.
35 Mądrzy dziedziczą chwałę,
lecz głupcy są okryci hańbą.
Advice to the Young
1 My child, don't forget what I teach you. Always remember what I tell you to do. 2 My teaching will give you a long and prosperous life. 3 Never let go of loyalty and faithfulness. Tie them around your neck; write them on your heart. 4 If you do this, both God and people will be pleased with you.
5 Trust in the Lord with all your heart. Never rely on what you think you know. 6 Remember the Lord in everything you do, and he will show you the right way. 7 Never let yourself think that you are wiser than you are; simply obey the Lord and refuse to do wrong. 8 If you do, it will be like good medicine, healing your wounds and easing your pains. 9 Honor the Lord by making him an offering from the best of all that your land produces. 10 If you do, your barns will be filled with grain, and you will have too much wine to store it all.
11 My child, when the Lord corrects you, pay close attention and take it as a warning. 12 The Lord corrects those he loves, as parents correct a child of whom they are proud. 13 Happy is anyone who becomes wise—who comes to have understanding. 14 There is more profit in it than there is in silver; it is worth more to you than gold. 15 Wisdom is more valuable than jewels; nothing you could want can compare with it. 16 Wisdom offers you long life, as well as wealth and honor. 17 Wisdom can make your life pleasant and lead you safely through it. 18 Those who become wise are happy; wisdom will give them life.
19 The Lord created the earth by his wisdom;
by his knowledge he set the sky in place.
20 His wisdom caused the rivers to flow
and the clouds to give rain to the earth.
21 My child, hold on to your wisdom and insight. Never let them get away from you. 22 They will provide you with life—a pleasant and happy life. 23 You can go safely on your way and never even stumble. 24 You will not be afraid when you go to bed, and you will sleep soundly through the night. 25 You will not have to worry about sudden disasters, such as come on the wicked like a storm. 26 The Lord will keep you safe. He will not let you fall into a trap.
27 Whenever you possibly can, do good to those who need it. 28 Never tell your neighbors to wait until tomorrow if you can help them now. 29 Don't plan anything that will hurt your neighbors; they live beside you, trusting you. 30 Don't argue with others for no reason when they have never done you any harm. 31 Don't be jealous of violent people or decide to act as they do, 32 because the Lord hates people who do evil, but he takes righteous people into his confidence. 33 The Lord puts a curse on the homes of the wicked, but blesses the homes of the righteous. 34 He has no use for conceited people, but shows favor to those who are humble. 35 Wise people will gain an honorable reputation, but stupid people will only add to their own disgrace.